در جستجوی پدر | نقد و بررسی بازی Song Of The Deep

گاهاً در بازار به عناوینی برمی‌خوریم که علی رغم ضعف‌ها و ایراداتی که در خود دارند، به شدت دلنشین و دوست داشتنی هستند و تا مدت‌ها در اذهان باقی می‌مانند. عناوینی از این دست هر ساله به بازار عرضه می‌شوند و از طرفی نوعی حس افسوس را در مخاطب به وجود می‌آورند چرا که او با خود می‌گوید چرا این بازی باید چنین ایراداتی را داشته باشد تا تبدیل به عنوانی طراز اول نشود؟ عناوینی که این چنین هستند بلااستثنا با “عشق” ساخته شده‌اند، سازندگان به آن‌ها باور داشته‌اند و با تمام توان دست به خلق آن‌ها زده‌اند. چیزی هم که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند. یکی از پروژه‌های جانبی‌تر استودیو اینسومنیاک گیمز (Insomniac Games) عنوانی مستقل به نام Song Of The Deep است که مدتی پیش و به لطف خرده فروشی گیم استاپ (Gamestop) به بازار عرضه شد و بازخوردهای متفاوتی دریافت کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی این بازی بپردازیم.

اینسومنیاک نامی شناخته شده برای طرفداران کنسول‌ها است. این شرکت که سابقه همکاری طولانی مدتی با سونی به واسطه توسعه عناوین مختلف دو سری پرطرفدار Resistance و Rachet & Clank دارد، با مایکروسافت هم برای توسعه بازی انحصاری Sunset Overdrive همکاری داشته است. سیاست‌های این شرکت به گونه‌ای است که مدیران آن همواره ترجیح می‌دهند تا استقلال خود را حفظ کنند و تبدیل به یک استودیو فرست پارتی (First Party) نشوند. همین مسئله باعث شده تا شاهد بازی‌های مالتی پلتفرم نیز از جانب آنان باشیم، همچون بازی Fuse که سال ۲۰۱۳ منتشر شد. آن‌ها در ادامه این روند تصمیم به توسعه یک پروژه جانبی به نام Song Of The Deep را گرفتند. این بازی مستقل و کم هزینه اصلاً به صورت فیزیکی منتشر نشد و تنها به صورت دیجیتالی در دسترس دارندگان اکس باکس وان، پلی استیشن ۴ و رایانه‌های شخصی قرار گرفت. خرده فروشی گیم اسپات نیز در ابتدای سال ۲۰۱۶ اعلام کرد شاخه‌ای از آن به نام گیم تراست گیمز (GameTrust Games) قرار است ناشر این بازی باشد. در آینده نیز گیم تراست گیمز ناشر عناوینی از سوی سازندگانی چون فروزن بایت (Frozenbyte) و ردی ات دان (Ready At Dawn) خواهد بود. حال بعد از این مقدمه بهتر است به بررسی Song Of The Deep پرداخته و ببینیم که چه نقاط ظعف و قوتی دارد.

دختری که پری دریایی شد

داستان بازی در مورد دختری ۱۲ ساله به نام مرین (Merryn) است. او عاشق پدر ماهیگیرش است. روزی از روزها پدر او که برای ماهیگیری به دل اقیانوس سفر کرده، دیگر به خانه برنمی‌گردد. مرین تصور دارد که پدرش جایی در اعماق اقیانوس گرفتار شده است. او همچنین عاشق داستان‌هایی است که پدرش برایش تعریف می‌کرده. او که از گم شدن پدرش غمگین و محزون شده، یک زیر دریایی می‌سازد و ابزار و وسایل مورد نیاز برای غواصی در اعماق اقیانوس را نیز با خود به همراه برمی‌دارد و سفری خطیر را آغاز می‌کند. تم کلی داستان بازی از این قرار است و شاید بسیار ساده نیز به نظر بیاید. همین طور هم است، داستان بازی پیچیده و پر پیچ و خم نیست، شروع و پایان مشخصی دارد و با ریتم معینی جلو می‌رود. در حقیقت، داستان بازی بسیار سرراست است و همین مسئله باعث شده تا بسیار دلچسب و دوست داشتنی باشد. بعید نیست که بازی برای شما داستان‌هایی که در دوران کودکی شنیده‌اید را تداعی کند. مرین در طول سفرش به اقیانوس متوجه می‌شود بسیاری از قصه‌هایی که پدرش برایش تعریف می‌کرده در حقیقت سرمنشا واقعی داشته‌اند و این نیز یکی از نکات جالب بازی از لحاظ داستانی است. داستان بازی در حقیقت شباهت زیادی به انیمیشن‌های پیکسار (Pixar) دارد. همچون آن انیمیشن‌ها، Song Of The Deep هم به دنبال فخرفروشی به وسیله شوخی‌های احمقانه و اتفاقات پیش پا افتاده نیست. این بازی جهانی دوس داشتنی خلق می‌‎کند و آرام آرام بازی‌بازان را در آن غرق می‌کند. بازی از شیوه‌های جالبی چون نریشن‌ها برای روایت داستان استفاده می‌کند. داستان بازی به شکلی تعاملی روایت می‌شود و محیط‌ها و تعامل با آن‌ها نقش به سزایی در پیشبرد داستان بازی دارند. بازی عجله‌ای برای روایت داستان ندارد و به همین جهت شاهد شتاب زدگی در روایت داستانی آن نیستیم. بازی را حتی می‌توان به یک کتاب مصور تشبیه کرد. مهم نیست که چه سنی دارید، تمام افراد با سنین مختلف غرق در داستان ساده و سرراست اما دوست داشتنی بازی خواهند شد و در کل یکی از نکات مثبت بازی، داستان و روایت آن است.

یک Concept Art از مرین، دختر بچه ۱۲ ساله‌‌ای که به دنبال یافتن پدرش است

مترویدوانیایی که در حد انتظار نیست

اگر از داستان بازی (که یکی از نقاط قوت آن است) بگذریم که گیم پلی آن می‌رسیم که در عناوین این چنینی مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند. در ابتدا باید اشاره کنیم که بازی در سبک مترویدوانیا (Metroidvania) طبقه بندی می‌شود. احتمالاً عده‌ای با این سبک آشنایی ندارند. به طور خلاصه عناوینی در این سبک قرار می‌گیرند که گیم پلی آن‌ها شبیه به عناوین کلاسیک دو سری Metroid و Castlevania باشد؛ یعنی بازی به صورت دو بعدی باشد و عناصر پلتفرمینگ و گشت و گذار در جهانی که بخش‌های آن به صورت زنجیره به هم متصل‌اند نقش پررنگی داشته باشند. این سبک البته چند وقتی است که به دست فراموشی سپرده شده و کمتر سازنده‌ای این شجاعت را به خرج می‌دهد که عنوانی با این سبک بسازد. همین که اینسومنیاک گیمز به سراغ ساخت عنوانی با این سبک رفته و قصد دارد تا طرفداران قدیمی این سبک را ارضا کند قابل تقدیر است اما این ایده به تنهایی برای رساندن بازی به موفقیت کافی نیست. در اکثر لحظات بازی شما در زیر دریایی مرین باید محیط‌های دو بعدی و ناآشنای بازی را زیر و رو کنید و البته در ابتدا آزادی عمل چندانی هم به شما داده نمی‌شود چرا که تنها در جهات محدود و معینی می‌توانید به حرکت خود ادامه دهید. در طول راه باید آرام آرام امکانات خود را ارتقا دهید. این ارتقاها به مرین اجازه می‌دهد تا موانعی که قبلاً بر سر برخی راه‌ها وجود داشت را از میان بردارد و به آن مکان‌ها دسترسی پیدا کند، دقیقاً همچون چیزی که قبلاً در Metroid هم وجود داشته است. به نظر جالب است، در هنگام تجربه بازی هم حس خوشایندی خواهید داشت ولی گیم پلی بازی به هیچ وجه خالی از اشکال نیست.

مبارزات بازی ساده‌اند و جذابیت چندانی ندارند

اولین اشکال بازی در معماهای آن است و مخصوصاً وقتی به پازل‌هایی برمی‌خورید که شامل ارتقاهای دلخواه می‌شوند، دیگر آن حس خوشایند قبلی را نخواهید داشت. بهتر است کمی بیشتر در این مورد توضیح دهیم. معماهای بازی لاینحل و سخت نیستند و اکثراً باید از مکانیزم‌های مشخصی برای حل آن‌ها استفاده کنید، اما، حل کردن آن‌ها به صبر و بردباری زیادی نیازمند دارد. مثلاً برای خراب کردن مانعی باید از یک مین دریایی استفاده کنید. به نظر همه چیز ساده است، مین را برمی‌دارید و به مانع می‌کوبید تا منفجر شود ولی همه چیز خوب پیش نخواهد رفت. بارها ممکن است این مین به موانع اطراف برخورد کند و منفجر شود. در واقع معماهای بازی “سخت” نیستند بلکه “اعصاب خرد کن” هستند! این معماها بارها و بارها به چند شکل مختلف تکرار می‌شوند و با هر بار اشتباه مجبورید تا مدتی منتظر بمانید تا دوباره بتوانید به حل آن معما بپردازید، مثلاً در مثال بالا اگر مین را به جای دیگری بکوبید باید مدتی را منتظر بمانید تا مین جدیدی جایگزین آن شود. به این ترتیب مدت زیادی را باید صرف حل معماهای تکراری و کسل کننده بازی کنید. متاسفانه هرچه جلوتر می‌روید این معماها خسته کننده‌تر می‌شوند و دیگر کوچک‌ترین جذابیتی برای شما در بر نخواهند داشت. این روند تا انتهای بازی که حدوداً ۸ ساعت به طول خواهد انجامید، ادامه دارد. وقتی هم که مشغول به حل معماها هستید معمولاً تعدادی از دشمنان در بازی وجود دارند که شما را مورد حمله قرار دهند. مکانیزم‌های مبارزه در بازی بسیار ساده ولی تقریباً کارآمد هستند. شما می‌توانید آن‌ها را با موشک‌های مختلفی از بین ببرید یا با استفاده از چنگال‌های زیر دریایی مرین آن‌ها را از میان بردارید. البته در این میان نوار سلامتی و انرژی مرین آن قدری طویل و زیاد است که هیچ گاه نیاز به استفاده از استراتژی‌های عمیق ندارید. مبارزات بازی در سطحی ساده و معمولی باقی می‌مانند و هیچ گاه تبدیل به یک عنصر جذاب نمی‌شوند. خوشبختانه گشت و گذار در محیط‌ها جذابیت خاصی دارند و یکی از نکات قابل توجه بازی به شمار می‌روند. دنیای زیر آب طراحی فوق‌العاده‌ای دارد و در خلق آن به جزئیات توجه خاصی شده است. همین دنیای پرجزئیات و جالب نقش به سزایی در فضاسازی خوب بازی دارد و به نظر طراحان اینسومنیاک به خوبی از این مسئله باخبر بوده‌اند. در مجموع گیم پلی بازی تلفیقی از گشت و گذار Metroidوار در محیط‌ها، مبارزه با دشمنان و حل معماها می‌باشد که خالی از اشکال نیست و در مجموع پرایرادترین بخش بازی هم همان گیم پلی آن است.

آکواریومی بزرگ

از لحاظ گرافیکی بازی عملکرد جالبی دارد. نمی‌توان زیاد روی گرافیک فنی بازی حساب کرد چرا که اصولاً عناوین دو بعدی گرافیک فنی چندان قدرتمندی ندارند و Song Of The Deep هم به خاطر ذات مستقل‌اش خیلی روی مسائل گرافیکی مانور نداده است. البته این مانعی نبوده تا سازندگان از لحاظ هنری هم تلاش چندانی انجام ندهند. بازی از لحاظ هنری همچون یک آکواریوم بزرگ و پرجزئیات به نظر می‌آید. در اعماق اقیانوس به موارد بسیار جالبی برخواهید خورد که نشان از دقت و ریزبینی سازندگان دارند. از آن جایی که گرافیک بازی از لحاظ فنی خیلی قدرتمند نیست، در بازی شاهد مشکلات گرافیکی خاصی هم نیستیم و بازی روان و بهینه به نظر می‌رسد. به طور کلی گرافیک بازی از لحاظ هنری بسیار چشم‌گیر و خوب است و از لحاظ فنی هم اگرچه به هیچ وجه پیشرو و انقلابی به نظر نمی‌رسد، ولی ضعیف هم محسوب نمی‌شود و مهم‌تر از آن بازی بسیار پایدار و بهینه است. موسیقی‌های بازی هم یکی دیگر از نکات مثبت آن هستند. وظیفه ساخت موسیقی‌های بازی بر عهده آقای جاناتان ونداگ (Jonathan Wandag) بوده است. او که کارنامه خیلی پربار و بلندی ندارد، توانسته به خوبی از پس وظایف خود بربیاید و نام خود را بر سر زبان‌ها بیندازد. موسیقی‌های او بسیار دلنشین و دوست داشتنی هستند و با جو و حال و هوای بازی نیز مطابقت کامل دارند. شاید اگر موسیقی‌های بازی تا این حد شنیدنی نبودند تحمل بازی (با وجود معماهای عجیب و غریب آن) کار چندان راحتی نبود ولی او کاری کرده که هر کسی به راحتی غرق در موسیقی‌های بازی می‌شود.

گرافیک هنری بازی بسیار خوب است

اینسومنیاک گیمز در خلق این بازی ایده‌های بلندپروازانه‌ای نداشته است. آن‌ها با عشق و علاقه تمام دست به خلق این بازی زده‌اند و این موضوع در جای جای اثر حس می‌شود. همین مسئله باعث شده تا Song Of The Deep با وجود ایراداتی که در گیم پلی خود دارد، هم چنان یک تجربه دلچسب و دوست داشتنی برای افرادی باشد که از نبردهای پر سر و صدا در میادین جنگ مجازی خسته شده‌اند و به دنبال تجربه‌ای جدید و خاص می‌گردند. داستان بازی شاید بزرگ‌ترین نقطه قوت آن باشد. داستان بازی ساده و سرراست است ولی به لطف روایت خوب دلنشین و دوست داشتنی به نظر می‌رسد. گیم پلی بازی ایراداتی در خود دارد که شاید اگر آن ایرادات در بازی وجود نداشتند، اکنون می‌توانستیم Song Of The Deep را یکی از برترین آثار امسال خطاب کنیم. گرافیک بازی نیز از لحاظ هنری بسیار خوب است و از لحاظ فنی هم ایراد خاصی ندارد. شاید اگر Song Of The Deep یک کتاب مصور بود می‌توانستیم خیلی راحت آن ‌را به همگان توصیه کنیم ولی از آن جایی که آن یک بازی کامپیوتری به شمار می‌رود، توصیه‌ کردن آن به همه کاری سخت و دشوار است. اگر به دنبال یک تجربه بی‌نقص می‌گردید بهتر است سمت این بازی نیایید و اگر به گیم پلی کم‌ایراد هم اهمیت زیادی می‌دهید به همین ترتیب، Song Of The Deep برای شما ساخته نشده. اگر به دنبال یک تجربه متفاوت در دل اقیانوس می‌گردید و دوست دارید به مدت تقریباً ۸ ساعت به دور از هیاهوی دیگر عناوین به یک دختر بچه در یافتن پدرش کمک کنید، محصول درستی را انتخاب کرده‌اید.