در باب بازی های ویدیویی و دوستی‌هایی که با آن همراه شدند

در زندگی همانند بازی های ویدیویی فاصلۀ شکستن دل و دوستی‌ از تار موی آدمی‌زاد کمتر است.

مرا تمنایی بود که چندی پیش، عازم دشت‌های سرسبز خانه شوم و در خانه، به تماشای سرسبزی صمیمی همیشگی‌اش بنشینم. در آن‌جا، دستانم را روی چمن سبزِ سبزِ خانه بکشم و وقتی قدم‌هایم را از کوپه‌های خشک و نفس‌گیرِ قطار دودی روی چمنِ نرم خانه بکشانم، پدر و مادرم و اهلم را ببینم و دوستان را هم چنین که به استقبالم آمده‌اند. چشمان زلال مردی را ببینم که از فخر و ندامت‌هایم می‌گوید و صدای قلب کسی که از ورای آن مرد زمزمه‌های نماز صبح و مغرب می‌گوید و من قند در دلم آب می‌شود. در ثانیه‌های واپسین رفیق قدیمی را ببینم که به استقبالم آمده و متوجه شوم که باز روی میز نوشتنی که داشتم خوابم برده.

برای دوستی با یک عاشق بازی‌های ویدیویی، فقط باید بلد باشید بدون نگاه کردن به دسته، دکمه‌های درست را بزنید و همین یک ماجرا، قصه را ختم به خیر می‌کند. حتی تاجایی که دانستیم، نیازی نبود اسم بازی‌ها را بلد باشیم؛ کفایت می‌کرد مثلاً بدانیم «بروسلی» در کدام بازی است یا «بازی ماشینی» و «فوتبال ۲۰۰۶» داریم یا نه. مختصات طبیعی بازی که آن را به دستان کودکان ساده‎‌دل می‌رساند، حتی ما را به کودکانه‌ترین دوستی‌هایی که داشتیم می‌برد؛ جایی که دوستی نه به‌واسطۀ حسابِ سرانگشتی سود و زیان، بلکه به‌واسطه محبت خام قلبی شکل می‌گرفت و خلاصه می‌شد در تماشای انیمیشن مورد علاقه یا تجربه دونفره بازی مورد علاقه.

محتمل است که هر خوانندۀ این مطلب، اگر واقعاً آن را بخواند، تا این لحظه یادش آمده باشد که همراهان و دوستانش در دنیای بازی‌های ویدیویی چه‌کسانی بودند و اگر رفته‌اند یا هنوز باقی هستند، نام‌شان را بداند. اگر در خانواده‌ای، عمویی یا دایی و پدری یا در خانواده‌ای، پسرعمه‌ای یا پسردایی خوبی در روز و شب‌های بازار و جشن رفتن بزرگ‌ترها به‌پای‌تان نشسته‌اند، می‌توانید نام‌شان را بگویید. اگر هیچکدام از این‌ها نبودند، شاید برادر بزرگ‌تری بود که باوجود تمام تلاش‌هایش برای پنهان کردن بازی‌های محبوبش از چشم‌تان، بازهم او را گیر می‌انداختید و مجبورش می‌کردید لااقل «یک ساعت و نیم» هم نوبت شما باشد و این‌گونه با بازی‌ها آشنا شدید. یا شاید برادر کوچک‌تری بود که سیمِ دسته‌ را به‌طرزی شیادانه می‌انداختید پشت کنسول یا کِیس بازی تا از شرش –حتی برای مدتی کوتاه– خلاص شده باشید. شاید هم روزی از همه‌جا بی‌خبر، به خانۀ دوست مدرسه‌تان رفتید که پدرش پلی استیشن ۲ جدید بازار را با پاداش محل کارش خریده و شما هنوز پلی استیشن ۱ بازی می‌کنید.

در دنیای بازی‌های ویدیویی هم کلی مثال از دوستی و خانواده و محبت داریم. سری Red Dead Redemption می‌خواهد بداند که توجه به سرنوشت و سرشت شخصی آدمی تا چه‌حد مهم است و خانواده در این میان کجا قرار می‌گیرد. هیدئو کوجیما هم مدام می‌پرسد که آیا عشق و محبت می‌تواند حتی در میان مبارزه و صدای نبرد و غرش هفت‌تیرها و بمب اتم بر سر هیروشیما شکوفه کند. «ماریو» همیشه به‌دنبال دوستانش تا قلۀ قاف می‌رود و «سونیک» هیچ‌گاه رفقایش را کنار نمی‌گذارد.

عشق و محبت و انواعی از عشق و محبت در بازی‌های ویدیویی موج می‌زنند و در شالودۀ داخلی قلبش نهادینه شده‌اند؛ مثل همۀ پلتفرم‌های دیگر. در دنیای بازی‌های ویدیویی، محبت آن‌قدر مهم است که یافتن آثاری که در آن پروتاگونیست یا شخصیت اصلی بدون یار و یاور و تک و تنها باشد به‌مثابۀ پیدا کردن ذره‌های طلا در رودخانۀ جاری در یک بعدالظهر گرمِ سوزان دشوار می‌شود. حتی آن شخصیت‌هایی که در ابتدا مثل Ryu Hayabusa ممکن بود وحید و تنها و به شیوه‌ای نینجاگونه دشمنان‌شان را از بین ببرند، وقتی دیدند از کاروان عقب مانده‌اند سریع یک نسخۀ جدید و قسمت نویی از بازی بیرون دادند که این پروتاگونیست‌های تنها، درواقع تا آخر بدون دوست خوب باقی نمانند.

دیوانۀ زنجیریِ بامزه‌ای مثل «کرش بندیکوت» از همان ابتدا رفقای عزیزی داشت که تا پای جان هم با او می‌آمدند. نکتۀ خوب ماجرا این بود که عزیزترین دوستان کرش خواهرش «کوکو» و برادر بزرگ‌ترش «کرانچ» بودند که به‌رسم خواهر و برادری، هیچ‌گاه پشت بندیکوت را خالی نکردند و همیشه اولین‌ کمک‌هایش به‌همراه «آکو آکو» بودند که از دور مراقب همه‌شان بود.

وقتی تکه‌های گوشت و خونت را به‌عنوان رفیقان طلایی انتخاب کنی، دیگر می‌توانی با خیال راحت شب‌ها را بخوابی و روزها را تا ظهر و دیروقت به‌همراه برادر کوچک یا بزرگت از سر و کول غول‌های بی‌کار و زندگی بالا بروی. آن‌چه که نویسنده می‌داند، این است که این خواهر و برادری که می‌بینید، روزگاری خودشان اسباب سرگرمی و خنده و تفریح کلی کرش و کوکوهای دیگری شدند که شب‌های قبل از رفتن به خواب را با صدای دهشت‌ناک سیب‌خوردن این «روباه» می‌گذراندند.

در «مورتال کامبت: راهبان شائولین»، آن‌چه می‌آموزیم این است که رفاقت همیشه راه صاف و همواری نیست و در مرور زمان با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شود. همان مشکلی که «رچت و کلنک» مدت‌ها پیش میان خودشان حل و فصل کرده بودند. در عوض، آرتور و جان از «رد دد ردمپشن» اگرچه مسما به اسم یکی از بدترین دوستان و برادران تاریخ هستند، اما به‌لطف تصمیمات درست آرتور در زمان‌های درست، او هم یاد می‌گیرد که برادرش را دوست داشته باشد. و بازهم در عوض، اگر قرار است دو برادر باشند که از بدو تولد که با لباس لوله‌کِشی و سبیل به‌دنیا آمدند از جنب دیگری تکان نخورده باشند، آن دو مرد تلاش‌گر بلاشک «ماریو و لویجی» هستند که در وصف‌شان باید دو درخت تنومندِ مجمل و زیبا را مثال زد که از یک ریشۀ مشترک به حیات آمده‌اند و فقط مشکل این است که «واریو» مثل علف هرز از وسط این دو بیچاره رد می‌شود و عذاب‌شان می‌دهد.

اما همۀ این دوستی‌ها از میان صحبت‌های کودکانه‌ای که حین بازی کردن مبادله می‌شوند پیش نمی‌آیند؛ نوع دیگری از دوستی وجود دارد که نه در حین تجربۀ بازی بلکه به‌خاطر تجربۀ بازی‌های ویدیویی ناگهان مثل فندکی در تاریکی روشن می‌شوند. مثل همۀ دوستی‌هایی که به‌خاطر علاقۀ نیمه‌مفرط چندی جوان تحصیل‌کردۀ خوش‌آتیه به برنامه‌نویسی و ویدیوگیم در گیمفا شکل گرفتند. مثل زمانی که یک‌نفر گفت: «شما کار با ورد بلد هستید؟» یا زمانی که یک دوست دیگر از خصال و صفات یک منتقدِ بازیِ خوب می‌گفت و روزی که به‌خاطر نقد Assassin’s Creed Origins رفت و بازی را خرید و هیچ‌کس نفهمید که آخرسر پشیمان شد یا نشد.

تازه‌تر آن‌که بعضی از دوستی‌های خوش‌اقبالانۀ بازی‌ها اگر از روی صداقت باشند، مثل دوستی‌های بی‌ثمری نیستند که از سر شوخی و سرکشی باشند. در رفت و آمد با بزرگان بازی و بزرگان ویدیو، نویسنده دوباره می‌آموزد؛ اما این‌بار آموختنی می‌آموزد که ثمرات مثمرش تا وقت‌های مدیدِ آمدنی به‌دنبالش می‌آیند و او را بزرگ می‌کنند و موجبات رشدش می‌شوند. حتی اگر از خطاهای اطرافیانش یاد بگیرد، بازهم از آن‌ها درس گرفته است و گاهی ممکن است حواسش نباشد و درس هم بدهد؛ یاد می‌گیرد چگونه نباشد و چگونه رفتار نکند و از خوبی می‌پرسد و از تغییر و آینده و مرد شدن. مثل آن داستان راجع به پرنده‌ای که برای یاد گرفتن بیشتر راهی سفر می‌شود.

سپس در نوع دیگری از آموختن، می‌آموزد که در یک وب‌سایت کوچک سرگرمی ممکن است قلب‌های مهربانی از دوستی پدیدار شوند که باور کردن مهربانی‌شان سخت بیاید و وقتی نیست از احوالش بپرسند. عاقبت، وقتی همیشه دیر رسیدن عادت کاتب شده بود، دید که همۀ هم‌پروازانش رفته‌اند و کوپۀ قطارها خالی؛ این یعنی او هم روزی می‌رود و درحالی که از مسیر گذشته حیران و متعجب بود، این‌گونه بود که در بار چهارم آموخت که نهایت بعضی از دوستی‌ها خداحافظی است.

124

11