بازی‌های ترسناک الهام گرفته از افسانه‌های فرهنگی

در طی این مقاله از آثار و تجربه‌های ترسناک تعاملی یاد خواهیم کرد که به نوعی از افسانه‌های فرهنگی کشورها و ملیت‌های مختلف الهام گرفته‌اند.

افسانه‌ها و داستان‌های محلی و فرهنگی همیشه منبع الهام بسیار برجسته‌ای برای ژانر ترس در مدیوم‌های مختلف بودند. فرهنگ‌هایی همچون فرهنگ کشورهای آسیایی پر است از داستان‌ها و روایاتی که برخی به آن‌ها اعتقاد دارند و برخی دیگر آن‌ها را صرفا افسانه‌هایی تاریخی می‌نامند که هیچ پایه و اساس واقعی ندارند.

اما اگر جایی بوی ترس بیاید همیشه عاشقانی وجود دارند که آن را دنبال کرده و سعی کنند آن را از طریق هنر خود به آثاری تعاملی در این صنعت تبدیل کنند از همین رو امروز تصمیم گرفتیم به برخی از عناوینی بپردازیم که به نوعی از این داستان‌ها، ارواح و یا موجودیت‌های خاص افسانه‌ای به عنوان محرکی برای المان ترس در بازی‌های خود الهام گرفته‌اند.

Pamali: Indonesian Folklore Horror

عنوان Pamali: Indonesian Folklore Horror ساخته‌ی استودیوی مستقل Storytale اثری ترسناک بر اساس افسانه‌های محلی اندونزی است که سناریوهای روزمره‌ی مردمان آن را با افسانه‌های محلی تلفیق کرده و از آن جایی که در طول بازی انتخاب‌های مختلفی پیش رویتان قرار می‌گیرد، چندین پایان مختلف نیز در این اثر تعبیه شده است که ارزش تجربه‌ی دوباره‌ی آن را بالاتر می‌برد. این اثر از چندین افسانه‌ی مختلف به عنوان هسته‌ی اصلی ترس سناریوهای مختلف خود استفاده می‌کند که اولین آن‌ها Kuntilanak که است. Kuntilanak در واقع روح زن بارداری است که توانایی به دنیا آوردن طفل خود را ندارد و عموما در فرهنگ اندونزی از آن به عنوان نوعی خون آشام و روحی انتقام‌جو یاد می‌شود.

pocong افسانه‌ی بعدی است که این بازی از آن الهام گرفته و آن را به تصویر می‌کشد؛ این افسانه به روح گرفتار شده‌ی مردگان در کفن پارچه‌ای خود اشاره دارد که در اندونزی از آن با نام kain kafan یاد می‌شود. طبق این افسانه وقتی فردی فوت می‌کند او را درون پارچه‌ای سفید پیچیده، آن را زیر گردن و پای مرده گره زده و به خاک می‌سپارند (چیزی مشابه طریقه‌ی دفن و کفن در کشور خودمان) اما گفته می‌شود که روح او به مدت ۴۰ روز روی زمین باقی می‌ماند!

اگر گره‌های کفن پس از ۴۰ روز باز نشود جنازه از قبر خود بیرون می‌آید تا به مردم هشدار دهد که روح او همچنان گرفتار است و باید رها شود؛ در نهایت زمانی که گره‌ها باز شوند روح برای همیشه زمین را ترک می‌کند.

tuyul یا Toyol یکی از افسانه‌های معروف آسیایی محسوب می‌شود که البته تفاوت‌هایی در فرهنگ‌های مختلف این قاره با یک‌دیگر دارد. این موجودیت معمولا همچون یک کودک برهنه توصیف می‌شود که دارای چشمان قرمز و دندان‌هایی تیز است اما در فرهنگ اندونزی علاوه بر این خصوصیات، این موجود با پوست سبز و گوش‌های تیزی توصیف شده است.

لازم به ذکر است به غیر از بازی اصلی، هر یک از این افسانه‌های محلی و سناریوهای مربوط به آن‌ها در قالب محتوای اضافه برای این اثر منتشر شده‌اند. به طور کلی اگر به افسانه‌های فرهنگی آسیایی علاقه‌مند هستید این بازی می‌تواند تجربه‌ی جذاب و البته ترسناکی برای شما باشد.

Maid of Sker

استودیوی Wales Interactive در سال ۲۰۲۰ اثری را با نام Maid of Sker منتشر کرد که از مکانی واقعی با نام Sker House واقع در Wales بریتانیا الهام گرفته شده است. داستان این بازی شما را در نقش Thomas Evans قرار می‌دهد که برای نجات معشوقه‌ی خود Elisabeth از چنگ خانواده‌ دیوانه‌اش، به جزیره‌ی Sker سفر می‌کند اما زمانی که به آن جا می‌رسد، از حقیقت‌های عجیب و زننده‌ای راجع به این خاندان پرده برداری می‌کند. خانه‌ی Sker پس از انتشار رمانی با همین نام به قلم R.D. Blackmore در سال ۱۸۷۲ بسیار معروف شد و طبق برخی روایات و حرف‌هایی که در طول تاریخ دست به دست شده است، ظاهرا به راستی در دوره‌ای شخصی به نام Elizabeth Williams در این خانه زندگی کرده است!

این خانه یکی از مکان‌های خصوصی درجه یک Wales محسوب می‌شد که از قضا یکی از تسخیر شده‌ترین مکان‌های این منطقه نیز نام گرفته است که بسیاری در آن یا اطرافش صدای جیغ، سایه‌های متحرک و… را گزارش داده‌اند. افسانه‌ی اروپایی مربوط به خانه‌ی Sker این‌گونه است که یکی از ساکنان آن یعنی Elizabeth Williams توسط پدر خود در این مکان زندانی شده و در نهایت از شدت ناراحتی فوت می‌کند و از آن پس این خانه به تسخیر روح نا آرام او در آمده است.

همچنین گفته می‌شود روح یک کاپیتان کشتی که در آن منطقه غرق شده نیز در این مکان سرگردان بوده و حتی مدارکی هم درباره‌ی این کشتی غرق شده نیز در دسترس است. کشتی SS Samtampa در تاریخ ۲۳ آپریل سال ۱۹۴۷ در Wales و منطقه‌ی Sker غرق شده و ۴۷ کشته به جا گذاشته است! در حالی که نمی‌توان با قاطعیت این افسانه را تایید یا تکذیب کرد اما می‌توان گفت به راستی منبع الهام مناسبی برای یک تجربه‌ی تعاملی ترسناک است.

Home Sweet Home

عنوان Home Sweet Home از آن دسته آثار مستقل ترسناک چندین سال اخیر است که به خوبی توانست خود را بین طرفداران این ژانر محبوب کند چرا که هدف یکتای این بازی به راستی ترساندن پلیر و نفوذ به زیر پوست اوست. یکی از محرک‌های برجسته‌ی این امر، بهره‌گیری بسیار خوب از داستان‌ها و افسانه‌های تایلند و آسیای جنوب شرقی است.

در طی این تجربه شما در نقش Tim قرار خواهید گرفت که پس از ناپدید شدن همسرش به شکلی عجیب زندگی‌اش به طور کلی تحت تاثیر قرار گرفته است. او پس از مدت‌ها تحمل غم سنگین از دست دادن همسرش یک شب در مکانی ناشناس به جای خانه‌اش بیدار می‌شود و در راستای فرار از آن جا باید سعی کند از روح دختر سرگردانی که این محل را تسخیر کرده است جان سالم به در ببرد.

در این بازی شاهد حضور برخی از ارواح شناخته شده در فرهنگ تایلند و بودیسم از جمله Preta هستیم که به عنوان «روح گرسنه» نیز از آن یاد می‌شود. ریشه Preta از هندوستان و بودیسم می‌آید که به دلیل گسترش این دین در دنیا بسیاری از کشورهای آسیایی نیز این دین را جذب کرده و خود را با افسانه‌های آن نیز ترکیب کردند. این نوع از ارواح در واقع در زندگی پیشین خود انسان‌هایی فاسد، بد و یا حسود بودند از همین رو پس از مرگ به شدت تنبیه شده و عموما به دلیل کارما، گرسنه‌ی یک جسم یا ماده‌ی خاص اقلب تحقیر آمیز از جمله جنازه‌ی انسان‌ها و… هستند.

یکی دیگر از ارواحی که در این بازی با آن روبه‌رو خواهید شد Krasue است که طبق باورها ریشه‌ی آن در آسیای جنوب شرقی و تایلند است. این روح نیز همچون Preta در زندگی پیشین خود در گناهان زیادی همکاری داشته و از همین رو پس از مرگ به شکل زنی زیبا جلوه می‌کند که برخی از اعضای داخلی بدنش همچون قلب، روده و برخی دیگر از اعضا از زیر گردنش آویزان است و به طور معلق بین زمین و هوا حرکت می‌کند.

شخصا همیشه از مطالعه درباره‌ی افسانه‌های ترسناک در فرهنگ‌های آسیایی لذت می‌برم و وقتی یک بازی به خوبی از این منابع استفاده می‌کند به راستی جای تحسین دارد از همین رو می‌توان گفت Home Sweet Home اثری عالی برای علاقه‌مندان به آثار فراطبیعی ژانر وحشت و افسانه‌های آسیایی است.

Resident Evil Village

نسخه‌ی هشتم Resident Evil به شکلی بسیار واضح از افسانه‌های محلی مختلف الهام گرفته و حتی داستان‌سرایی این بازی نیز تا حدودی به همین سمت و سو سوق پیدا کرده بود. از استفاده از افسانه‌های اروپایی از جمله گرگینه‌ها گرفته تا بهره‌گیری از فرهنگ‌های مختلف برای طراحی برخی از آنتاگونیست‌های خود از جمله Lady Dimitrescu.

شخصا با وجود آن که بسیار از رویکرد خاص و متفاوت این نسخه در راستای طراحی دشمنان لذت بردم اما به نظرم چنین افسانه‌های نسبتا فانتزی و ورود موجودات خیالی همچون گرگینه‌ها به Resident Evil بسیار دورتر از هسته‌ی اصلی فرنچایز است و از همین رو امیدوارم در نسخه‌های بعدی بیشتر به سمت الگوبرداری از افسانه‌های ترس محور باورپذیرتر برویم تا ورود به دنیایی پر از موجودات فانتزی افسانه‌ای. در هر صورت این نسخه در طراحی دشمنان خود به خوبی از برخی از این افسانه‌ها الگوبرداری کرده که برجسته‌ترین آن‌ها Lady Dimitrescu و الهام گرفتن از افسانه‌ی ژاپنی Hachishaku-sama است.

Hachishaku-sama نوعی روح است که شکل یک زن بسیار بلند قامت با لباس و کلاهی سفید را به خود می‌گیرد و صدایی نسبتا بم دارد که دائما کلمه‌ی “Po” را تکرار می‌کند و هدف اصلی شکار او کودکان بین ۹ تا ۱۱ سال هستند به طوری که اگر کودکی توسط این روح مشاهده و هدف قرار داده شود تنها طی چند روز به کلی ناپدید می‌شود. در حالی که بسیاری اعتقاد دارند این موجود تنها یک افسانه است اما در سال ۲۰۰۸ شخصی اظهار داشت که برای تعطیلات به دیدن مادر و پدر بزرگش به ژاپن رفته بود که توسط Hachishaku-sama دیده شده و از همین رو به سرعت از این کشور خارج و دیگر هرگز نمی‌تواند به آن سفر کند.

Moreau نیز از یکی دیگر از موجودات افسانه‌ای ژاپنی به نام Kappa الگوبرداری شده است؛ این موجود زمانی خطرناک جلوه می‌کند که به او به عنوان یک خدا احترام گذاشته نشود. Kappa در افسانه‌ها با رنگ سبز توصیف شده و شباهت‌های زیادی با انسان‌ها دارد و عموما درون آب به انسان‌ها حمله می‌کنند. همچنین گفته می‌شود این موجود علاقه‌ی بسیاری به کشتی Sumo دارد.

Resident Evil Village به راستی رویکردی متفاوت را نسبت به ساختار و طراحی دشمنان خود پیش گرفت که تمرکز بسیاری بر موجودات افسانه‌ای مختلف داشت و از همین رو می‌توان گفت این نسخه به راستی در این زمینه در تاریخ فرنچایز بسیار متفاوت و خاص جلوه می‌کند.

Hanako

Hanako نام یک بازی ترسناک ژاپنی است که همانطور که از نامش مشخص است بر یکی از برجسته‌ترین و معروف‌ترین افسانه‌های ترسناک ژاپن تاکیه می‌کند و آن چیزی نیست جز دخترکی به نام Hanako-San. در طول این تجربه پلیر در نقش یک دانش آموز قرار می‌گیرد که درون مدرسه‌ای گیر افتاده‌ است که از قضا توسط Hanako-San تسخیر شده است، از همین رو پلیر نه تنها باید از دست این روح خشمگین فرار کند بلکه باید به طور هم زمان به دنبال دوستانش بگردد. همچنین این بازی پازل‌هایی را نیز پیش روی پلیر قرار می‌دهد که تجربه‌ی آن را چالش برانگیزتر می‌کند.

اما افسانه‌ی Hanako-San چیست؟ شروع پخش شدن این افسانه بین مردم به دهه‌ی ۵۰ میلادی در ژاپن باز می‌گردد و در طول سالیان سال نسخه‌های مختلفی از آن بازگو شده است. با توجه به داستان اصلی، Hanako-San روح دختری است که سرویس‌های بهداشتی مدارس را تسخیر کرده است! یکی از دلایل معروف شدن این افسانه، تاکید بر حضور این روح در مدارس است که باعث می‌شود بسیاری از دانش آموزان یک‌دیگر را برای احضار Hanako به چالش کشیده و نسل به نسل این افسانه دست به دست شده و بازگو شود.

برخی می‌گویند این دخترک توسط یک فرد ناشناس یا والدین خودش در سرویس بهداشتی به قتل رسیده است، برخی دیگر می‌گویند او به دلیل تحقیر شدن در مدرسه درون سرویس بهداشتی خودکشی کرده است و برخی دیگر نیز می‌گویند این دخترک در دوران جنگ جهانی دوم زندگی کرده و هنگامی که در حال بازی کردن قایم‌باشک بوده است درون سرویس بهداشتی مدرسه‌ی خود قایم شده و در اثر بمب اندازی‌های هوایی کشته شده است! نسخه‌های مختلفی از این افسانه بازگو شده است و هیچکس نمی‌داند دقیقا کدام یک از آن‌ها روایت اصلی است.

همانطور که گفتم در مدارس دانش آموزان یک‌دیگر را برای احضار این روح به چالش می‌کشند حال بد نیست اشاره‌ای به چگونگی احضار این روح نیز بکنیم. برای احضار روح Hanako-San باید وارد سرویس بهداشتی دختران شده و سه بار به در سومین سرویس بهداشتی ضربه بزنید و از Hanako بپرسید که آیا در آن جا حضور دارد یا خیر و اگر حضور داشته باشد به شما پاسخ می‌دهد.

گفته می‌شود در صورت حضور، فرد احضار کننده ممکن است با دستی خون آلود یا حتی خود شخص Hanako روبه‌رو شود که او را به داخل سرویس بهداشتی می‌کشد که در واقع به جهنم ختم می‌شود. برخی دیگر نیز می‌گویند فرد احضار کنند ممکن است توسط یک مارمولک سه سر خورده شود چرا که به حریم خصوصی Hanako-San تجاوز کرده است.

به طور کلی این افسانه شاید برخلاف بسیاری دیگر از افسانه‌های آسیایی کمی مضحک به نظر برسد اما عنوان Hanako سعی کرده است آن را به شکلی کلی‌تر به تصویر کشیده و روح Hanako را بسیار خشن‌تر از حالت عادی به تصویر بکشد که کمک به سزایی به المان ترس بازی کرده است. در نهایت چه کسی می‌داند، شاید به راستی روح Hanako در سرویس‌های بهداشتی مدارس ژاپنی پرسه می‌زند.

Until Dawn

به نظر من استودیوی Supermassive Games یکی از آندرریتدترین سازندگان حال حاضر ژانر وحشت محسوب می‌شود که بازی‌های بسیار خوبی را در این ژانر ارائه داده است. این استودیو با ساخت عنوان Until Dawn ثابت کرد که چقدر توانایی بالایی در ساخت یک اثر درگیر کننده‌ی داستان محور دارد در حالی که می‌تواند به طور هم زمان ترس بسیار خوبی را نیز به پلیر منتقل کند. افسانه‌های فرهنگی و محلی هسته‌ی اصلی المان ترس این بازی را تشکیل می‌دهند چرا که موجوداتی که در این عنوان به کابوس شما تبدیل شده و دائما تعقیبتان می‌کنند از دل افسانه‌های محلی آمریکا بیرون آمده‌اند.

Wendigoها روحی شیطانی هستند که افسانه‌شان از قوم‌های محلی آمریکا و سرخ پوستان این قاره نشات می‌گیرد. گفته می‌شود Wendigoها خصوصیات انسانی زیادی دارند و زمانی که انسانی را تسخیر می‌کنند، می‌توانند احساس گشنگی را در او تقویت کرده و در راستای آن قربانیان به قتل انسان‌های دیگر دست می‌زنند؛ همچنین گفته می‌شود که این قربانیان به آدم خواری روی خواهند آورد درست همچون اتفاقی که در طی داستان Until Dawn رخ داد هر چند که این بازی به نوبه‌ی خودش این افسانه را دست خوش تغییرات کرده بود.

برخی دیگر از نمایشات این موجودیت افسانه‌ای آن را به شکل یک موجود غول پیکر با قلبی از یخ به تصویر می‌کشند که شباهت‌های ظاهری بسیاری با انسان‌ها دارد؛ از دیگر خصوصیات آن می‌توان به بوی بسیار بد و همچنین احساس سرمای ناگهانی و غیر طبیعی اشاره کرد که نشان از نزدیک شدن او به شماست. در طول تاریخ به دلیل ورود این افسانه به فرهنگ اروپایی و حتی تاثیر پذیری آن از برخی از افسانه‌های آن‌ها از جمله گرگینه‌ها، در برخی دیگر از انواع روش‌های به تصویر کشیدن Wendigo، شاهد هیولایی با شاخ‌های بلند هستیم که با روایت‌های اورجینال این افسانه مغایرت دارد.

همانطور که می‌بینید استودیوی Supermassive Games سعی کرده است به نوعی از تمام ورژن‌های این افسانه الگوبرداری کرده و در نهایت نسخه‌ی خاص به خودش را خلق کند که اگر از من بپرسید می‌گویم در این کار به شدت موفق بودند. Wendigoها در این بازی از طراحی بسیار ترسناکی برخوردار بودند و سازندگان نیز به بهترین شکل از پتانسیل این افسانه استفاده کردند تا در طی یک داستان درگیر کننده و به شکلی آرام اما موثر این موجودات افسانه‌ای را به تصویر بکشند.

سخن پایانی

افسانه‌های محلی و فرهنگی همچون معادنی با منابع بی‌همتا هستند که ژانر وحشت صنعت گیمینگ می‌تواند با استخراج منطقی و با دقت از آن، تجربه‌های تعاملی را به طرفداران ارائه دهد که مو بر تنشان سیخ می‌کند. به نظر من بسیاری از فرهنگ‌ها از جمله فرهنگ کشور خودمان نیز دارای داستان‌ها و موجودات جذابی هستند که پتانسیل بالایی برای قرار گرفتن در قالب ترس را دارا هستند.

اما همانطور که مشاهده کردید فرهنگ کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا آن قدر غنی و پر محتوا است که به راحتی می‌توان تجربه‌های تعاملی فوق‌العاده ترسناکی را با استفاده از بهره‌گیری از افسانه‌های این ناحیه تولید کرد. به طور کلی دنیا پر از اسرار کوچک و بزرگ است و شخصا این تکه داستان‌های افسانه‌ای را جزو آن دسته اسراری می‌دانم که شاید به راستی ریشه در حقیقت داشته باشند. شاید برخی بگویند این داستان‌ها صرفا خرافات است اما شخصا گاهی اوقات به احتمال دوم نیز فکر می‌کنم، اگر برخی از این افسانه‌ها به راستی بر پایه‌ی واقعیت باشند چه؟