فیلم‌های شاهکاری که کپی از آب درآمدند

در این مطلب به بررسی فیلم‌های شاهکار و برجسته‌ای می‌پردازیم که داستان‌شان را از فیلم دیگری تقلید کرده‌اند.

از گذشته، داستان‌های بسیاری مختلفی به جا مانده است و بسیاری از آن‌ها نیز راه خود را به دنیای سینما باز کرده‌اند. از سوی دیگر، در طی یک قرنی که از دنیای سینما می‌گذارد، داستان‌های مختلفی در فیلم‌ها به تصویر کشیده شده‌اند. از همین رو،‌ روایت کردن داستانی اوریجینال، کاری بسیار دشوار به نظر می‌رسد؛ با این حال،‌ برخی از فیلم‌ها،‌ داستان خود را از فیلم‌های قبل از خود به سرقت برده‌اند. در این مطلب،‌ به معرفی فیلم‌های شاهکاری می‌پردازیم که کپی از آب درآمدند.

فیلم بیگانه (Alien)

• کپی شده از: فیلم آن! وحشت از فضا (It! The Terror from Space)

همه می‌دانند که فیلم «بیگانه»، اولین فیلم در مورد بیگانه‌های شرور نیست؛ اما واقعا شگفت‌انگیز که تا چه اندازه این فیلم، داستان خود را از فیلم «آن! وحشت از فضا» محصول سال ۱۹۵۸ میلادی گرفته است. داستان هر دو فیلم دقیقا شبیه به یکدیگر است؛ سفینه‌ای روی سیاره‌ای بیگانه فرود می‌آید و موجودی غیرقابل کنترل، خشن و گرسنه، به خدمه این سفینه هجوم می‌برد. در هر دو فیلم، این موجود در درون تونل هوا پنهان می‌شود و سپس توسط مشعلی به بیرون رانده می‌شود و در خلاء فضا می‌میرد. با اینکه تهیه‌کنندگان و نویسندگان فیلم «بیگانه»، این موضوع که فیلم آن‌ها کپی‌ای از یک فیلم دیگر است را به طور کامل رد کرده‌‎اند، شباهت‌های داستانی بین این دو فیلم غیرقابل انکار هستند.

فیلم جنگ ستارگان (Star Wars)

• کپی شده از: فیلم دژ پنهان (The Hidden Fortress)

کاملا مشخص است که جورج لوکاس (George Lucas) جهان «جنگ ستارگان» را یکباره شکل نداده است. او در ابتدا، از دیگر آثار علمی-تخیلی و سامورایی الهام گرفته بود. با این حال، اثری وجود دارد که قبل از فیلم‌های «جنگ ستارگان» ساخته شده است و به نظر می‌رسد که جورج لوکاس، داستان فیلم‌های خود را از این اثر به سرقت برده است.

مطمئنا بدون فیلم حماسی و سامورایی «دژ پنهان» محصول سال ۱۹۵۸ میلادی و ساخته آکیرا کوروساوا (Akira Kurosawa) فیلم‌های «جنگ ستارگان» هرگز وجود نمی‌داشتند. حتی خود جورج لوکاس نیز به نحوی به این موضوع اذعان کرده بود؛ او گفته بود که از نحوه داستان‌سرایی فیلم «دژ پنهان» بسیار لذت برده است. علاوه بر اینکه سبک داستان‌سرایی این دو فیلم شبیه به یکدیگر هستند، داستان «جنگ ستارگان» عملا داستان «دژ پنهان» در فضا محسوب می‌شود.

در تدوین فیلم «دژ پنهان»، از تکنیک محو شدن تصویر به صورت افقی استفاده شده بود و باید گفت که استفاده از این تکنیک در فیلم‌های «جنگ ستارگان» عملا باعث به شهرت رسیدن آن‌ها شده بود. تنها تفاوت در بین این دو فیلم نیز این است که در فیلم «دژ پنهان»، کاراکترها به دنبال پول هستند و کارگردان آکیرا کوروساوا در فیلم خود، موجودات عجیبی همچون جار-جار را وارد نکرده است.

فیلم بخاطر یک مشت دلار (A Fistful of Dollars)

• کپی شده از: فیلم یوجیمبو (Yojimbo)

جورج لوکاس، تنها فیلم‌سازی نیست که از آثار ساخته شده توسط آکیرا کوروساوا سرقت کرده است اما او واقعا خوش‌شانس بوده که از او شکایت نشده است. با این حال، کارگردان فیلم «بخاطر یک مشت دلار» یعنی سرجیو لئون (Sergio Leone)، چندان خوش‌شانس نبوده است.

فیلم «بخاطر یک مشت دلار» محصول سال ۱۹۶۴ میلادی تقریبا بازسازی‌ای از فیلم کلاسیک و سامورایی «یوجیمبو» محصول سال ۱۹۶۱ میلادی به شمار می‌رود. داستان هر دو فیلم دقیقا شبیه به هم است؛ فردی آرام به شهری کوچک وارد می‌شود که در آنجا، دو گروه گنگستر در حال مبارزه برای بدست آوردن کنترل هستند و این فرد، تصمیم می‌گیرد تا برای هر دو سمت کار کند؛ او در نهایت، شروع به کشتن هر فردی می‌کند و آخر کار، پول زیادی بدست می‌آورد.

هر دو فیلم، رویکردی تاریک‌تر نسبت به ژانر وسترن داشتند و شخصیت‌های کاملا خوب را به عنوان شخصیت‌های اندکی بد به تصویر کشیده بودند. از جمله ویژگی‌های به کار رفته در هر دو فیلم می‌توان به صحنه‌های کلوزآپ از چهره‌های کاراکترها اشاره کرد. علاوه بر این، در هر دو فیلم، کاراکتر اصلی هیچ نامی ندارد.

آکیرا کوروساوا از سرجیو لئون برای سرقت ادبی شکایت کرده بود و در نهایت نیز موفق شد تا پیروز این پرونده باشد. ۱۵ درصد از فروش فیلم «بخاطر یک مشت دلار» به علاوه ۱۰۰ هزار دلار به آکیرا کوروساوا داده شده بود. بر خلاف داستان فیلم، کوروساوا برای بدست آوردن دلارها، نیاز به کشتن کسی نداشت و تنها لازم بود که فیلمی عالی بسازد که هالیوود را مجبور به سرقت کند.

فیلم بازی‌های گرسنگی (Hunger Games)

• کپی شده از: فیلم نبرد سلطنتی (Battle Royale)

فیلم‌های «بازی‌های گرسنگی»، پدیده‌ای فرهنگی به شمار می‌روند اما این آثار، داستان مرکزی خود را از فیلمی دیگر به سرقت برده و آن را اندکی تغییر داده‌اند. در حقیقت، می‌توان گفت که فیلم «بازی‌های گرسنگی» وجود خود را مدیون فیلم ژاپنی «نبرد سلطنتی» محصول سال ۲۰۰۰ میلادی است. هر دو فیلم، جامعه پادآرمانی را به تصویر می‌کشند که در آن، کودکان برای لذت حاکمان بزرگسال و قدرتمند، وارد مسابقاتی می‌شوند تا با یکدیگر تا سر حد مرگ مبارزه کنند.

با این حال، فیلم «بازی‌های گرسنگی» همین مفهوم را ارائه کرده اما آن را بدون خشونت و با رده سنی PG-13 به نمایش در آورده است. هر چند، فیلم «نبرد سلطنتی» سرشار از خشونت است و در آن، هر کسی که دربرابر خشونت مخالفت کند، بلافاصله کشته می‌شود و قاتل‌ها با افتخار، کشتن بقیه را جار می‌زنند. در دنیای فیلم «بازی‌های گرسنگی»، هر فرد سلاح مخصوص خود را دارد اما در فیلم «نبرد سلطنتی»، سلاح‌ها به صورت تصادفی به افراد داده می‌شوند.

در هر صورت، فیلم «بازی‌های گرسنگی»، بازسازی‌ای از فیلم «نبرد سلطنتی» به شمار می‌رود؛ باید گفت که فیلم «نبرد سلطنتی» اثر بهتری است و خشونت بیشتری را به تصویر می‌کشد، هر چند که ممکن است طرفداران جنیفر لارنس (Jennifer Lawrence) با این نظر مخالف باشند.

انیمیشن ماشین‌ها (Cars)

• کپی شده از: فیلم داک هالیوود (Doc Hollywood)

انیمیشن‌های استودیو پیکسار برای کیفیت بالای خود شهرت دارند. حتی آثار ضعیف‌تر این استودیو همچون انیمیشن «ماشین‌ها»، اثری سرگرم‌کننده و تماشایی هستند. با این حال،‌ این اثر مشکلی بزرگ دارد و آن، داستان فیلم است که متعلق به خودش نیست.

انیمیشن «ماشین‌ها»، داستان یک ماشین مسابقه مغرور را روایت می‌کند که به شهری کوچک می‌آید و محکوم به انجام خدمات اجتماعی است؛ او در همین حین، با بقیه دوست می‌شود، احساساتش تغییر می‌کند، عاشق می‌شود و در نهایت تصمیم می‌گیرد تا برای همیشه در آنجا زندگی کند. این داستان، دقیقا داستان فیلم «داک هالیوود» محصول سال ۱۹۹۱ میلادی است که در آن، مایکل جی فاکس (Michael J. Fox) نقش یک دکتر مغرور را بازی می‌کند.

برخی از منتقدان به سادگی متوجه شباهت داستانی بین این دو فیلم شده بودند؛ با این وجود، سازندگان فیلم «داک هالیوود» هرگز از استودیو پیکسار شکایت نکردند.

فیلم سگ‌های انباری (Reservoir Dogs)

• کپی شده از:‌ فیلم شهر در آتش (City on Fire)

فیلم «سگ‌های انباری»، اثری برجسته از کوئنتین تارانتینو (Quentin Tarantino) محصول سال ۱۹۹۲ میلادی به شمار می‌رود که نمونه بارز سرقتی ادبی است. این اثر، تقلیدی آشکار از فیلم «شهر در آتش» ساخته رینگو لام (Ringo Lam) محصول سال ۱۹۷۸ میلادی است.

در حقیقت، کوئنیتن تارانتینو هسته مرکزی داستان فیلم «شهر در آتش» و همچنین چند صحنه از آن را کپی کرده است. هر دو فیلم در مورد مجرمانی هستند که قصد انجام سرقتی بزرگ را دارند و مشخص می‌شود که یکی از آن‌ها، پلیسی مخفی است. برخی از صحنه‌های فیلم «سگ‌های انباری» دقیقا شبیه به فیلم «شهر در آتش» هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به صحنه اسلحه کشیدن دو مجرم و یک پلیس به سمت یکدیگر اشاره کرد.

نکته جالب‌توجه آن است که خود کوئنتین تارانتینو به این سرقت ادبی اشاره کرده است و اظهار داشته که فیلم «شهر در آتش»، اثر خوبی است و منبع الهام او بوده است. البته نا گفته نماند که بخشی‌هایی از فیلم «سگ‌های انباری» نیز مختص سبک خاص تارانتینو هسنند.

انیمیشن شیر شاه (Lion King)

• کپی شده از: انیمه کیمبا شیر سفید (Kimba the White Lion)

انیمیشن «شیر شاه» در ظاهر، اثری کاملا اوریجینال به شمار می‌رود. اما به نظر می‌رسد که کمپانی دیزنی، کل این اثر را از روی مانگایی ژاپنی از دهه ۵۰ میلادی که بعدا در دهه ۶۰ میلادی، انیمه‌ای بر اساس آن ساخته شده بود، به سرقت برده است. نام این اثر، «کیمبا شیر سفید» است.

اتفاقی بودن شباهت بین این دو اثر اصلا منطقی نیست چراکه شباهت‌ها بسیار زیاد هستند. کاراکترهای مکمل هر دو اثر، همچون پرنده‌ای حواس‌پرت، بابونی پیر و عاقل و کفتارهای دیوانه شبیه یکدیگر هستند. در انیمه «کیمبا شیر سفید»، همانطور که از نامش پیدا است، شخصیت اصلی، یک شیر سفید است و در نسخه‌های اولیه انیمیشن «شیر شاه» نیز سیمبا، خزی سفید داشته است.

با اینکه برخی از بخش‌های کلیدی داستان هر دو اثر از یکدیگر متفاوت هستند اما برخی از صحنه‌ها شبیه یکدیگرند. صحنه ظاهر شدن روح موفاسا در ابرها برای نصیحت کردن سیمبا،‌ دقیقا برگرفته شده از انیمه «کیمبا شیر سفید» است. در این انیمه، شیری شرور برای مدتی، تاج و تخت را در دست می‌گیرد و نکته جالب توجه، این است که روی صورتش زخمی نیز دارد که این موضوع دقیقا در انیمیشن «شیر شاه» تکرار شده است. جدای از شباهت نام کاراکترهای اصلی، صحنه‌های آغازین هر دو اثر و ایستادن روی صخره‌ها نیز مشابه هم هستند.

سازندگان انیمه «کیمبا شیر سفید» اصلا از کمپانی دیزنی شکایت نکردند و حتی، اظهار داشتند که انیمیشن «شیر شاه»، اثری کاملا متفاوت نسبت به انیمه «کیمبا شیر سفید» است و از تکنیک‌های عالی انیمیشن‌سازی دیزنی بهره برده است. البته، احتمالا آن‌‎ها از قرار گرفتن در برابر کمپانی بزرگ دیزنی و وکلای آن واهمه داشته‌اند.

فیلم راننده تاکسی (Taxi Driver)

• کپی شده از: فیلم جویندگان (The Searchers)

فیلم «راننده تاکسی» به کارگردانی مارتین اسکورسیزی (Martin Scorsese)، اثری برجسته و مهم از دهه ۷۰ میلادی تاریخ سینما به شمار می‌رود. با این حال، این اثر تماشایی با بازی رابرت د نیرو (Robert De Niro) تنها به خاطر جان وین (John Wayne) وجود دارد. این بازیگر در سال ۱۹۵۶میلادی، نقش‌آفرینی خیره‎‌کننده‌ای از خودش در فیلم «جویندگان» به جای گذاشته بود.

فیلم «جویندگان» به کارگردانی جان فورد (John Ford) است و اثری وسترن به شمار می‌رود که در آن، جان وین نقش یک کهنه‌سرباز اتحادیه را بازی می‌کند که وارد جستجویی برای پیدا کردن خواهرزاده خود می‌شود که توسط کومانچی‌ها ربوده شده است. او فردی نژادپرست است و از همین رو، برنامه دارد تا جایی که می‌تواند، کومانچی‌های بیشتری را بکشد.

فیلم «جویندگان»، اثری برجسته در دنیای سینما به شمار می‌رود و این اثر، تاثیر مهمی روی مارتین اسکورسیزی و نویسنده فیلم‌نامه فیلم «راننده تاکسی» یعنی پاول شریدر (Paul Schrader) داشته است. آن‌ها فیلم «جویندگان» را به دفعات زیادی تماشا کرده‌اند و مطمئنا این اثر تاثیر زیادی روی فرایند شکل دادن به فیلم «راننده تاکسی» داشته است. در حقیقت، به گفته برخی از افراد، فیلم «راننده تاکسی»، بازسازی مدرنی از فیلم «جویندگان» برای نسل مدرن به شمار می‌رود.

فیلم نخستین خون (First Blood)

• کپی شده از: فیلم شجاعان تنها هستند (Lonely Are the Brave)

جان رامبو یکی از بهترین و برجسته‌ترین قهرمانان اکشن دنیای سینما به شمار می‌رود؛ اما قبل از اینکه سیلوستر استالونه (Sylvester Stallone) این نقش را در فیلم «نخستین خون» در سال ۱۹۸۲ میلادی بازی کند، شخصیت رامبو وجود داشته است.

شخصیت رامبو برای اولین بار در رمانی نوشته دیوید مورل (David Morrell) در سال ۱۹۷۲ میلادی معرفی شده بود و این شخصیت توصیف شده در داخل رمان، خشن‌تر از کاراکتر رامبو در فیلم «نخستین خون» است.

با این حال، فیلم «نخستین خون» از فیلم «شجاعان تنها هستند» محصول سال ۱۹۶۲ میلادی تقلید کرده است. در این فیلم، کرک داگلاس (Kirk Douglas) نقش کابویی سرکش به نام جک برنز را بازی می‌کند، کسی که در قرن بیستم، احساس می‌کند که در غرب وحشی زندگی می‌کند. جک برنز توسط پلیس دستگیر می‌شود و مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرد که درست شبیه اتفاقاتی است که برای رامبو رخ می‌دهند. در هر صورت، فیلم «نخستین خون» تقلیدی از فیلم «شجاعان تنها هستند» محسوب می‌شود و نویسنده رمان نیز این موضوع را تایید کرده است.

فیلم هشت نفرت‌انگیز (The Hateful Eight)

• کپی شده از: فیلم موجود (The Thing)

کوئنتین تارانتینو، نویسنده‌ای درخشان و کارگردانی فوق‌العاده محسوب می‌شود که در زمینه ادای احترام به دیگر آثار، استاد است. او مدام عناصری از دیگر فیلم‌ها قرض می‌گیرد و آن‌ها را با فیلم‌های خود ترکیب می‌کند. فیلم «هشت نفرت‌انگیز» یکی از فیلم‌های کوئنتین تارانتینو به شمار می‌رود که عمدتا از یکی از بهترین فیلم‌های ترسناک تاریخ سینما الهام گرفته است.

کوئنتین تارانتینو اظهار داشته است که فیلم «موجود»، فیلمی بوده است که بیشترین تاثیر را روی او در زمینه ساخت فیلم «هشت نفرت‌انگیز» داشته است. او حتی فیلم «موجود» را به بازیگران و عوامل فیلم خود نشان داده بود تا بتواند به آن‌ها درک درستی از فضاسازی فیلم بدهد. در هر صورت، شباهت‌های زیادی بین فیلم «هشت نفرت‌انگیز» و فیلم «موجود» وجود دارند.

فیلم «موجود» داستان گروهی از دانشمندان را روایت می‌کند که باور دارند هیولایی که قادر به تغییر شکل است، در درون گروه آن است اما نمی‌دانند که این موجود کدام یک از افراد است. در فیلم «هشت نفرت‌انگیز» نیز گروهی از هفت‌تیرکش‌ها به تصویر کشیده می‌شوند که یکی از آن‌ها قاتل است. کرت راسل (Kurt Russell) در هر دو فیلم، نقش‎‌های مهمی را بازی کرده است. علاوه بر این، انیو موریکونه (Ennio Morricone) موسیقی متن هر دو فیلم را ساخته است.

فیلم سریع و خشن (The Fast and the Furious)

• کپی شده از: فیلم نقطه فروپاشی (Point Break)

زمانی که فیلم «سریع و خشن» روی پرده سینماها اکران شده بود، توانست تا فروشی فوق‌العاده را در گیشه تجربه کند و آغازگر یکی از موفق‌ترین فرنچایزهای تاریخ سینما باشد. با این حال، منتقدان زیادی احساس کرده‌اند که این فیلم را قبلا دیده‌اند. فیلم «نقطه فروپاشی» محصول سال ۱۹۹۱ میلادی، اثری برجسته با بازی کیانو ریوز (Keanu Reeves) و پاتریک سویزی (Patrick Swayze) در نقش‌های اصلی است که راه را برای اولین فیلم «سریع و خشن» هموار کرده بود.

نویسنده فیلم‌نامه فیلم «سریع و خشن» یعنی گری اسکات تامپسون (Gary Scott Thompson) اعتراف کرده بود که فیلم «نقطه فروپاشی» منبع الهامی برای ساخت این فیلم بوده است؛ هر چند، کار از الهام گذشته است و فیلم «سریع و خشن» بازسازی‌ای از فیلم «نقطه فروپاشی» محسوب می‌شود.

هر دو فیلم، داستان یک مامور اف‌بی‌آی را دنبال می‌کنند که به گروهی از مجرمان نفوذ می‌کند که علاقه به ورزش‌های شدید و مخاطره‌آمیز دارند. این گروه، علاوه بر اینکه به دنبال هیجان هستند، سرقت‌هایی را نیز انجام می‌دهند و در نهایت،‌ این مامورهای اف‌بی‌آی تحت تاثیر رهبر گروه قرار می‌گیرند و به عضویت این گروه در می‌آیند. علاوه بر این، هر دو مامور اف‌بی‌آی، عاشق زنی می‌‎شوند که با رهبر گروه آشنا است.

فیلم ماتریکس (The Matrix)

• کپی شده از: فیلم شهر تاریک (Dark City)

با گذشت دو دهه از زمان اکران فیلم «ماتریکس» روی پرده سینماها، این اثر همچنان نقش مهمی در فرهنگ عامه مردم دارد. با این حال، این اثر ساخته شده توسط خواهران واچوفسکی (Wachowski) تقلیدی از فیلم «شهر تاریک» به شمار می‌رود.

فیلم نوآر «شهر تاریک» به کارگردانی الکس پرویاس (Alex Proyas) است؛ این فیلم داستان مردی به نام جان مرداک با بازی روفس سوئل (Rufus Sewell) را به تصویر می‌کشد که متوجه حقیقتی در مورد شهری می‌شود که در آن زندگی می‌کند. او متوجه می‌شود که کل شهر، جهانی ساختگی است که توسط بیگانه‌ها ساخته شده است، بیگانه‌هایی که از انسان‌ها برای اهداف خود استفاده می‌کنند. در ادامه نیز مرداک تنها کسی است که  مهارت شکست دادن این بیگانه‌های شرور را دارد.

داستان فیلم «شهر تاریک» دقیقا شبیه به داستان فیلم «ماتریکس» است. البته لازم به ذکر است که فیلم «شهر تاریک» در سال ۱۹۹۸ میلادی روی پرده سینماها اکران شده بود و حدود یک سال پس از آن، فیلم «ماتریکس» اکران شده بود؛ از آنجا که فاصله زمانی بین دو فیلم، اندک است، این احتمال وجود دارد که شباهت بین آن‌ها، تصادفی باشد. البته، خواهران واچوفسکی، از صحنه فیلمبرداری فیلم «شهر تاریک» برای فیلمبرداری فیلم «ماتریکس» استفاده کرده‌اند و همین نیز شباهت دو فیلم را دو چندان کرده است.

در هر صورت، شباهت‌های زیادی بین فیلم «شهر تاریک» و فیلم «ماتریکس» وجود دارد؛ صحنه پرش ترینیتی از روی پشت بام ساختمان‌ها در فیلم «ماتریکس» تقلیدی آشکاری از یک صحنه از فیلم «شهر تاریک» محسوب می‌شود. در کل، با توجه به شباهت‌های زیادی که بین این دو فیلم وجود دارند، می‌توان گفت که فیلم «ماتریکس» تقلیدی از فیلم «شهر تاریک» است.

در این مطلب، به معرفی آثاری برجسته و شاهکار پرداختیم که تقلیدی از دیگر آثار قبل از خود بوده‌اند. نظر شما در مورد این باره چیست؟

منبع:  looper