«استفن کینگ»، نویسنده‌ی رمانی که «کوبریک»، فیلم «درخشش» (اگر این ترجمه‌ی درستی برای عنوان فیلم باشد) را از آن اقتباس کرده‌ بود، در توصیف نتیجه‌ی کار این فیلم‌ساز معتبر، عبارتِ «کادیلاک بزرگ و زیبا، بدون موتور» را به کار برده ‌بود. می‌توان روی واژه‌های این عبارت مکث و راجع به آن‌ها صحبت کرد. اما نظر کلیِ بنده به عنوان یک تماشاچی، بی‌شباهت به موضع کینگ نیست. فیلم درخشش یک فیلم «بد» نیست بلکه یک فیلمِ «بسیار بد» است که زرق‌و‌برق کار کوبریک، مانع این بد بودن نمی‌شود. همانطور که کینگ، تلویحا درخشش را با یک اتومبیل کادیلاک بدون موتور مقایسه کرده و علیرغم اینکه به بزرگی و «زیبا» بودنش اشاره می‌کند، اما آن را فاقد نیروی حرکت و روح می‌داند، از نظر من نیز فیلم کوبریک، یک موجود بی‌جان و بی‌تحرک است. موجودی که توانایی دفاع از خود و مستقل شدن را ندارد و مدام باید دیگران به تلاش برای جان‌دار جلوه دادن او بشتابند؛ تلاشی که عموما بر یادآوریِ کارهای تکنیکی دوربین کوبریک و یا تفسیرهای نچسب از کار او استوار است. اگرچه این نوشته هم درخششِ کوبریک را فاقد روح، تحرک و تاثیرگذاری می‌داند، اما می‌شود بر سر واژه‌های «بزرگ» و «زیبا» نیز برای توصیف این اثر مهم کوبریک بحث کرد. زیبایی و بزرگی درخشش را هم باید درون اثر و در میزانسن‌های کوبریک، زرق و برق طراحی صحنه، نفسِ حضور «جک نیکلسون» به عنوان بازیگر و تلاش‌هایی برای ایجاد اضطراب و هراس جست‌وجو کرد و هم در بیرون فیلم و چیزهایی که درباره‌ی آن می‌گویند؛ مثلا وسواس کوبریک، برداشت‌های متعدد او از یک صحنه‌ی خاص و یا رابطه‌ی بین نیکلسون و کوبریک در طول کار. اما با احترام به تمام این موارد – چه آن‌هایی که از درون فیلم، این صفات (بزرگی و زیبایی) را توجیه می‌کنند و چه آن‌هایی که از بیرون – باید عرض کنم که این موضوعات برای بنده به عنوان تماشاچی‌، پشیزی اهمیت ندارد. برای من اهمیت ندارد که کوبریک چند بار یک صحنه را برداشت کرده و یا چه زحماتی برای میزانسن کشیده ‌است، مگر آنکه این میزانسن‌ها به تاثیرگذاریِ حسی رسیده‌ باشند و بتوان یک روح سینمایی و اثرگذار در آن‌ها یافت. فیلم کوبریک هرچقدر که سعی می‌کند با دوربین، تدوین و طراحی محیط کار بزرگی انجام دهد، بیش‌تر زیر پایش که بدجور خالی است خود را نشان می‌دهد. در طول این نوشته، درخشش را دقیق‌تر با تمرکز بر این خلأها بررسی می‌کنیم.

تحلیل و نقد فیلم The Shining