روزی روزگاری: دختر مقبره‌ها | نقد و بررسی Tomb Raider 2013

بدون هیچ تردیدی سبک اکشن-ماجراجویی سهم عظیمی از موفقیت‌های خود را مدیون سری بازی های Tomb Raider و به‌خصوص نسخه‌های ابتدایی این سری بر روی کنسول افسانه‌ای PS1 است. مجموعه بازی که از همان روزهای ابتدایی تولدش هدف اصلی خود را گیم‌پلی چالش برانگیز و در عین حال دوست‌داشتنی به همراه داستان و شخصیت پردازی مناسب قرار داده بود و خوشبختانه در اکثر نسخه‌ها نیز در انجام این امور موفق بوده است. بعد از افول نسبی TR کمپانی Square Enix و استودیو دوست‌داشتنی Crystal Dynamics در سال ۲۰۱۱ تصمیم بر دمیدن یک روح تازه بر پیکر این سری گرفتند. اتفاقی که به واسطه ساخت یک ریبوت از عنوان Tomb Raider که در سال ۱۹۹۶ منتشر شده‌بود صورت گرفت. در E3 2011  بود که با یک نمایش آنچارتد گونه در ظاهر اما متفاوت در باطن از Tomb Raider 2013 رونمایی شد تا اکثر دوست‌داران این سری و فعالین حوضه بازی‌های رایانه‌ای را به وجد آورد. بازی که از همان ابتدای معرفی‌اش نشان از یک عنوان کم نقص را داشت که ضمن پایبندی به اصول سری سعی بر الگو گرفتن از سایر عناوین بزرگ سبک اکشن-ماجراجویی نیز دارد. هرچند که پس از انتشار بازی همه چیز به‌خوبی آن‌چه که تصور می‌شد نبود اما با قاطعیت می‌توان گفت Tomb Raider 2013 حکم Resident Evil 4 را برای سری Tomb Raider دارد. یعنی عنوانی دوست‌داشتنی و جالب که با اعمال تغییراتی مثبت که هرچند سبب دور شدن نسبی بازی از ریشه‌های سری شد اما این تغییرات در جهتی درست به‌کار رفته بودند که سبب راضی نگه داشتن طرفداران سرسخت گذشته TR و بازیبازان امروزی از این ساختهء Crystal Dynamics در سال ۲۰۱۳ شد. حال قصد داریم نگاهی بیندازیم بر این عنوان تا علاوه بر مرور خاطرات کنکاشی دیگر داشته باشیم در دنیای مقبره‌های ناشناخته.

در این نسخه ما باز می‌گردیم به پیش از نخستین ماجراجویی لارا کرافت. یعنی زمانی که دختر خوش‌سیما و سر به‌ هوای دنیای TR از کالج فارغ‌التحصیل و به‌ دنبال گشت و گذار در دنیای بیرون است. در  TR 2013 برخلاف اکثر نسخه‌های پیشین سری معرفی و شخصیت‌پردازی لارا ابعاد مخصوص به‌خود را دارد. زیرا اینک قهرمان قصه‌های ما نه تجربهء خاصی از ماجراجویی و خشونت دارد و نه از آن ورزیدگی و انعطاف لازم برای رسیدن به مقصودش برخوردار می‌باشد. و به طبع نکته کلیدی شخصیت‌پردازی در این عنوان می‌بایست «دگردیسی شخصیتی» لارا باشد. یعنی اینکه تیم سازنده با در نظر گرفتن اینکه این یک بازی رایانه‌ای است ( همه چیز نباید مثل واقعیت باشد ) وقایع و این سیر تکاملی لارا در سنگ‌دل شدن و ورزیده شدن را قابل باور نشان دهند. موضوعی که به‌شخصه اعتقاد دارم Crystal Dynamics چندان در انجام آن موفق نبود! زیرا در دمو و نمایش ابتدایی بازی ما با دختری ۲۱ ساله مواجه هستیم که اطلاعاتش از ماجراجویی و کشف اسرار ناشناخته به مطالعه هرچند عمیق و با تعمل چند کتاب و بروشور باز می‌گردد و اصلا قصدش از بستن بار سفر با دوستان خود «تفریح» است و نه چیز دیگر. پس چگونه است که این لارای بی‌تجربه در کمتر از چند دقیقه قدرت‌های خارق‌العاده‌ای پیدا می‌کند و بعد از چند ساعت یک تنه یک ارتش مرد مسلحه را حریف است؟! نمی‌شود گفت این امر ضعفی آزار دهنده در بازی می‌باشد اما اگر به‌دور از تعصب به این مطلب نگاه کنیم خواهیم دید حتی باوجود اینکه پیش تر نیز ذکر شد، این یک بازی رایانه‌ای است؛ می‌توانست عملکردی بهتر در نمایش «دگردیسی شخصیتی» لارا در ادامه کار داشته باشد. البته خوش‌بختانه در طی بازی واکنش‌های لارا به افراد و اتفاقات پیرامونش، سیر تکاملی وی و موارد دیگری از این قبیل و خصوصا تبدیل شدن اخلاق وی به آن لارای همیشگی به طرز مطلوبی صورت می‌گیرد که می‌تواند رضایت خاطر مخاطبینش را جلب کند.

روایت  TR 2013 از جایی آغاز می‌شود که قهرمان بازی به‌همراه چند تن از دوستان دیگرش پس از اتمام کالج تصمیم بر سفر به دریای سرخ و جزایر مرموزی در نزدیکی ژاپن می‌گیرند. در ابتدای سفر همه چیز بر وقف‌مراد است اما ناگهان به‌واسطه طوفانی سهمگین و شرایط جوی نامناسب کشتی مسافرتی حامل این گروه کاوشگر ( لارا و دوستانش ) است واژگون می‌شود و آنها به مکان‌هایی به دور از هم پرتاب می‌شوند و لارا نیز تنها و غریب در کنار ساحل به هوش می‌آید. اما گروهی که در ابتدا برای ما ناشناخته‌اند و آرمان‌هایشان مشخص نیست، لارا را به‌نوعی دستگیر و در غاری متروکه از سقف آویزان می‌کنند! اینجا درست نقطهء نخست ماجراجویی های شخصیت اصلی و محبوب سری TR است. یکی از نکات مثبت بخش داستان و شخصیت‌پردازی این عنوان، این است که بازی در جای جای خود نکاتی برای درگیر کردن ذهن مخاطب و اینکه او را وادار به تفکر در داستان بازی و ادامه دادن آن کند دارد. به عنوان مثال همین اتفاقات ابتدایی بازی و رخدادهایی که برای این گروه دوستی و تعامل آنها با یکدیگر رخ می‌دهد به خوبی از پتانسیل لازم برای سرگرم کردن مخاطب برخوردار هستند و از آن مهم‌تر بازی به هر شخصیت به همان اندازه‌ای که لازم است پرداخته شده است و می‌شود گفت تیم سازنده به‌سادگی نمره قبولی را از بخش روایت داستان و شخصیت‌پردازی در عنوان خود را می‌گیرد.

دنیای بی‌رحم:

گیم‌پلی بازی در این نسخه (و نسخه بعدی یعنی Rise Of The Tomb Raider 2015) دچار تغییر و تحولاتی شده است و اینک اندکی از رنگ و بوی بخش معمایی و سختی‌های آن کاسته شده‌است و به‌ طبع درگیری‌های اکشن بازی بیشتر و تا حدودی دوست‌داشتنی‌تر شده‌اند. همچنین در این نسخه‌ها به لطف گرافیک و طراحی‌های مناسب محیط کنکاش و جستوجو در محیط کماکان به واسطهء آیتم‌ها و موارد مخفی که در محیط وجود دارد لذت بخش است. در انجام مراحل بازی طیف وسیعی از آزادی عمل پیشروی شما قرار دارد. مثلا شما قادر هستید اکثر مراحل بازی را بدون کشتن حتی یک نفر به اتمام برسانید که انجام این شیوهء مخفی‌کاری سختی‌ها و چالش‌های مختص به خود را داراست. زیرا یک اشتباه از سوی شما به‌واسطه هوش مصنوعی مناسب دشمنانتان سبب می‌شود سبک بازی به یک اکشن خاص به سبک TR با آن تیر و کمان لارا بدل شود که هم سختی دارد و هم لذت! اما روشی که اکثر بازیبازان احتمالا در انجام مراحل بازی اتخاذ می‌کنند در میانه این دو طیف قرار دارد و علاوه بر کشتن غالبا بی‌سر و صدای دشمنان‌شان مخفی کاری نیز انجام می‌دهند که سبب دل‌چسب شدن تجربه بازی می‌شود. در بخش مبارزات بازی هم درگیری‌های مسلحانه جایگاه خاصی دارند و هم درگیری‌های تن به تن. در بازی همان‌طور که باید تیر و کمان لارا نقش کلیدی چه در حل معماها و چه در کشتن دشمنان و رسیدن به‌مطلوبتان دارد اما سلاح‌های دیگری همچون اسلحه‌های سنگین و شاتگان و قلاب‌های کوه‌نوردی لارا و… وجود دارند که می‌توان گفت تنوع سلاح‌ها در TR 2013 مطلوب بوده و سبب ایجاد حس تنوع در انجام مراحل بازی نیز خواهد شد. گذشته از مراحل اصلی بازی، مراحل فرعی نیز وجود دارند که غالبا به حل معماهایی مربوط می‌شوند که اگر واقع‌نگر باشیم سختی و چالش خاصی ندارند و با اندکی تفکر می‌توان آنها را حل کرد که ای کاش تیم سازنده اندکی بیشتر برروی چالش برانگیزتر کردن این بخش از بازی خود کار می‌کرد.

در این نسخه بخش کلیدزنی و به عبارتی بهتر بخش‌هایی که سبب هیجانی‌تر شدن بازی می‌شوند افزایش پیدا کرده و QTE درون بازی به طرز لذت بخش و خاصی وجود دارند که به‌خوبی توانسته‌اند سبب ایجاد یک تنوع در بازی بشوند. شرایط آب و هوایی نیز موجب ملموس‌تر شدن تفاوت بخش‌های مختلف گیم‌پلی شده است. لوکیشن‌های مختلفی همچون محیطهای برفی، بارانی و… در بازی وجود دارند که در هرکدام از آنها عملکرد دشمنان و به‌طبع نحوه عملکرد و جایگیری‌شان متفاوت می‌شود. به‌عنوان مثال در زمان بارش باران و یا طوفان لارا سخت‌تر ( همان‌طور که باید چنین نیز باشد ) شناسایی می‌شود و به دنبال آن گریز از دست دشمنانتان نیز آسان تر می‌شود. در یک ارزیابی کلی می‌بایست سیستم هوش مصنوعی دشمنانتان را مثبت به‌شمار آورد هرچند که این بخش از بازی خالی از اشکال نیست اما واقعا این مشکلات هرگز سبب آزرده خاطر شدن شما نمی‌شوند و رفتارهای طبیعی دشمنانتان مانند حضور به‌موقع‌شان در صحنه‌های درگیری و یا صحبت‌هایی که در هنگام استراحت با یکدیگر در مورد مسائل جزیره انجام می‌دهند جالب توجه بوده و نشان‌گر زحمات تیم Crystal Dynamics برای این بخش است.

یکی از ارکان اصلی گیم‌پلی این عنوان بدون تردید سیستم ارتقاءها و آپگرید در بازی است. برای این منظور می‌بایست به مکان‌های مخصوصی تحت نام Bace Camp مراجعه کنید که در این بخش می‌توانید قابلیت‌های خود را بهبود ببخشید و یا توانایی‌های جدیدی را برای لارا آزاد نمایید. به جرئت می‌توان گفت این قسمت از بازی آن‌قدر جذابیت و تنوع دارد که تا مدتی پس از اینکه بخش داستانی را نیز به اتمام رسانده باشید و در حال گشت و گذار در جزیره هستید، فکر شما را به‌خود مشغول کند. به عنوان مثال با پیشروی در بازی قابلیت‌هایی همچون انجام ضد حمله و یا تیرهای مرگ‌بارتری برای تیر و کمان‌تان و… در اختیارتان قرار می‌گیرد که استفاده بهینه از آنها بدون شک با لذت حاصل از تجربه TR 2013 رابطه مستقیم دارد. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، در بازی مراحل فرعی فراوانی وجود دارند که با در نظر گرفتن محیط‌های بازی تنوع چندان قابل قبولی ندارند ولی از XP ها و امتیازات حاصل از آنها می‌شود برای بخش ارتقا و آپگرید بهره‌گرفت که خود عاملی است برای جستو وجوی بیشتر در مکان‌های ناشناخته بازی. در یک جمع‌بندی برای این بخش از بازی می‌توان گفت علارقم اینکه TR 2013 دستخوش تغییراتی در بخش گیم‌پلی خود شده و هیجان و اکشن در آن افزایش پیدا کرده‌است و به‌دنبال آن معماهای بازی آبکی‌تر شده‌اند، هنوز هم تجربه بازی دوست‌داشتنی است و حس یک عنوان «اکشن-ماجراجویی» ناب به مخاطب القا می‌شود.

جزیره سرخ:

در قسمت جلوه‌های بصری Crystal Dynamics از آن استودیوهایی بود که در آخرین روزهای حکفرمایی نسل هفتم افق‌های تازه‌ای از گرافیک و توانمندی‌های کنسول‌های نسل قبل ( نسل هفتم ) را نشان داد و به همین خاطر به نظر اکثر بازیبازان و صاحب نظران دنیای بازی‌های رایانه‌ای گرافیک و جلوه‌های بصری  TR 2013 جز برترین عناوین آن نسل دسته بندی می‌شود. انیمشن‌ها و طراحی‌هایی که برای شخصیت‌های بازی درنظر گرفته شده‌است با توجه به زمان انتشار بازی واقعا کم‌نقص و مناسب هستند. حرکات لارا به هنگام بالا رفتن از صخره‌ها، درگیری‌ها، آسیب دیدن و… طبیعی و واقعی به‌نظر می‌رسند که نشان از تلاش قابل تقدیر تیم سازنده در به ‌کمال رساندن این بخش از بازی دارد. طراحی‌های هنری صورت گرفته در بازی نیز واقعا قابل ستایش هستند. مقبره‌ها، صخره‌ها، دره‌ها و به طور کلی تمام محیط بازی از ساختار و گرافیکی مناسب بهره می‌برند که می‌تواند رضایت خاطر مخاطبین بسیار مشکل پسند را نیز به‌دست آورد. موارد دیگری همچون سایه‌زنی‌ها نیز در بازی قابل قبول جلوه می‌کنند که بر باورپذیر تر شدن اتفاقات  TR 2013 کمک شایانی انجام می‌دهد. به‌طور کلی می‌توان گفت اگر از تعدادی باگ و مشکلات فنی نه‌چندان آزار دهنده فاکتور بگیریم، این قسمت از بازی به سادگی نمره قبولی را به‌دست می‌آورد.

یکی از مواردی که سبب شده این عنوان در انتقال احساسات به مخاطبش موفق باشد صداگذاری‌های مطلوبی است که برای آن انجام گرفته‌ است. در بازی صحنه‌هایی وجود دارد که باوجود زرق و برق خاص خودشان، این صداگذاری شخصیت‌ها است که سبب می‌شود از اینکه وقت‌تان را برای تجربه این بازی گذاشته‌اید راضی باشید! در این نسخه بر خلاف نسخه‌های پیشین از خانم Camilla Luddington برای صداگذاری شخصیت لارا بهره گرفته شده‌است که به‌خوبی در انجام این امر موفق بوده و نه تنها لحن و حرکات لارا بلکه سایر شخصیت‌های بازی در مواقع مختلف تغییر می‌کند که در جای خود قابل تقدیر است. همچنین موسیقی‌های و نواهایی که در بازی شنیده می‌شود هرچند که می‌توانستند اندکی متنوع‌تر باشند اما راضی کننده‌اند و در مواقع لازم سبب افزایش استرس و اضطراب شما می‌شوند و در پاره‌ای دیگر از اوقات آرامش را برای مخاطب به‌ارمغان می‌آورند. همچنین صداهایی که برای اسلحه‌ها و عوامل محیطی همچون آبشارها، آسیب دیدن دشمنانتان و.. در نظر گرفته شده‌است کاملا قابل قبول بوده و باید گفت این ساخته Crystal Dynamics از این بخش نیز سربلند خارج می‌شود.

سخن پایانی:

 در پایان باید گفت Tomb Raider 2013 یکی از فاخرترین و دوست‌داشتنی ترین عناوین نسل هفتمی است که اگر شما علاقه‌ای هرچند اندک به سبک اکشن-ماجراجویی داشته باشید بازی این پتانسیل را دارد که تا مدتی شما را کاملا سرگرم کند. در بخش داستان و شخصیت‌پردازی، TR 2013 با وجود اشکالاتی بازهم قابل قبول عمل می‌کند اما واقعا بخش گیم‌پلی و جلوه‌های بصری بازی دوست‌داشتنی و قابل تقدیر هستند و سبب می‌شوند شما از وقتی که برای تجربه بازی گذاشته‌اید راضی باشید و جذابیت‌هایی که بازی در قسمت جنبه‌های شنیداری دارد نیز به ارزش کلی اثر می‌افزایند و دلیلی را برای تجربه نکردن  TR 2013 برای بازیبازان باقی نمی‌گذارند! پس اگر به هر دلیلی تا به‌امروز موفق به تجربه این عنوان نشده‌اید شک و تردید را کنار گذاشته و در این ماجراجویی با لارای جوان اما جسور و شجاع همراه باشید.