رتروگیم؛ حقیقتهای جالب در مورد اولین کنسول ایکس باکس
در این قسمت از رتروگیم قصد داریم نگاهی داشته باشیم به برخی از حقایق جالب مربوط به نخستین کنسول ایکس باکس. با گیمفا همراه باشید.
کمپانی مایکروسافت کمی دیرتر از سونی پا به دنیای پر رقابت بازیهای ویدیویی گذاشت و کار سختی در راستای پیدا کردن جای پای محکم و طرفدارانی وفادار در پیش داشت چرا که در آن زمان شرکت سونی با کنسول پلی استیشن ۲ خود در حال جولان دادن در میدان رقابت بود و کمپانی نینتندو نیز به دلیل قدمت چندین سالهاش، جامعهای بزرگ از طرفداران وفادار را پشت کنسول GameCube خودش داشت.
در این بین، مایکروسافت با معرفی کنسول ایکس باکس پا به میدان رقابت گذاشت و به سرعت توانست بسیاری از گیمرها را به سمت کنسول خود بکشاند. امروز قصد داریم به برخی از مسائل و اتفاقات جالب حول این کنسول بپردازیم و با برخی از خصوصیات متمایزکنندهی آن بیشتر آشنا شویم.
Sonic قرار بود یکی از بازیهای هنگام عرضهی این کنسول باشد!
زمانی که ایکس باکس پا به دنیای بازیهای ویدیویی گذاشت، سگا در وضعیت مناسبی قرار نداشت و دلیل آن نیز عملکرد بسیار ضعیف کنسول دریمکست بود. از همین رو، سگا در حال تغییر کاربری از یک کمپانی تولید سختافزار و کنسول به تولید نرمافزار و بازی بود و به همین دلیل احتمال میرفت که این کمپانی برخی از IPهای خودش را به فروش بگذارد.
طبق اطلاعات منتشر شده، مشخص شده است که در آن زمان مایکروسافت قصد خرید فرنچایز Sonic The Hedgehog را داشته است! Sonic The Hedgehog یکی از محبوبترین فرنچایزهای گیمینگ محسوب میشود و در آن دوره نیز بازارش حسابی داغ بود و عرضهی یک نسخهی جدید از آن در کنار کنسول ایکس باکس میتوانست طرفداران میلیونی این فرنچایز را به سمت این کنسول نو پا بکشاند.
با وجود پتانسیل بالایی که این فرنچایز داشت، در آخر بیل گیتس (Bill Gates) خرید این فرنچایز را منع کرد چون اعتقاد داشت سگا و فرنچایز او به اندازهای بزرگ نیست که بتواند برگ برندهای برای آنها در مقابل غول افسارگسیختهی سونی یعنی پلی استیشن ۲ باشد و به همین دلیل تصمیم گرفت که ایکس باکس راه خودش را پیش برود و ایدههای اوریجینال خودش را دنبال کند و در آخر این Halo و Master Chief بودند که به نماد ایکس باکس تبدیل شدند.
نامهایی که ممکن بود جای “Xbox” را بگیرند
امروزه امکان ندارد در دنیای گیمینگ حضور داشته باشید و دائما نام ایکس باکس را نشنوید. اما جالب است بدانید که حدود ۳۵ نام دیگر نیز برای این کنسول در نظر گرفته شده بود که ممکن است در دنیایی موازی جای نام Xbox را گرفته باشند. اما قبل از اینکه به برخی از آنها اشاره کنیم بد نیست ابتدا به نام Xbox و چگونگی انتخاب شدن آن به عنوان شوالیهی مایکروسافت بپردازیم.
در ابتدا یکی از نامهایی که تقریبا تا پای تصویب شدن به عنوان نام این کنسول رفت، Eleven X بود اما یکی از طراحان ارشد این کنسول، آقای Seamus Blackley پیشنهاد نام Xbox را داد. از آن جایی که قرار بود این کنسول از سیستم عامل ویندوز پشتیبانی کند نام Xbox از Direct X گرفته شد. از آن پس این نام با این کنسول گره خورد و در آخر به یکی از نامهای نمادین و شناخته شدهی صنعت بازیهای ویدیویی بدل گشت.
و اما برخی از نامهای دیگری که برای این کنسول در نظر گرفته شده بودند عبارتند از:
- MTG: Microsoft Total Gaming
- O2: Optimal Ozone
- R&R: Reality & Revolution
- E2: Extreme Experience
- MIND: Microsoft Interactive Network Device
- AIO: All In One
- FACE: Full Action Centre
عدو شود سبب خیر …
قبل از ورود مایکروسافت به بازار رقابت کنسولها، این کمپانی قصد داشت نرمافزارهای متفاوتی را برای کنسولهای خانگی توسعه دهد و پلی استیشن ۲ نیز یکی از پلتفرمهای هدفشان بود، اما قبل از آن، این کمپانی رابطهی خوبی با کمپانی سگا داشت و از همین رو برای کنسول دریمکست و سازندگانی که قصد ساخت بازی برای این کنسول را داشتند شرایطی ایجاد کرد که بتوانند در طی پروسهی ساخت از نرمافزارهای ویندوز بهره ببرند ولی در کل حدود ۵۰ اثر تا آخرین روز زندگی این کنسول از این قابلیت پشتیبانی کردند.
پس از شکست دریمکست و محو شدن آن از رقابت، بیل گیتس با مدیرعامل وقت سونی، آقای Noboyuki Idei وارد مذاکره شد و پیشنهاد داد تا برای کنسول پیش روی آنها یعنی پلی استیشن ۲ برنامه و نرمافزارهای مختلف تولید کنند اما مدیر عامل سونی این درخواست را رد کرد.
بیل گیتس تا حدودی از این واکنش مدیر عامل سونی ناراحت شد و حتی به گفتهی برخی این بازخورد منفی را به دل گرفت و در اینجا بود که تصمیم گرفت برای باقی ماندن در صنعت رو به رشد بازیهای ویدیویی، خود دست به کار شود و کنسول خانگی خودش را طراحی و عرضه کند و به یکی از رقبای اصلی سونی تبدیل شود.
معنای پشت لوگوی X سبز رنگ Xbox چیست؟
رنگ سبز همیشه رنگی نمادین برای برند Xbox و کنسولهای آن بوده است و همیشه در لوگوی این کنسول توجه همگان را به خودش جلب میکند. اما دلیل انتخاب رنگ سبز چه بوده؟
داستان طراحی لوگوی ایکس باکس بسیار جالب است. طبق صحبتهای آقای Seamus Blackley که کمی بالاتر نیز دربارهی نقش او در انتخاب نام کنسول صحبت کردیم، در زمان طراحی لوگوی این کنسول به دلیل ناپدید شدن برخی از ماژیکهای رنگی و در دسترس نبودن رنگهای مختلف ماژیک، تنها رنگ سبز در دسترس طراح این لوگو، آقای Horace Luke بود و به همین دلیل رنگ لوگوی این کنسول به رنگ سبز در آمد.
لوگوی این کنسول و رنگ سبز آن قصد دارد کنسول Xbox را به عنوان یک دستگاه با قدرت اتمی و پتانسیل بیهمتا به تصویر بکشد که البته آن چنان نیز دور از انتظار نیست چون در زمان عرضهی اولین کنسول Xbox، هیچ کنسول دیگری توانایی رقابت با قدرت سخت افزاری این کنسول را دارا نبود.
طراحی اولیه Xbox بسیار متفاوت با طراحی نهایی آن بود!
به طور کلی اولین کنسول ایکس باکس بارها و بارها در طول توسعه و ساخت خود دست خوش تغییرات کوچک و بزرگ شد و طراحی ظاهری آن نیز از این قاعده مستثنی نبود. طراحی ابتدایی ایکس باکس زمانی که برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ و در کنفرانس Game Developers رونمایی شد، بسیار متفاوت با چیزی بود که برای عموم رونمایی و عرضه گردید.
طراحی ابتدایی این کنسول یکی از متفاوتترین طراحیهای ظاهری کنسولهای خانگی تا به امروز است. ساختار اولیهی این کنسول در واقع یک X بزرگ با رنگ کروم بود که نام Xbox روی گویی در وسط آن حک شده بود و مسئلهی بسیار جالب دربارهی این X، شباهت زیاد آن به لوگوی Direct X بود و همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، این کنسول نام خود را نیز از Direct X گرفته است و حتی در بین تیم سازنده به نام Direct Xbox شناخته شده بود!
در آخر این طراحی کمی بعد از این رونمایی خصوصی تغییر یافت و به شکلی که همهی ما میشناسیم در آمد و در سال ۲۰۰۱ در طی Consumer Electronic Show برای عموم رونمایی گردید.
Resident Evil 4 ممکن بود به انحصار Xbox در بیاید!
نسخهی چهارم Resident Evil یکی از تاثیرگذارترین بازیهای صنعت گیمینگ محسوب میشود. از همین رو، مایکروسافت قبل از عرضهی این اثر سعی بر تصاحب آن به عنوان یک بازی انحصاری برای Xbox را داشت. این موضوع از زمانی آغاز شد که کارگردان این عنوان، شینجی میکامی (Shinji Mikami) به انتقاد از محدودیتهای کنسول پلی استیشن ۲ و سختی کار با موتور گرافیکی این بازی پرداخت و در اینجا بود که کمپانی مایکروسافت جلسهای با خالق این فرنچایز تدارک دید و تیمی را برای مذاکره ارسال کرد.
در طی جلسه میکامی از تیم مذاکرهی Microsoft پرسید:
شما بازیها را به عنوان چه چیزی تلقی میکنید؟ کمپانی سونی از آنها به عنوان سرگرمی یاد میکند و نینتندو نیز میگوید بازیها اسباب بازیهایی هستند که توسط شیگرو میاموتو (Shigeru Miyamoto) افسانهای که احتمالا یکی از بزرگترین بازیسازان تاریخ است، ساخته شدهاند. کمپانی شما در این باره چه احساسی دارید؟
تیم مذاکره کننده اصلا انتظار مواجه شدن با چنین سوالی را نداشته و به شدت شوکه شدند. پس از پاسخ دادن به این سوال، میکامی از جایش بلند شد، طبق رسوم به تعظیم و اتاق را ترک کرد. آن طور که به نظر میرسد پاسخ آنها برای میکامی قابل قبول نبوده و از همین رو، این مذاکره با شکست مواجه شد.
در آخر Resident Evil 4 به دست نینتندو افتاد و به عنوان یک بازی انحصاری برای کنسول Game Cube معرفی شد اما پس از عرضه کپکام به دلیل فروش نه چندان بالا تصمیم گرفت این عنوان فوقالعاده را برای تمامی پلتفرمها عرضه کند و از آن پس شاهد عرضهی این بازی برای دو نسل دیگر از کنسولها نیز بودهایم. لازم به ذکر است که این عنوان حدودا ۹ ماه در انحصار کنسول Game Cube بود.
راه سخت موفقیت در ژاپن!
زمانی که ایکس باکس برای اولین بار معرفی شد، بسیاری از افرادی که در حال ساخت این کنسول بودند احساس میکردند که رقبای این کمپانی قصد بر هم ریختن روند موفقیت این کنسول را دارند. شاید با خودتان بگویید این موضوع به این دلیل است که آنها از توانایی و پتانسیل کنسولی که در حال ساختش بودند اطمینان کافی نداشتند، اما در واقع این نگرانیها دلایل موجهی داشت.
زمانی که کمپانی مایکروسافت در حال رایزنی با مقامات مربوطه برای وارد شدن به بازار ژاپن بود، این افراد از مایکروسافت خواستند تا رنگ کنسول را تغییر دهند چرا که رنگ مشکی نماد مرگ در فرهنگ این کشور است. این موضوع در حالی بود که کنسول پلی استیشن ۲ نیز به رنگ مشکی بود و بدون هیچ مشکلی در حال خرید و فروش در بازار بازیهای ویدیویی این کشور بود!
شاید باز با خودتان بگویید دلیل این سختگیری بیش از حد، ورود یک کمپانی آمریکایی به بازار مستقل این کشور و رقابت با کمپانیهای ژاپنی است، اما این سخت گیریها اینجا تمام نمیشود. مقامات ژاپن همچنین از این کمپانی خواستند که نام کنسول خود را تغییر دهند و حتی یک کنترلر جداگانه برای نسخهی ژاپنی آن طراح کنند! مشکلات Xbox با بازار ژاپن همچنان تا همین امروز نیز ادامه دارد.
در حالی که مشخص نیست که کمپانیهای رقیب از جمله سونی در آن زمان در این مسائل به طور مستقیم دستی داشتهاند یا خیر، اما مشخص است که نه تنها مایکروسافت در حال ورود به یک رقابت سنگین بود، بلکه بسیاری از عوامل نیز سعی داشتند کار کنسول نو پای ایکس اکس را سختتر کنند.
طراحی عجیب کنترلر Duke و جایگزینی آن
همانطور که بالاتر نیز اشاره کردم، طراحیهای ابتدایی ایکس باکس بسیار متفاوت، عجیب و به دلایلی بسیار بزرگ و حجیم بودند. یکی از این موارد کنترلر Duke بود که در ابتدا به عنوان کنترلر اصلی این کنسول همراه با آن عرضه گردید و انتقادات زیادی را به خود جذب کرد و به سرعت به یکی از بدترین کنترلرهای بازی کنسولهای خانگی تبدیل شد. دلیل این انتقادها، بیش از اندازه بزرگ بودن این کنترلر بود که باعث میشد بسیاری از گیمرها مخصوصا کسانی که دستان کوچکتری داشتند نتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.
در مورد قبلی به این موضوع اشاره کردم که مقامات ژاپنی از کمپانی مایکروسافت خواستند که کنترلر مجزایی برای نسخهی ژاپنی این کنسول ساخته و عرضه کنند و این کمپانی نیز این کار را انجام داد. این کنترلر با نام Controller S عرضه شد و طراحی بسیار کوچکتر و بهینهتری نسبت به Duke داشت و از همین رو با بازخوردهای بسیار مثبتی روبهرو شد و بسیاری از خریداران در نقاط دیگر جهان سعی داشتند از راههای مختلف به این کنترلر دسترسی پیدا کنند و آن را جایگزین Duke کنند.
پس از موفقیت این کنترلر، مایکروسافت در سال ۲۰۰۲ تصمیم گرفت تا Controller S را به صورت رسمی به عنوان جایگزین Duke برگزیند و به این ترتیب از آن پس Controller S تبدیل به دستهی پیش فرض کنسول Xbox شد.
Halo در واقع قرار نبود یک بازی انحصاری برای Xbox باشد!
هر جا که نام Xbox بیاید قطعا همگان فرنچایز فوقالعادهی Halo را در ذهن خود تجسم خواهند کرد، فرنچایزی که نه تنها یکی از بزرگترین و نمادینترین تجربههای ژانر شوتر اول شخص را به ارمغان آورد، بلکه از همان ابتدا با نام Xbox گره خورده و یکی از دلایل اصلی محبوبیت این کنسول بود. حال جالب است بدانید که Halo در ابتدا اصلا قرار نبود یک بازی انحصاری برای کنسول Microsoft باشد.
Halo در ابتدا به عنوان یک بازی شوتر سوم شخص توسط استودیوی بانجی (Bungie) در حال توسعه برای پلتفرمهای PC و MAC بود. در همین حین، مایکروسافت نیز به دنبال قوی کردن لیست بازیهای انحصاری کنسول خود، تصمیم گرفت تا با استودیوی بانجی به توافقی دست پیدا کند. پیشنهاد آنها این بود که اگر این استودیو Halo را به عنوان یک اثر شوتر اول شخص انحصاری برای کنسول ایکس باکس عرضه کند کمپانی مایکروسافت استودیو را خریداری خواهد کرد و به آنها اجازهی کار با تکنولوژی پیشرفته و قدرتمند کنسول خود را میدهد.
پس از موافقت استودیوی بانجی با این معامله، این استودیو توسط مایکروسافت خریداری شد. در ابتدا بازی Halo برای تبدیل شدن به یک بازی اول شخص نیازمند تغییرات اساسی در ساختارش بود که کار سازندگانش را حسابی سخت میکرد، اما در نهایت این عنوان با نام Halo: Combat Evolved عرضه گردید و به موفقیت بسیار بزرگی در آمریکای شمالی دست یافت.
صداهای عجیب داشبورد Xbox
تا به اینجا قطعا متوجه شدهاید که مایکروسافت تمام تلاشش را کرده بود تا ایکس باکس به یک کنسول خاص تبدیل شود. از سختافزار آن تا طراحی لوگو و رنگ خاص همه و همه سعی داشتند کنسولی قدرتمند و متفاوت را به تصویر بکشند. اما این خصوصیات خاص تنها به ظاهر و سختافزار این کنسول ختم نمیشود.
بخش داشبورد این کنسول نیز بسیار متفاوت با هر آن چیزی بود که تا آن روز در کنسولهای خانگی دیده شده بود. پس زمینهای سبز و صداهای عجیب و غریبی که گاهی اوقات مو به تن کاربر سیخ میکردند، از نکات جالب توجه رابط کاربری بودند. در طول سالها، بسیاری سعی داشتند بفهمند که ماهیت اصلی اصوات داشبورد این کنسول چیست تا اینکه بلاخره این مسئله برای همگان روشن شد.
این صداها در واقعا توسط تیم سازندهی کنسول طراحی و خلق نشده بودند بلکه صداهای ذخیره شدهای از سوی NASA بودند که توسط تیم سازنده به صورت به هم ریخته برای داشبورد این کنسول شخصیسازی شده و پخش میشدند. دلیل استفاده از این صداها از سوی تیم سازنده، انتقال هر چه بیشتر حس ناشناختگی و مرموز بودن از سوی این کنسول به کاربران بود که به نظر من یکی از طراحیها و ایدههای بسیار جذاب این کنسول محسوب میشد.
سخن پایانی
برند Xbox از همان بدو ورودش به صحنهی رقابت بازیهای ویدیویی کار سختی را در پیش داشت. این کنسول در نسلی به دنیای گیمینگ وارد شد که غولی به نام پلی استیشن ۲ جلویش قد علم کرده بود اما با این وجود، همچنان توانست بسیاری از گیمرها را به خود جذب و با وجود مشکلات متعدد، رو به جلو حرکت کند. به نظر من این سختیها مواردی هستند که شاید بسیاری به آنها توجه نکنند.
شاید کنسول ایکس باکس برندهی نسل ششم نبود اما قطعا بازندهی آن نیز نبود. در نسلی که کمپانیهای بزرگی همچون سگا جلوی پلی استیشن ۲ زانو زدند و به کلی از ساخت کنسول کنار کشیدند، کنسولی نو پا متولد شد و توانست اسم و رسمی برای خودش دست و پا کند. هرچند که این موضوع هزینهها و حتی ضررهای مختلفی برای مایکروسافت به همراه داشت اما همچنان باعث نشد از ادامهی راهی که شروع کردهاند منصرف بشوند و این موضوع کاملا قابل احترام است.
نظر شما دربارهی اولین کنسول Xbox چیست؟ آیا در گذشته این کنسول را خریداری کرده بودید و تجربهی استفاده از آن را داشتهاید؟
پر بحثترینها
- بازیگر شخصیت اصلی Intergalactic نیل دراکمن را خدای بازیهای ویدیویی میداند و از همکاری با او هیجانزده است
- رکورد دیسلایک تریلر Concord توسط Intergalactic در یوتیوب شکسته شد
- رئیس ناتی داگ: تست بازیگری Intergalactic به اندازه انتخاب بازیگر نقش الی شگفتانگیز بود
- بازیهای انحصاری کنسولی بیشتری از پلی استیشن برای Xbox عرضه خواهند شد
- مدیرعامل ناتی داگ: Intergalactic دیوانهوارترین ماجراجویی ما است
- ظاهراً تریلر معرفی Intergalactic: The Heretic Prophet به تاریخ عرضه آن اشاره دارد
- دیجیتال فاندری تریلر Intergalactic را از نظر بصری شگفتانگیز توصیف میکند
- سازنده بازی Black Myth: Wukong بابت برنده نشدن در مراسم The Game Awards 2024 گریه کرد
- گپفا ۲۶؛ مورد انتظارترین بازیهای شما در سال ۲۰۲۵
- مدیرعامل مایکروسافت: طرفدار Xbox بودن یعنی تجربه بازیهای آن روی تمامی دستگاهها
نظرات
خیلی نکات جالب بودی
در باره رزیدنت اک این اتفاق میوفتاد انحصاری ایم باکس میشد چند تا چیز ممکن بود
اول این ممکن بود ک اصن این سریع انحصار ایکس باکس بشه
و دوم اینکه اگ هم این اتفاق میوفتاد امکان اینکه رزیدنت ۴ ب موفقیتی ک الان رسیده نمی رسید
این کنسول خیلی ماجراهای جالبی داره😂👌🏻بزرگترین نکته مثبت خود سری اکس و اس از نظر من اینه که تیم طراحی باید بر اساس سخت افزار کنسول رو طراحی میکرد.تو این کنسول این روند بر عکس بود و باعث شد ۴ کنسول نمونه روشن نشوند توی مراسم😑.
تو اول از همه نوشتنت رو درست کن بفهمیم چی میگی!
بهترین مقاله چند ماه اخیر👍ممنون از نویسنده. ایکس باکس داستان جالبی داشته. همیشه خاص بوده از نظر همه چیز. طراحی سری ایکس واقعا خاصه. واقعا مایکروسافت خیلی سختی کشید تا ایکس باکس رو بتونه سرپا نگه داره. با غول هایی مثل پلی استیشن۲ جنگید که این کنسول تونست سگا(سگا اصلا در اون زمان چیز کمی نبوده)رو شکست بده. از مایکروسافت خوشم میاد که اگه ۱۰۰۰ مرتبه هم شکست بخوره تسلیم نمیشه و کاملا تلاشش رو میکنه. ممنون از مدیرعامل سونی که جواب رد به بیل گیتس داد که ایکس باکس متولد شه. دم مایکروسافت گرم که این کنسول رو ساخت. ایکس باکس اینده مایکروسافت خواهد بود. با بازی های شاهکاری مثل اولین هیلو منتظر نسل نهم واقعی ایکس باکس هستیم.
ممنون ار آقای زرمهر عزیز بابت این اطلاعات جالب که خوندن اون خالی از لطف نیست 🙏 اون قسمت شینجی میکامی خیلی جالب بود ایکاش میدونستم تیم مذاکره کننده ایکس باکس جه جوابی داد که ایشون مذاکره رو ترک کرد.
کنسول خوبی بود ولی رقیبش شکست ناپذیر و بسیار قدر تر بود
من عذر میخوام که اولین کنسول شرکت بود
پلی استیشن ۱ هم اولین سونی بود. اما نینتندو و سگا رو شکست داد.
دلیل این موفقیت دیسک بود ک ps1, ازدیسک استفادهمیکرد یخاطر همین خیلی از استدیو هت امدن سمتش
وگرنه ps1نمتونستم سگا چ نیتندو شکست بده
من که نگفتم بد بود ، اتفاقا خوب بود انحصاری های خوبیم داشت ولی نسل ۶ هیچ کنسولی حریف ps2 نبود واقعا
نسل ۶ پلی استیشن ۲ و نسل هفت اکس باکس ۳۶۰….آخ خ دلم دوباره اون روزهای طلایی رو میخواد
ایکس باکس واقعا دوست داشتنیه
از روز اول با این کنسول بودم تا امروز
اولین کنسولی که با پول خودم خریدم هم همین ایکس باکس اورجینال بود.
در مورد دوک هم خیلی بد گفتید ولی من برای من واقعا تجربه متفاوتی بود مخصوصا با بازی هیلو .
جالب بود اما پشته پرده های زیادتری هم داشت،اگه ویدیو هم میدادید که خیلی خوب بود اون جریان هیلو جالب بود چون اگه اینجوری میشد ایکس باکس شانسش رو از دست میداد اما تونست انحصاریش کنه که خوبه
من که طرفدار دو اتیشه ی ایکس باکسم
من خودم مایکرو فنم ولی خوب وقتی هرجا میری میگن ps4 خوبه مجبوری تسلیم شی خیلی از بازی هایی که معروفن از جمله god of war رو نداره و اگه این کنسول رو بخرید تا آخر عمر حسرت این رو میخورید که بازی هایی که در آینده می اد برای کنسول شما عرضه نمیشه من هم که الان ps4 خریدم و چون مایکرو فنم هنوز هم که هنوزه اگه پولشو داشتم اونم میگرفتم با اینکه ps4 شاید قدر تر باشه ولی هنوز دلم طرفشه
مقاله جالبی بود . دم مایکروسافت گرم که با این همه مشکلات پا پس نکشید و به رقابتش با سونی قدر ادامه داد که این رقابت سخت تا همین امروز نتیجه اش برد برد برای همه ما بازیبازها بوده . صنعتی که رقابت بزرگی توش نباشه نتیجه اش عدم پیشرفت و باخت برای مصرف کننده است .