حرفه‌ای و قدرتمند | بررسی مادربرد GIGABYTE X570 AORUS PRO

مادربردهای گیگابایت، همواره از جمله بهترین مادربردهای موجود در بازار بوده‌اند و به دلیل بازه قیمتی گسترده، برای هر گروه از مخاطبان، مادربردی باکیفیت و متناسب با نیازهای آنان وجود دارد. تا به حال در طی مقالات مختلف بسیاری از قطعات ساخته این شرکت خوش‌نام را بررسی کرده‌ایم و در این مطلب می‌خواهیم به بررسی مادربرد GIGABYTE X570 AORUS PRO بپردازیم.

تا به حال در چندین مقاله مادربردهای گیگابایت را بررسی کرده‌ایم و در مورد سیستم نام‌گذاری این شرکت توضیح داده‌ایم. با این وجود برای افرادی که با نحوه نام‌گذاری مادربردهای این شرکت آشنایی ندارند، در این جا نیز دوباره به طور مختصر توضیحاتی را بر اساس مطالب قبلی که در مورد سیستم نام‌گذاری مادربردهای این شرکت نوشته‌ایم، ذکر می‌کنیم:

مادربردهای حرفه‌ای گیگابایت برای پردازنده‌های نسل ۳ رایزن

در سیستم فعلی که این شرکت برای نام‌گذاری مادربردهای خود استفاده می‌کند، چهار دسته اصلی کلی وجود دارد: Ultra Durable، Gigabyte Gaming، Aorus Gaming و Aorus Enthusiast. دسته اول یعنی Ultra Durable بیش‌تر متعلق به مادربردهایی با استفاده اداری است. البته یکی از زیر شاخه‌های این دسته یعنی سری Designare برای افراد حرفه‌ای در زمینه تولید محتوا تهیه شده است و نسبت به سری معمولی سطح بالاتری دارند. دسته Gigabyte Gaming، مادربردهای نسبتاً رده بالایی هستند که برای استفاده از قطعات مخصوص بازی با کیفیت بالا بهینه شده‌اند. سری Aorus Gaming نیز همانند دسته قبلی برای بازی طراحی شده است اما علاوه بر این که برای بازی نیز تا حدی در دسته حرفه‌ای‌تری از دسته اول قرار دارد، یکسری امکانات اضافه‌تر نیز دارد؛ مادربردهای این دسته معمولاً با پسوندهای Ultra، Pro و Elite شناخته می‌شوند. دسته آخر یعنی Aorus Enthusiast، بالاترین دسته محصولات گیگابایت است که علاوه بر این که برای کارهای مختلف نظیر بازی، کارهای گرافیکی، تولید محتوا و… مناسب هستند، در اصل برای عاشقان دنیای سخت افزار طراحی شده‌اند و امکانات بسیار بالایی برای دوستداران دنیای سخت افزار و اورکلاکرهای حرفه‌ای و سایر کاربران حرفه‌ای کامپیوتر قرار می‌دهند؛ مادربردهای این دسته با پسوند Xtreme و Master شناخته می‌شوند. مادر بوردی که امروز قصد بررسی آن را داریم، همان طور که از نام آن نیز مشخص است، در دسته سوم یعنی Aorus Gaming قرار می‌گیرد که مادربردهای باکیفیت هستند که از نظر رده قیمتی برای بازی، در رده نسبتاً متوسط قرار می‌گیرند و در عین حال، امکانات بسیار خوبی را متناسب با این قیمت به کاربران ارائه می‌دهند که تقریباً جوابگوی تمامی نیازهای کاربران خواهد بود و تنها عاشقان دنیای سخت افزار و کاربران خیلی حرفه‌ای هستند که به امکاناتی فرای قابلیت‌های مادر بوردی که امروز قصد بررسی آن را داریم، نیاز پیدا می‌کنند و البته برای این افراد نیز گیگابایت مادربردهای مخصوصی را تدارک دیده است که در مقاله‌های پیشین بعضی از آن‌ها را بررسی کرده‌ایم.

GIGABYTE X570 AOURS PRO

حال به سراغ بررسی خود مادربرد X570 Aorus Pro می‌رویم. در این مادربرد از چیپست X570 به همراه سوکت AMD AM4 استفاده شده است که امکان استفاده از CPU های نسل دوم و سوم Ryzen را برای کاربران فراهم می‌کند. سردمدار فعلی پردازنده‌های دسکتاپ شرکت AMD، پردازنده AMD Ryzen 9 3950X است که با در اختیار داشتن ۱۶ هسته و ۳۲ رشته پردازشی و با استفاده از فناوری ۷ نانومتری ساخته شده است. اصطلاح فناوری ۷ نانومتری یا لیتوگرافی ۷ نانومتری، به شکل نادقیق اشاره به ابعاد ترانزیستورهای مورد استفاده در این پردازنده‌ها دارد. طبیعتاً این عدد به صورت رسمی‌تر با تعاریف مشخص و دقیقی معین می‌شود که توضیح آن کاملاً خارج از حوصله این مقاله است.

AORUS

در کنار استفاده از این سوکت برای CPU، این مادربرد از چهار اسلات DDR4 برای RAM استفاده می‌کند که در هر اسلات می‌توان حافظه RAM با حداکثر ظرفیت ۳۲ گیگابایت قرار دارد و بدین ترتیب، حداکثر می‌توان مموری کامپیوتری که از این مادربرد استفاده می‌کند را تا ۱۲۸ گیگابایت ارتقا داد. فرکانس RAM پشتیبانی شده توسط این مادربرد، به طور پایه تا حداکثر ۳۲۰۰ مگاهرتز است که با اورکلاک، قابلیت پشتیبانی از رم با فرکانس ۴۴۰۰ مگاهرتز نیز ممکن می‌شود. البته توجه کنید که این نوع اورکلاک برای استفاده از فرکانس بالاتر رم نیاز به اطلاعات خیلی پیشرفته سخت افزاری ندارد و صرفاً از طریق فعال کردن حالت Extreme Memory Profile (XMP) در تنظیمات مادربرد به راحتی قابل دسترسی است.

موضوع دیگر مربوط به سیستم صوتی مورد استفاده در این مادربرد است. در این جا شاهد استفاده از کدک سخت افزاری قدرتمند Realtek alc1220-vb هستیم. با وجود این که این مادربرد در سطح نهایی مادربردهای گیگابایت قرار ندارد، اما هیچ گونه کم و کاستی در زمینه سیستم صوتی در آن دیده نشده و از قطعات فوق‌العاده باکیفیتی برای این سیستم استفاده شده است. آمپلی‌فایر هوشمند مخصوص هدفونی که در این مادربرد قرار گرفته نیز در صورت متصل شدن هدفون، به صورت خودکار امپدانس هدفون را تشخصی داده و صدا را متناسب با آن تنظیم می‌کنند و برای هدفون ارسال می‌نماید تا کیفیت صدا متناسب با مشخصات هدفون به بهترین شکل ممکن باشد. در کنار این موارد، این مادربرد از خازن‌های بسیار با کیفیت و سطح بالای ژاپنی Chemicon و Nichicon خازن‌های آلمانی رده‌بالای WIMA FKP2 برای سیستم صوتی خود استفاده می‌کنند که خازن‌هایی بسیار سطح بالا هستند که در سیستم‌های صوتی بسیار با کیفیت و High-End مورد استفاده قرار می‌گیرند.

خازن‌های باکیفیت ژاپنی Nichicon که برای سیستم صوتی دستگاه استفاده می‌شوند.

برای تکنولوژی ارتباطی شبکه، در این مادربرد از چیپست با کیفیت Intel GbE LAN chip (10/100/1000 Mbit) استفاده شده است که کیفیت خوب انتقال اطلاعات از طریق شبکه محلی (LAN – از طریق کابل Ethernet) را تضمین می‌کند. در مورد تکنولوژی Wi-Fi این مادربرد در دو نسخه تولید شده است که نسخه گران‌تر از تکنولوژی Wi-Fi 802.11 a/b/g/n/ac به همراه Bluetooth 5.0 نیز پشتیبانی می‌کند و با صرف هزینه‌ای نه چندان زیاد، امکان استفاده از این تکنولوژی‌های ارتباطی بی‌سیم نیز برای شما مهیا می‌شود و در صورتی هم که احساس می‌کنید به این تکنولوژی‌ها برای کاربردی که مد نظر دارید احتیاج پیدا نمی‌کنید، می‌توانید مدل ارزان‌تر را که از این دو قابلیت پشتیبانی نمی‌کند تهیه کنید.

بخش مهم دیگری که در مورد مادربردها مورد بررسی قرار می‌گیرد، اسلات های توسعه (Expansion Slot) است. همان طور که احتمالاً می‌دانید نسل چهارم تکنولوژی ارتباطی PCIe در سال ۲۰۱۷ به طور رسمی معرفی شد و از آن سال به بعد کم‌کم استفاده از این نسل در مادربردها رایج شد و اکنون به یک استاندارد برای مادربردهای جدید تبدیل شده است و طبیعتاً در این مادربرد نیز شاهد استفاده از این تکنولوژی هستیم. این مادربرد ۳ پورت PCIe 4.0 با طول کامل، استفاده می‌کند که دو تایی که از یک لایه محافظ در کنار خود استفاده می‌کنند، به صورت ۱۶x و ۸x قابل استفاده بوده و آخری به صورت ۴x قابل استفاده است و در کنار آن دو پورت دیگر نیز برای استفاده به صورت ۴x در دسترس هستند. توجه کنید که این لایه‌های محافظ باعث می‌شوند تا در صورت وارد شدن فشار و نیروی ناگهانی به مادربرد، امکان آسیب دیدن این اتصالات بسیار پایین‌تر بیاید. اگر در مورد سخت افزار اطلاعات خیلی زیادی ندارید، باید به این نکته توجه کنید که ارتباط کارت‌های گرافیک که رکن اصلی بازی هستند و خیلی از قطعات اضافی دیگر نظیر کارت صدا که برای افراد حرفه‌ای مورد استفاده است با مادربرد از طریق اتصالات PCIe امکان پذیر می‌شود. در نزدیکی اتصالات PCIe، دو پورت SATA M.2 نیز برای اتصال SSD هایی که از تکنولوژی M.2 NVME استفاده می‌کنند قرار داده شده است. ضمناً حالا که صحبت از دستگاه‌های ذخیره سازی شد، باید اشاره کنیم که این مادربرد ۶ پورت SATA 6Gb/s نیز دارد که عموماً برای اتصال قطعاتی نظیر هارددیسک و یا درایوهای نوری استفاده می‌شوند. در صورتی که بخواهید از تکنولوژی RAID برای اتصال فضاهای ذخیره سازی استفاده کنید، باید بدانید که این مادربرد از سه شیوه RAID 0، RAID 1 و RAID 10 پشتیبانی می‌کند.

در بند قبلی صحبت از کارت گرافیک شد. باید به این نکته اشاره کرد که این مادربرد همانند اکثر مادربردهای از تکنولوژی‌های Quad SLI و ۲-Way SLI شرکت Nvidia و همین طور Quad Crossfire و ۲-Way Crossfire شرکت AMD که امکان استفاده از ۴ و ۲ کارت گرافیک را به ترتیب برای سیستم امکان پذیر می‌کنند، پشتیبانی می‌کند.

محافظ‌هایی که برای اتصالات PCIe قرار گرفته‌اند، باعث می‌شود که احتمال خرابی آنان در اثر فشار پایین‌تر بیاید.

در مورد سیستم انتقال توان نیز این مادربرد کم و کاستی ندارد. در X570 Aorus Pro از سیستم انتقال توان ۱۲+۲ فاز در کنار قطعه ۴۰A IR 3553 PowlRstage استفاده شده است که می‌تواند به خوبی توان الکتریکی لازم به قطعات مختلف را تقسیم کند. از آن جایی که از CPU های بالارده برای اورکلاک کردن نیز استفاده می‌شود، وجود سیستم انتقال توان مطمئن در مادربرد اهمیت بالایی دارد که خوشبختانه این موارد در این مادربرد شرکت گیگابایت کاملاً رعایت شده است. در طراحی خود مدارهای چاپی روی مادربرد (PCB) نیز از ۲ برابر مس بیش‌تر نسبت به طراحی‌های معمول استفاده شده است که در نتیجه، آن امکان انتقال توان بیش‌تر و تولید حرارت کمتر مهیا شده و امپدانس (مقاومت ظاهری) مدار در مقابل جریان الکتریکی نیز کاهش می‌یابد.

نکته مورد اهمیت دیگر در طراحی مادربردها، سیستم‌های هیت سینک و انتقال حرارت طراحی شده روی آن‌هاست. شرکت گیگابایت همواره برای این هزینه اهمیت بالایی قائل بوده است و در این مادربرد نیز شاهد سیستم خوب انتقال حرارت هستیم. استفاده از هیت سینک مبتنی بر آرایه باله‌ای (Fins-Array) منجر به افزایش ۳۰۰ درصدی سطح مقطع اتلاف گرما می‌شود و از این رو شاهد ۳۰ درصد کاهش دمای بیش‌تر در این مادربرد نسبت به سیستم‌هایی که از این نوع هیت سینک استفاده نمی‌کنند هستیم. شرکت گیگابایت در این مادربرد از پدهای انتقال حرارت ۱٫۵ میلی‌متری ساخته شرکت LAIRD استفاده می‌کند که ضریب K (مقیاسی برای بررسی میزان انتقال حرارت در آن‌ها) ۵ W/m.K (وات بر متر کلوین) است و به این ترتیب امکان انتقال ۲٫۷ برابر حرارت بیش‌تر در مدت زمان مشخص نسبت به پدهای معمولی فراهم می‌شود. همچنین یک فن نیز بر روی مادربرد قرار دارد که با استفاده از چیپست قرار داده شده روی مادربرد، متناسب با دمای دستگاه بین سه حالت مختلف فعالیت می‌کند تا در زمان‌هایی که فشار روی سیستم کم است، سر و صدایی تولید نکند و در زمانی که قطعات تحت فشار بالا هستند، با فعالیت بیش‌تر به انتقال مناسب حرارت کمک کند.

امکان کنترل وضعیت دمایی سیستم و سرعت چرخش فن‌ها از طریق نرم افزار Smart FAn 5 وجود دارد.

در صورتی که بخواهید بایوس سیستم را هم در صورت نیاز در آینده آپدیت کنید، این کار به راحتی با سیستم Q-Flash پیاده سازی شده برای این مادربرد، بدون وصل کردن سی پی یو و رم و هیچ گونه قطعه اضافی روی سیستم امکان پذیر خواهد بود. برای این کار صرفاً باید برق مادربرد متصل بوده و فایل‌های آپدیت بایوس را با دستگاه دیگری دانلود کرده و بر اساس دستورالعمل گفته شده در سایت گیگابایت، آن را به یک حافظه فلش منتقل کنید و سپس از طریق پورت USB مخصوص آپدیت بایوس که در کنار سایر پورت‌های USB قرار دارد، فلش را به مادربرد متصل کرده و دکمه Q-Flash را روی مادربرد فشار دهید. بدین ترتیب، بدون نیاز به کارهای فنی پیچیده و تنظیمات مختلف، قادر به آپدیت بایوس سیستم خواهید بود.

حال که صحبت از بایوس شد، باید به تغییراتی که در رابط کاربری UEFI BIOS سیستم داده شده است نیز اشاره کنیم. در مادربردهای جدید گیگابایت، رابط گرافیکی بایوس بسیار کاربرپسندتر شده است و امکان دسترسی به اطلاعات مختلف آن به راحتی امکان پذیر شده و با تغییراتی که در منوها انجام شده، برای انجام کارهای مختلف نیاز نیست مدام منوهای مختلف را بررسی کنید و می‌توانید به راحتی بخش مربوط به کاری که می‌خواهید انجام شود را پیدا کنید.

بعد از موارد تخصصی زیر باید در مورد امکانات عمومی‌تر مادربرد هم توضیح دهیم. این مادربرد، ۹ سنسور دمای داخلی داشته که دمای قسمت‌های مختلف آن را مشخص می‌کنند و دو کانکتور برای سنسور دمای خارجی نیز روی آن قرار داده شده است که با وصل کردن قطعات مخصوص، می‌توانید دمای نقاط مد نظر خود را به دست آورید. ۷ کانکتور برای کنترل فن یا پمپ خنک کننده مایع نیز روی آن قرار دارد و با اتصال فن‌های سیستم خود به آن، می‌توانید با استفاده از نرم افزار Smart Fan 5، به جزئیات مختلف فن‌های مختلف سیستم دسترسی داشته و سرعت آن‌ها را کنترل کنید.

نمادهای قرمز رنگ، دماسنج‌های درونی خود سیستم هستند. نمادهای سبز، اتصالاتی هستند که خود کاربرد می‌تواند سنسور دماسنج را به آن‌ها متصل کرده و در نقطه دلخواهی از سیستم قرار بدهد. نمادهای آبی نیز برای متصل کردن فن‌ها به مادربرد استفاده می‌شوند و به این ترتیب امکان کنترل سرعت فن برای کاربر مهیا خواهد شد.

بعد از این موضوعات باید به LED های روی مادربرد اشاره کنیم. همان طور که همه دوستداران سخت افزار می‌دانند، طراحی قطعات مادربرد به همراه LED های RGB که تمامی رنگ‌ها را پوشش دهند، چندین سال است که به امری نرمال و طبیعی در زمینه طراحی مادربرد تبدیل شده است و طبیعی است که این مادربرد نیز از این قابلیت‌ها استفاده کند. وجه تمایز گیگابایت، استفاده از نرم افزار بسیار خوب RGB Fusion 2.0 است که به کاربران اجازه می‌دهد به راحتی نحوه تغییر رنگ مادربرد را مطابق نظر خود تغییر بدهند. در این نرم افزار حالت‌های مختلف نظیر Flash، Static، Game، Music، Pulse و… برای نحوه تغییر رنگ LED های روی مادربرد قرار گرفته‌اند که هر کدام با الگوی مشخصی رنگ‌ها را تغییر خواهند داد. ضمن این که این مادربرد از نوارهای LED جداگانه نیز پشتیبانی می‌کند و Pin های مشخصی روی آن قرار گرفته است که می‌توانید LED های نواری جداگانه مخصوصی که برای مادربرد طراحی می‌شوند را به آن متصل کرده و نور آن‌ها را هم با نرم افزار RGB Fusion 2.0 تغییر بدهید.

پورت‌های پشت مادربرد GIGABYTE X570 AOURS PRO

نکته مهم دیگر اتصالات و پورت‌هایی هستند که مادربرد به طور پیش‌فرض در اختیار کاربران می‌گذارد. این مادربرد ۴ پورت USB 2.0، دو پورت USB3.0 معمولی، دو پورت USB3.1، یک پورت USB3.1 Type-C و یک پورت USB3.0 مخصوص آپدیت بایوس دارد که تقریباً برای اکثر کاربران، پاسخگوی کامل نیازها خواهد بود. همچنین امکان اتصال ۴ پورت USB2.0 و ۱ پورت USB 3.1 نسل ۱ و ۱ پورت USB 3.1 Type-C از طریق هدرهای درونی مادربرد که به اتصالات روی کیس و قطعات جانبی متصل می‌شوند نیز وجود دارد. علاوه بر آن، یک خروجی HDMI 2.0 نیز قرار داده شده که در صورتی که بخواهید از کارت گرافیک On-Board پردازنده استفاده کنید، باید خروجی را از این پورت بگیرید. پورت HDMI 2.0 با نسخه‌های قبلی HDMI همخوانی دارد و امکان انتقال اطلاعات با پهنای باند ۱۸ گیگابیت بر ثانیه را دارد (در مقابل HDMI 1.4 که در قابلیت انتقال ۱۰ گیگابیت بر ثانیه را داراست). علاوه بر پورت HDMI، ۵ جک مخصوص اتصالات صوتی به همراه پورت اپتیکال S/PDIF قرار داده شده است. در کنار همه این موارد، بدیهی است که همانند تمامی مادربردها، یک پورت RJ-45 (پورت LAN برای اتصال به مودم و موارد این چنینی) نیز برای این مادربرد در نظر گرفته شده است. در نسخه دارای Wi-Fi این مادربرد، اتصالی نیز برای متصل کردن آنتن Wi-Fi نیز در کنار همه این موارد جای گرفته است.

نتیجه‌گیری نهایی:

مادربرد GIGABYTE X570 AORUS PRO انتخابی بسیار خوب برای قشر گسترده‌ای از کاربران است که می‌خواهند یک مادربرد حرفه‌ای مخصوص پردازنده‌های نسل سوم AMD RYZEN را با قیمتی مناسب در اختیار داشته باشند. شاید بعضی امکانات این مادربرد نسبت به مادربردهای سری EXTREME شرکت GIGABYTE کمتر باشد اما این امکانات صرفاً برای کاربران خیلی حرفه‌ای سخت افزار هستند و برای عموم کاربران نظیر گیمرها، X570 AORUS PRO به عنوان یک مادربرد کاملاً حرفه‌ای قابل استفاده است. در جای‌جای این محصول از قطعات با کیفیت استفاده شده است و در زمینه پورت‌های مختلف تخصصی و عمومی نظیر PCIe، SATA، USB و… کمبودی در این مادربرد دیده نمی‌شود. با تمام این اوصاف، خرید GIGABYTE X570 AORUS PRO برای افرادی که قصد استفاده از پردازنده‌های RYZEN را دارند، انتخابی بسیار معقولانه محسوب می‌شود.