نقد و بررسی بازی Visions of Mana

پس سال‌ها، فرنچایز Mana در قالب Visions of Mana با ساختاری مدرن به صنعت گیمینگ بازگشته است و امروز قصد داریم به نقد و بررسی آن بپردازیم.

سری Mana یکی از قدیمی‌ترین آثار ژانر JRPG محسوب می‌شود که راه خود را در قالب یک نسخه‌ی فرعی از فرنچایز Final Fantasy آغاز کرد اما یکی از خصوصیات برجسته‌اش، همیشه آن را از دیگر آثار دوران خود و حتی برخی آثار ژانرش، به طور کلی متمایز می‌کرد و آن هم سیستم مبارزات Real Time است. مدت‌ها طرفداران درخواست عرضه‌ی یک نسخه‌ی جدید از این فرنچایز با ساختاری مدرن داشتند و حالا Visions of Mana اینجاست تا مجموعه را به پلتفرم‌های جدید و قالب مدرن آثار ARPG/JRPG بیاورد.

اما سوالی که پیش می‌آید آن است که آیا این اثر توانسته تمامی خصوصیات برجسته این مجموعه را به درستی در قالب تازه خود انتقال دهد و همچنین برخی از استانداردهای مدرن را به درستی رعایت کند؟ با گیمفا همراه باشید.

یک ماجراجویی پر فراز و نشیب

Visions of Mana طی مقدمه‌ شما را در نقش Eoren قرار می‌دهد و کشمکش‌های او و همسرش Lysa که به عنوان Alm of Earth انتخاب شده است را در راستای فرار از دهکده Gudju روایت می‌کند. Almها که در واقع افرادی منتخب از سوی Fearie هستند، وظیفه دارند هر چهار سال به درخت Mana رفته و روح خودشان را قربانی کنند تا سرزمین و دهکده‌شان از نابودی در امان بماند، اما Eoren حاضر نیست عشق زندگی‌اش را چنین از دست بدهد و از همین رو تصمیم به فرار از Gudju می‌گیرد.

این دو، مقاومت گسترده از طرف مردمان Gudju را پشت سر گذاشته و درست زمانی که نزدیک به فرار از آن‌جا هستند Lysa به سنگ تبدیل می‌شود و از آن‌جایی که دهکده‌ی Gudju دیگر سفیری در قالب Alm ندارد، به کلی نابود می‌شود و این مسئله ما را به زمان حال می‌آورد. شما در نقش شخصیت اصلی این بازی، یعنی Val، قرار می‌گیرید و شاهد انتخاب شدن معشوقه‌ی او، Hinna، به عنوان Alm of Fire هستید که باید از دهکده Tianeea عازم درخت Mana شود. Val نیز در این سفر به عنوان Soul Guard انتخاب می‌شود که وظیفه‌ی محافظت از تمامی Almها در طول سفر بر عهده دارد.

پس از آغاز ماجراجویی اصلی، شاهد سفر Val و Hinna به دهکده‌ها و سرزمین‌های دیگر به منظور پیوستن به دیگر Almهای منتخب هستیم. طی این مسیر، شما با پنج Alm دیگر به نام‌های Morley، Careena، Palamena و Julei آشنا می‌شوید که در واقع همراهان اصلی شما به شمار می‌آیند و پارتی شما را طی روند داستان تشکیل می‌دهند. در طول این مسیر که در ابتدا به عنوان یک وظیفه و رسم همیشگی آغاز می‌شود، تمامی کاراکترها به چالش کشیده شده و در این بین Val نیز با بحران‌هایی مواجه می‌شود که باورهای او را متزلزل می‌کند.

Visions of Mana در بُعد روایی خود تا حد زیادی استاندارد ظاهر می‌شود. نمی‌توان گفت لزوما با روایتی بسیار متمایز روبه‌رو هستیم، زیرا موضوع و داستان اصلی این اثر چیزی است که تا به امروز در بسیاری از دیگر عناوین فانتزی به اشکال متفاوتی مشاهده کردیم اما این مسئله لزوما به معنای ضعیف بودن روایت نیست. در حالی که مضمون کلی داستان شاید کلیشه‌ای به نظر برسد اما Visions of Mana بعضا در بخش‌هایی از روند داستانی تصمیمات غیرمنتظره و جالبی می‌گیرد که به خوبی می‌تواند شما را برای ادامه‌ی داستان مشتاق کند.

همچنین بسیاری از آثار JRPG در راستای معنا بخشیدن به داستان خود بیشتر به کاراکترها تکیه می‌کنند و اینجاست که در قبال Visions of Mana ممکن است مخاطبان به دو دسته تقسیم شوند؛ برخی از کاراکترهای بازی و نویسندگی تعدادی از آن‌ها ممکن است لزوما به مذاق همگان خوش نیاید. شخصا در سمتی قرار می‌گیرم که بسیار با کاراکترها ارتباط برقرار کردم و آن حس‌وحال مورد علاقه‌ام در ژانر JRPG که ارتباط گرفتن و لذت بردن از همراهی با این شخصیت‌ها در راستای دست یافتن به یک ماجراجویی جذاب است را دریافت کردم.

ما با کاراکترهایی روبه‌رو هستیم که بسیار متفاوت از یکدیگر جلوه کرده و هر کدام لحن خاص خود را به داستان و روند کلی تجربه تزریق می‌کنند که گذراندن وقت با آن‌ها را جذاب‌تر می‌کند. با این وجود، به همان اندازه‌ای که کاراکترهای همراه (که البته قابل بازی نیز هستند) برایم جذاب بودند و کار خود را در راستای هویت بخشیدن به این اثر تا حد مطلوبی به درستی انجام دادند، پروتاگونیست بازی یعنی Val به شدت ضعیف و کلیشه‌ای ظاهر می‌شود، به طوری که آنچنان از شخصیت‌پردازی او لذت نبردم و با او ارتباط برقرار نکردم.

Val با وجود وظیفه‌ی بزرگی که به او محول شده است، تا حد زیادی خارج از کاراکتر رفتار می‌کند و به نظر می‌رسد در بخش عمده‌ای از نقاط روایی بیشتر نقش مخاطب را ایفا می‌کند، در حالی که بسیاری از اتفاقات داستانی حول این کاراکتر رخ می‌دهند و از همین رو انتظار می‌رود واکنش‌های او کمی منطقی‌تر جلوه کنند. او دائما در طول بازی تصمیمات اشتباه می‌گیرد و به نظر می‌رسد اصلا از مغزش در قبال برخی اتفاقات بهره نمی‌برد. همین مسئله باعث می‌شود زمانی که این اتفاق‌های بزرگ و بعضا احساسی رخ می‌دهند، به هیچ عنوان وزن آن‌ها احساس نشود.

در ابتدای تجربه، شخصا سعی کردم به این کاراکتر زمان بدهم تا خودی نشان دهد چرا که در نهایت تمامی آثار نقش آفرینی و مخصوصا JRPG نیازمند زمان برای پا گرفتن و رسیدن به نقاط اوج خود چه در زمینه‌ی روایی و چه در بُعد شخصیت‌پردازی هستند اما متاسفانه Val هرگز برای من به آن نقطه نرسید و تا حد زیادی یکنواخت و بدون انعطاف باقی ماند. از آن‌جایی که در حال صحبت درباره پروتاگونیست بازی هستیم، مسلما این مسئله ضرباتی نیز به کلیت روند روایی وارد می‌کند.

اما به غیر از مشکلات شخصیت‌پردازی Val و عدم توانایی او در ارائه‌ی عملکردی مطلوب در نقش پروتاگونیست، می‌توان گفت همچنان یک ماجراجویی جذاب و سرگرم‌کننده در این اثر نهفته است که مضمون کلی و همچنین برخی پیچش‌های داستانی به خوبی می‌توانند شما را تا پایان آن درگیر نگه دارند.

بازی‌های فرنچایز Mana همیشه در مبحث گیم‌پلی سعی داشتند برای قشر گسترده‌ای از مخاطبان در دسترس باشند و Visions of Mana نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ ما با عمق نسبی مطلوب و تنوع بسیار بالا در ابعاد مکانیکال روبه‌رو هستیم که باعث می‌شود تجربه‌ی گیم‌پلی و مخصوصا مبارزات این بازی به راستی به یکی از جذاب‌ترین و سرگرم‌کننده‌ترین بخش‌های آن تبدیل شوند.

سیستم مبارزات و کلاس‌های این اثر بسیار متنوع بوده و انعطاف‌پذیری بالایی در راستای آزمون‌وخطا و یافتن بهترین کلاس برای کاراکترهای مختلف پارتی‌تان با توجه به نحوه بازی فراهم می‌آورد. شما در طول تجربه‌ی بازی به تعداد زیادی Elemental Vessel دسترسی پیدا می‌کنید که همانطور که از نامشان پیداست، کلاس‌هایی با قدرت‌های برگرفته از عناصر مختلف را به شما ارائه می‌دهند.

۸ عنصر مختلف در قالب Elemental Vessel طی تجربه‌ی این اثر ارائه می‌شوند که هر کدام ظاهر تک‌تک کاراکترهای پارتی را شخصی‌سازی می‌کنند که باعث می‌شود انتخاب برای هر یک از آن‌ها به کلی حس‌ و حال تازه‌ای داشته باشد.

از طرف دیگر، هر یک از این کلاس‌ها حرکات، نوع اسلحه و همچنین قابلیت‌های اختصاصی خودشان را دارند که مسلما به طور مستقیم تنوع بسیار زیادی را در روند و سیستم مبارزات تزریق می‌کند. علاوه‌ بر این قابلیت‌های اختصاصی، شما با یافتن دانه‌های مختلف در قالب Ability Seeds، می‌توانید جادوهای مختلفی را در اختیار پارتی خود قرار دهید که این از تنوع بالایی نیز برخوردارند.

برخی از آن‌ها قابلیت‌هایی دفاعی به پارتی می‌دهند و برخی دیگر رویکردی تهاجمی دارند و تعدادی نیز به کاراکتر شما توانایی احضار یکی از دشمنان بازی را می‌دهد که برای شما مبارزه خواهد کرد. همچنین، Visions of Mana دارای یک منوی “Strategy” است که به شما اجازه می‌دهد رویکردهای مختلف افراد حاضر در پارتی خود را در مبارزات شخصی‌سازی کنید. به عنوان مثال، شما می‌توانید برای هر یک از کاراکترها مشخص کنید که چه دشمنانی را اولویت قرار دهند، رویکردهای تهاجمی، متعادل و یا دفاعی اتخاذ کنند و یا مشخص کنید تا چه اندازه از جادو، قابلیت‌ها و آیتم‌هایی که در اختیار دارند بهره ببرند.

همین مسئله، پیچش استراتژیک بسیار خوبی به روند مبارزات می‌بخشد و در حالی که هوش مصنوعی همراهانتان گاهی ممکن است رفتار عجیبی از خود نشان دهد، اما به طور کلی و حداقل طی تجربه‌ی من، همیشه تا حد زیادی کارآمد و تاثیرگذار ظاهر شدند و به درستی از دستورات پیروی کردند.

این بازی از یک سیستم لول نیز برخوردار است که به شما اجازه‌ی ارتقا سطح کاراکترهایتان را می‌دهد اما این سیستم Leveling خودش یکی از مشکلات گیم‌پلی نیز محسوب می‌شود و دلیل آن ساده‌سازی روند بازی در برخی از نقاط تجربه است. شخصا هرچه بیشتر این اثر را تجربه کردم، بیشتر متوجه چگونگی کار این سیستم شدم. سیستم سطح‌بندی در Visions of Mana، به طور مستقیم دشمنان بازی را با توجه به سطح شما متعادل‌سازی می‌کند و در حالی که این مسئله به تنهایی در بخش‌هایی از تجربه لزوما یک مشکل محسوب نمی‌شود، اما در برخی از بخش‌ها احساس می‌کردم که بازی این عمل را در یک تناسب ثابت نگه می‌دارد و اجازه نمی‌دهد پلیر احساس قوی‌تر شدن کند.

این مسئله تا حدی موجب بی‌ارزش شدن سیستم Leveling می‌شود، چرا که متعادل‌سازی لول دشمنان به یک نسبت ثابت در برخی از بخش‌های بازی موجب می‌شود احساس نکنید که نیازمند انجام فعالیت‌های فرعی برای افزایش لول خود هستید و این مسئله فارغ از مسئله‌ی درجه‌ی سختی در طول تجربه احساس می‌شود.

صحبت از فعالیت‌های فرعی شد؛ یکی دیگر از نقاط ضعف Visions of Mana فعالیت‌های فرعی آن و دنیای تقریبا خالی‌اش است چرا که مراحل فرعی که شما از NPCها دریافت می‌کنید هیچ هدف روایی ندارند و بیشتر Objective محورند و در حالی که ما تقریبا در تمامی آثار JRPG شاهد چنین فعالیت‌هایی هستیم، اما در این اثر تقریبا تمامی آن‌ها به این خلاصه می‌شوند که یا باید چیزی یا مکانی را پیدا کنید و یا باید تعداد مشخصی از دشمنان را شکست دهید.

همچنین از آن جایی که ارتباط شما با NPCها بسیار محدود است، کاراکترهایی که مراحل فرعی را نیز به شما ارائه می‌دهند از کوچک‌ترین جذابیتی برخوردار نیستند؛ در نتیجه، درست همچون وظایفی که به شما محول می‌کنند، به شدت تک‌بعدی هستند.

دو مشکل مذکور که در چند پاراگراف قبلی راجع به آن‌ها صحبت کردیم، موجب می‌شوند روند اکتشاف و جست‌وجوی دنیای بازی آنچنان جذاب جلوه نکند و به اصطلاح پاداش‌دهنده نباشد. البته، کلمه‌ی «جست‌وجو» در این اثر معنای چندانی ندارد چرا که تقریبا تمامی جعبه‌ها و موارد قابل تعامل در دنیا روی نقشه نشان شده‌اند و به کلی حس کاوش را از بین می‌برند، اما شخصا می‌توانم تا حدی با این مسئله کنار بیایم چرا که Visions of Mana به طور کلی اثری نسبتا خطی است.

با این وجود، شما همچنان با باز کردن جعبه‌ها و یا بدست‌ آوردن آیتم‌های مختلف که در دنیای بازی پخش شده‌اند، می‌توانید به آیتم‌های سلامتی و یا Gear و ابزار جدید دست پیدا کنید. همچنین در طول تجربه، از شهرک‌ها و روستاهای مختلفی عبور می‌کنید که همگی از فروشگاه‌های مختلف به منظور خرید آیتم‌های سلامتی و خرید زره یا اسلحه‌های جدید برای پارتی شما برخوردار هستند که در همین راستا می‌توان گفت در این بخش شاهد تنوع مطلوبی از سلاح‌ها هستیم.

یکی از بهترین و قدرتمندترین بخش‌های تجربه‌ی Visions of Mana، آرت‌استایل و دنیای زیبای آن است، به طوری که طی تجربه‌ی این اثر بارها و بارها می‌ایستادم و به مناظر زیبای بازی خیره می‌شدم. استفاده از رنگ‌های مرتعش و متنوع در این اثر باعث شده تا حس‌ و حال فانتزی آن به بهترین شکل ممکن به پلیر القاء شود و همچنین دنیایی زیبا و چشم‌نواز را به ارمغان بیاورد. این مسئله به طور مستقیم به طراحی محیط‌های مختلف بازی نیز کمک به‌سزایی کرده و ما شاهد تنوع و طیف گسترده‌ای از محیط‌های مختلف با شرایط اقلیمی متمایز هستیم. از کوهستان‌های برفی تا کویر و شنزارها تا جنگل‌ها و دشت‌های سرسبز، همگی هویت ظاهری بسیار خوبی به این عنوان می‌بخشند و قطعا گرافیک هنری این اثر را به یکی از برترین بخش‌های آن تبدیل می‌کنند.

طراحی کاراکترها نیز همانطور که که در ابتدا اشاره کردم با استفاده از Elemental Vesselها تغییر پیدا می‌کند و برای هر یک از کاراکترها به تعداد این Elemental Vessel طراحی‌های اختصاصی انجام شده که به خوبی هر یک از اعضای پارتی را در هر یک از این کلاس‌ها به شکلی متمایز به تصویر می‌کشد.

در زمینه‌ طراحی دشمنان نیز Visions of Mana نه تنها از طراحی‌های جذابی برخوردار است، بلکه همچون بسیاری از ابعاد دیگرش، تنوع بسیار بالایی را نیز به تصویر می‌کشد؛ شما در طول تجربه‌ی خود با دشمنان جذاب مختلفی روبه‌رو می‌شوید که هر کدامشان از قابلیت‌های خاصی برخوردار بوده و رویکرد مبارزه‌ی متناسب با خودشان را نیز می‌طلبند. دشمنان تنوع ظاهری خوبی به دنیای بازی می‌بخشند. در همین راستا، لازم به ذکر است که باس‌فایت‌های ارائه شده در این تجربه نیز هر یک چه از لحاظ ظاهری و چه در ابعاد مکانیکال، متمایز از دیگری جلوه می‌کنند و از جذابیت بسیار بالایی برخوردار هستند.

طراحی ظاهری هر یک از این باس‌ها به طور مستقیم نوع عملکرد آن‌ها را نیز توجیه می‌کند و از آن جایی که با طراحی‌های بسیار متنوعی روبه‌رو هستیم، رویکردشان متفاوت و متمایز از دیگری است.

اما بد نیست کمی از ابعاد صوتی Visions of Mana نیز صحبت کنیم؛ همانطور که در بخش ابتدایی اشاره کردم، هر یک از کاراکترها رنگ‌، لعاب و حس خاص خود را به داستان و روند تجربه تزریق می‌کنند و علاوه بر خصوصیات شخصیت‌پردازی و ظاهری خاص آن‌ها، صداپیشگی‌شان نیز به نحوی انجام شده که به بهترین شکل جذابیت و کاریزمای هر یک از آن‌ها به تصویر کشیده شود. صداپیشگان عملکرد بسیار خوبی در هم‌راستا کردن صدای خود با شخصیت هر یک از این کاراکترها داشتند و می‌توان گفت تمامی شخصیت‌هایی که در این اثر از صداپیشگی برخوردارند، به خوبی می‌توانند در نگاه پلیر منحصر به فرد ظاهر شوند.

موسیقی و ساندترک این اثر نیز عالی است و به خوبی با کلیت لحن ماجراجویی و حتی آرت‌استایل فانتزی خاص ارائه شده در این بازی هم‌راستا می‌شود و به مکملی کارآمد برای آن بدل می‌گردد. شخصا هرگز در طول سفر و گذر از مناطق مختلف از گوش دادن به موسیقی‌های اختصاصی آن‌ها خسته نشدم و حتی می‌توان گفت ترک‌های استفاده شده در هر یک از مناطق بازی، به خوبی بر هویت ظاهری آن منطقه منطبق است و همراه خوبی برای نحوه ارائه و Presentation بازی محسوب می‌شود.

این بازی بر اساس کد ارسالی ناشر (Square Enix) و روی PS5 بررسی شده است