از Resident Evil تا Dead Space؛ تاریخچه‌ ژانر وحشت بقا

ژانر وحشت بقا در دهه‌ ۹۰ میلادی توسط شرکت کپکام از طریق سری Resident Evil ایجاد شد و به لطف آن، سبک‌های وحشت و اکشن ماجراجویی، رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفتند.

تعریف کپکام از “وحشت بقا” اندکی پس از موفقیت Resident Evil ایجاد شد و راه را برای عناوین تقلیدی، اصلی و آزمایش‌هایی مانند Silent Hill باز کرد که در نهایت به اندازه‌ی Resident Evil، به اثری نمادین تبدیل شد. به طور خلاصه، این ژانر در دهه‌ی ۸۰ شکل گرفت، در دهه‌ی ۹۰ تعریف شد، در دهه‌ی ۲۰۰۰ شکوفا شد و در نهایت در دهه‌ی ۲۰۱۰ کامل شد. با چنین سابقه‌ی طولانی و پرطرفداری، فکر کردن درباره‌ی گذشته، حال و آینده‌ی این ژانر واقعا جذاب است.

دهه‌ی ۸۰؛ پیش از پیدایش سبک وحشت بقا

دوران اولیه‌ی سبک وحشت توسط آکیرا آراگوچی (Akira Takiguchi) و با بازی AX-2: Uchuu Yusousen Nostromo به حرکت درآمد. این اثر یک بازی برای Commodore PET بود که در سال ۱۹۸۱ عرضه شد و مستقیماً از فیلم Alien ساخته‌ی ریدلی اسکات (Ridley Scott) الهام گرفته شده بود. هدف این بازی ساده بود: فرار از یک سفینه‌ی فضایی. البته رسیدن به این هدف اصلا ساده نبود؛ زیرا همواره یک موجود فرازمینی نامرئی در هنگام فرار از سفینه به دنبال شما بود.

این بازی با توجه به زمان ساخت آن، از نظر بصری و مقیاس بزرگ نبود، اما زمینه ساز سبکی شد که حالا آن را به عنوان وحشت بقا می‌شناسیم. همچنین Nostromo باعث پیدایش مفهوم دنبال شدن بی امان بازی‌باز توسط یک دشمن بود، مفهومی که حالا با هیولاهایی مانند Xenomorph ،Nemesis و موارد دیگر شناخته می‌شود.

پیدایش واقعی سبک وحشت بقا را می‌توان یک سال پس از Nostromo و با عرضه‌ی اثری به نام Haunted House برای Atari 2600، دانست. نه تنها نام این عنوان با Resident Evil همسو است، بلکه شامل ایده‌هایی مانند حل معما، فرار از دشمنان و مدیریت موجودی بود، که همه‌ی آن‌ها بعدها جزء اصلی سری Resident Evil و به طور کلی ژانر وحشت بقا شدند. در واقع اگر Nostromo را به عنوان یک پایه‌ی سست برای این ژانر حساب کنیم، بازی Haunted House اولین پایه‌ی اصلی و اساسی و یک نمونه‌ی واقعی برای وحشت بقا بود.

دهه‌ی ۸۰ با عناوین ترسناک و نه چندان مهمی مانند Monster Maze ،Terror House ،Monster Bash ،Ghost House ،Ant Attack ،Splatterhouse و Kenseiden ادامه یافت، البته در اواخر این دهه و در سال ۱۹۸۹ یکی از مهم‌ترین بازی‌های این ژانر منتشر شد؛ عنوان Sweet Home، اثری که کپکام از آن به عنوان یک الهام بخش حیاتی برای سری Resident Evil یاد می‌کند.

Sweet Home جنبه‌های مشابه زیادی با اثر Haunted House داشت. این شباهت‌ها شامل حل پازل، مبارزه، فضایی وهم انگیز و موجودات نمادین بهره گرفته از ادبیات، فیلم‌ها و اساطیر بودند. همچنین Sweet Home اولین اثری در ژانر وحشت بود که داستان را اولویت قرار داد. چنان‌ که در این بازی خاطرات نوشته شده، پایان‌های متعدد، مرگ دائمی شخصیت‌ها و پس زمینه‌ای واقع در یک عمارت که حالا تقریبا همگی با آن آشنا هستیم، وجود داشت.

ایجاد سبک وحشت بقا توسط کپکام

دهه‌ی ۸۰ با عناوینی الهام گرفته از سینمای ترسناک کلاسیک رونق گرفت، رسانه‌ای که می‌توان جرقه‌ی نوآوری آن را با پیدایش فیلم Schlock دانست. در آن زمان وحشت همه چیز را در بر داشت و نمادهایی مانند Freddy Kreuger ،Jason Vorhees و Michael Myers بر پرده‌ی نقره‌ای سینما غالب بودند. در تمام این مدت، توسعه‌دهندگان بازی‌های ویدئویی به دنبال ایجاد شخصیت‌های ترسناک خود بودند، با این وجود هیچ ناشری نتوانست این فرقه از بازی‌ها را به وضوح تعریف کند، تا این که کپکام کار بر روی Resident Evil را آغاز کرد.

این بازی دارای تعدادی عناصر آشنا از Sweet Home بود و همچنین از بازی Alone in the Dark 1992 تا حد زیادی الهام گرفته بود. اولین Resident Evil از زاویه‌ی ثابت دوربین و کنترل ساده‌ی شخصیت استفاده می‌کرد و این ویژگی‌ها را به چیزی تبدیل کرد که بتواند به یک عرف در صنعت بازی‌ها تبدیل شود.

البته ابتدا کپکام باید پیش از عرضه‌ی Resident Evil مشخص می‌کرد که این بازی یک تجربه‌ی ترسناک بی هدف دیگر نبوده که به راحتی از یادها فراموش شود یا مانند خیلی از عناوین در سبک ترسناک، یک بازی اکشن ماجراجویی و حل معما که با عناصر وحشت ترکیب شده، نیست. بنابراین، کپکام اصطلاح “وحشت بقا” را ابداع کرد، که نوید شروع یک ژانر کاملا جدید را می‌داد.

تنها سه سال بعد، شرکت کونامی (Konami) عنوانی به نام Silent Hill را ارائه کرد، اثری که به یک بازی نمادین برای ژانر وحشت تبدیل شد. Silent Hill بر خلاف پس زمینه‌های از پیش ساخته شده‌ی Resident Evil، از محیط‌های کاملا سه بعدی بهره می‌برد و حتی دارای عناصر مخفی کاری بود، چنان که در این بازی می‌توانستید چراغ قوه‌ی خود را خاموش کنید تا از هیولاها پنهان شوید. این محیط و عناصر به کونامی اجازه داد تا زیر مجموعه‌ی تاثیرگذاری را برای ژانر وحشت بقا بسازد: وحشت بقای روان شناختی (Psychological Survival Horror).

دهه‌ی ۲۰۰۰؛ عصر طلایی وحشت

Silent Hill دهه‌ی ۹۰ را تمام و عصر طلایی ژانر وحشت بقا را آغاز کرد. در طول این رنسانس، کپکام Resident Evil 2 و Resident Evil 3 را منتشر کرد، که از عمارت کلیشه‌ای به خیابان‌های آلوده‌ی شهر مشهور Raccoon City نقل مکان کرده بودند.