۱۵۰ سالگی تلفن

“ما همیشه از مخترعان به عنوان قهرمانانی که با نبوغ فوق العاده خود مشکلات اجتماعی را حل می کنند یاد می کنیم، در واقع بزرگ ترین مخترعان در هنگام تعمیر وسایل شخص خود با این فکر که چرا و چگونه به نتایج جالبی دست یافته اند. تصمیمات و عملکرد آنها ممکن است برای شما نیز سودمند باشد.” (جیر دیاموند)

یک اختراع جدید

اینکه دقیقأ چه کسی تلفن را اختراع کرد، مورد مناقشه است. جای تردید نیست که فیلیپ رایس، سال ۱۸۶۱ در آلمان، نخستین مدل تلفن را طراحی کرد. البته ۱۵ سال بعد (۱۸۷۶) الکساندر گراهام‌ بل در آمریکا، اختراع تلفن را به نام خود ثبت کرد.

تلفن به جای تلگرام

تا اواخر قرن ۱۹ یعنی تا زمانی‌که که هنوز گفتگوی مستقیم ممکن نبود، نامه‌های کوتاه یا تلگرام مهمترین راه تبادل سریع پیام بود. در نخستین دفترچه تلفن که سال ۱۸۸۱ در آلمان منتشر شد ۱۸۷ شماره ثبت شده بود؛ دفترچه‌ای که مردم ابتدا آن را «کتاب احمق‌ها» می‌خواندند. البته هتل‌داران و شرکت‌ها به سرعت متوجه فواید استفاده از تکنیک گفتگو از راه دور شدند. تفلن کم‌کم به خانه‌های شهروندان متمول هم راه یافت.

خانم‌ تلفنچی

البته شماره گرفتن مقدور نبود. خانم تلفنچی باید ارتباط با شماره مورد نظر را برقرار می‌کرد. علت استخدام خانم‌ها برای این شغل هم این بود که در ارتباط‌های تلفنی آن زمان صدای زیر بهتر شنیده می‌شد.

پیشرفت سریع

در نخستین دهه قرن بیستم تلفن به سرعت برق و باد جای خود را در خانه‌های آلمانی‌ها باز کرد. سال۱۹۱۰ بیش از ۹۴۱ هزار شماره تلفن ثبت شده بود. این رقم در سال ۱۹۳۰ به حدود ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار خط تلفن رسید. حتی بچه‌ها هم کم‌کم به صحبت کردن با کسی که نمی‌دیدند عادت کردند.

تلفن همگانی

برای آنهایی که در خانه تلفن نداشتند، تلفن همگانی نصب شد. در برلین سال ۱۹۴۰ نخستین تلفن همگانی پایتخت آلمان نصب شد. این اتاقک‌های زرد رنگ که متعلق به شرکت پست بودند، دهها سال بخش تفکیک‌ناپذیر خیابان‌ها بودند.

قدیمی‌ها: خاکستری‌رنگ

در دهه ۶۰ میلادی این تلفن‌های خاکستری در بسیاری از خانه‌های آلمان غربی پیدا می‌شد‎؛ البته در راهروی خانه.

رنگی وهمیشه مشغول

در دهه ۷۰ تلفن‌ها رنگ‌‌های تاز‌ه‌ای به خود گرفتند و از راهرو به اتاق‌نشیمن رسیدند. از آنجا که هر خانه‌ای یک خط تلفن داشت، اشغال کردن این خط به بحث‌وجدل میان بچه‌ها و پدر و مادرها کشیده می‌شد.

می‌شود کمی بیشتر باشد؟

شرکت‌ها خطوط تلفن بیشتری داشتند. از سال ۱۹۵۶ شخصیت‌های مهم سیاسی و اقتصادی صاحب تلفن اتومبیل هم شدند. البته دستگاه تلفن اتومبیل ۱۶ کیلو وزن داشت و آنقدر بزرگ بود که باید در صندوق عقب جاسازی می‌شد.

کمبود خطوط تلفن در آلمان شرقی

در آلمان شرقی تنها تعداد اندکی از شهروندان خط تلفن شخصی داشتند. دریافت خط یک تلفن، پس از ثبت‌نام سال‌ها طول می‌کشید. تلفن‌های همگانی هم زیاد نبودند.

سازمان اطلاعات هم گوش می‌کرد

تعداد اندک خطوط تلفن در آلمان شرقی دلیلی غیر از ضعف تکنیکی داشت. بر خلاف آلمان غربی،‌ در آلمان شرقی نمی‌شد از هر چیزی پای تلفن حرف زد . تنها در قسمت شرقی شهر برلین، بیش از ۴۰۰ کارمند سازمان اطلاعات آلمان شرقی مسئول شنود تلفن‌ها بودند.

لطفأ پیغام بگذارید

در دهه ۸۰ دستگا‌ه‌های وادر بازار شدند که کاربرد تلفن را گسترش دادند: دستگاه‌های پیغام‌گیر.

انقلاب تلفن‌های متحرک

تلفن‌های بی‌سیم سال۱۹۸۳ وارد بازار شدند. گوشی این تلفن‌ها حدود ۲۰ سانتیمتر بود و باطری آنها تنها نیم‌ساعت شارژ داشت. البته تا ساخت موبایل و آزادی کامل در برقراری ارتباط تلفنی هرجا و هر زمان فاصله چندانی نمانده بود.

تعداد موبایل‌ها بیشتر از جمعیت آلمان

در سال ۲۰۱۰ میلادی در آلمان، ۱۰۹ میلیون قرارداد موبایل بسته شده است. دیگر فرقی نمی‌کند کجا باشید، در خیابان‌، کافه، پارک یا درون قطار، صحبت‌های تلفنی کاری یا خصوصی همه‌جا به گوش می‌خورند.

سرویس پیام کوتاه

از سال ۱۹۹۴ می‌توان با تلفن‌های همراه نوشته‌های خبری ارسال کرد. امروزه حتی بسیاری برای ابراز احساسات خود، پیام‌های کوتاه را ترجیح می‌دهند. شاید به دلیل اینکه واکنش طرف مقابل را نمی‌شنوند و نمی‌بینند.

دنیایی به اندازه جیب‌تان

گوش‌های مدرن توانایی‌های بسیاری دارند: عکاسی، شنیدن رادیو و موزیک، تنظیم برنا‌مه، ارتباط اینترنتی و البته ارتباط تلفنی حتی با تصویر.

از تلفن تا مینی‌کامپیوتر

۱۵۰ سال از اختراع تلفن می‌گذرد؛ اختراعی که زندگی انسان را دگرگون کرد. نخستین جمله‌‌ی که فیلیپ رایس، اکتبر ۱۸۶۱ پای تلفن گفت این بود: «اسب خیار سالادی نمی‌خورد.» شاید برای اینکه نشان دهد از همان ابتدا هم گفتگو از را دور، چندان در قید و بند ضرورت مفهوم گفتگو نبود.