نقد فیلم The Bikeriders | کپی‌برداری از سریال پسران آشوب

حضور تام هاردی در هر فیلمی با آن استایل مخصوص، قطعا مخاطبین را به پای اثر می‌کشاند. The Bikeriders نیز جزو همین فیلم‌هاست.

اثری که تیپ و استایل خفن تام هاردی و آستین باتلر، مخاطب را مجذوب فضای آن می‌کند. اما اگر یک دقیقه از این تیپ و فضا فاصله گرفته و با نگاهی نقادانه به فیلم The Bikeriders نگاه کنیم، این فیلم هیچ چیزی نیست. تمام فیلم در چند موتور خفن، تیپ و استایل بازیگران آن خلاصه می‌شود. The Bikeriders بیشتر تبلیغ زندگی موتور سواری است تا یک فیلم سینمایی. پس در همین اول چنین می‌شود گفت که اگر به موتور علاقه دارید، The Bikeriders می‌تواند میل موتوربازی شما را ارضا کند. به غیر از این ما اصلا با یک فیلم طرف نیستیم.

داستان The Bikeriders در دهه ۱۹۶۰ میلادی اتفاق می‌افتد و ظهور یک کلوب موتورسواران خیالی در غرب میانه را دنبال می‌کند. این کلوب که از طریق زندگی اعضای آن به تصویر کشیده می‌شود، در طول یک دهه از محل تجمع افراد محلی به یک باند شیطانی تبدیل می‌شود.

همان‌طور که از خلاصه داستان فیلم می‌شود فهمید ما دقیقا با اثری مثل Sons of Anarchy طرف هستیم. اصلا ایده تماما متعلق به پسران آشوب است. فضاسازی، کاراکترها و حتی روایت داستان کپی برداری از Sons of Anarchy است. اما نکته جالب توجه هم در این است که فیلمساز این اثر یعنی جف نیکولز اعلام کرده است که برای ساخت این فیلم بیش از ۵ سال به ایده آن فکر کرده است! حال اینکه چرا این ایده ساده ۵ سال زمان برده برای من مهم نیست. برای من مهم این است که فیلم The Bikeriders اصلا داستان ندارد. روایت بسیار ضعیف و کاراکترها همگی تیپ هستند. دقت کنید که فیلم POV دختری به نام کتی است. او با دقت خاص و جزئیات داستان شکل‌گیری کلابی را تعریف می‌کند که مثلا بیس فیلم است؛ اما عدم ساخته شدنِ هویتی برای کلاب باعث می‌شود که کلاب اصلا مهم نباشد. روایت درست هم نیست. مثلا دقت کنید که دختر با پیدا شدن سر و کله آستین باتلر جلوی خانه‌اش با نامزد خود درگیر شده و از هم جدا می‌شوند. دقیقا چه اتفاقی افتاد که این دو از هم جدا شدند؟ اصلا این دختر کیست؟ چه کاره است؟ وقتی ما هیچ چیزی از این دختر نمی‌دانیم، اصلا و ابدا نمی‌توانیم همراه او شویم. یعنی روایت او از داستان ابدا ساخته نمی‌شود هرچند که اگر هم ساخته شود، داستان به خودی خود مشکل دارد. دختر بدون اینکه چند کلمه بیشتر با آستین باتلر حرف بزند، با وی ازدواج می‌کند. فیلم نیز بر اساس رابطه این دو شکل گرفته و روایت می‌شود! اما وقتی که هیچ یک از کاراکترها مشخص نیستند و حد ندارند؛ قرار است مخاطب همراه کدام داستان شود؟

در بحث کاراکترها باید عنوان کنم که The Bikeriders اصلا کاراکتری خوب و عمیق ندارد. همه کاراکترها تیپ هستند. تیپ موتور سواری با کت چرمِ مخصوص دهه ۶۰، ۷۰ و موتورسواران. تام هاردی در مقام یکی از کاراکترهای مهم فیلم، در کت چرم و سیگار همیشگی‌اش خلاصه می‌شود. فیلم ادعا می‌کند که او راننده کامیون است اما چیزی به مخاطب نشان داده نمی‌شود. جذبه شخصیتی او نیز تنها مدیون بازیگری تام هاردی است. از طرفی آستین باتلر را داریم. بازیگر خوش چهره و خوش استایلی که در همین دو تعریف خلاصه شده و فراتر نمی‌رود. در The Bikeriders او نماد آنارشیسم است. نماد هیپی‌های دهه ۶۰، ۷۰ و جریان‌های سیاسی ضد جنگ. اما همه این ادعا‌ها از جانب فیلمساز عقیم می‌ماند. او تنها یک لمپن موتور سوار است که نه چیزی از گذشته او معلوم است و نه چیزی از آینده وی. کاراکتری بسیار تیپیکال که قرار است نشان دهنده عشق به موتور باشد. کاراکتر اصلی دیگر فیلم کتی با بازی بسیار بد جودی کومر است. همان‌طور که نوشتم بازی او بسیار بد است. نحوه قصه‌گویی او، عوض کردن صدا و بیانش بسیار فیک و دم دستی است. کاراکتر جذابی هم ندارد. نه می‌دانیم شغلش چیست، نه می‌دانیم چرا عاشق باتلر شده و نه می‌دانیم که چرا پای عشق او مانده. بقیه کاراکترهای فرعی نیز همگی اضافه و تیپیکال هستند. نه حضور نورمن ریدس لازم بود نه حضور نیمه جوکری مایکل شنون. در کنار تمامی این‌ها ما کلابی را داریم که بیس اصلی فیلم است. باید و باید این کلاب هویت‌دار می‌بود. یعنی جذبه و احترامی را به وجود می‌آورد که این همه جنگ و خونریزی را توجیه می‌کرد. اما آیا فیلمساز موفق شده برای کلاب موتورسواران هویت بسازد؟ عملا نه! کلاب نه در پروسه شکل‌گیری و نه در پروسه بزرگ شدن، هیچ چیزی نیست به جز یک اسم. حتی در بخشی از داستان تام هاردی رستورانی را آتش زده و کمی آن طرف‌تر پلیس ایستاده. یارانِ تام هاردی به وی اعلام می‌کنند که وقت رفتن رسیده. اما تام هاردی با غرور خاصی اعلام می‌کند که قصد رفتن ندارد چرا که پلیس‌ها از کلاب می‌ترسند! کدام کلاب؟ اصلا چرا؟ چه شد که پلیس از کلاب می‌ترسد؟

درباره فرم فیلم اصلا جای بحث نیست. The Bikeriders نه فرم دارد و نه می‌تواند داشته باشد. اگر قرار باشد بحثی باشد، بحث تکنیک است. بحث تکنیک فیلمنامه، روایت، ساخت کاراکتر و غیره را کردم. می‌ماند بحث دوربین. همان‌طور که در ابتدای نقد نوشتم، The Bikeriders بیشتر یک تیزر تبلیغاتی است تا یک فیلم سینمایی. دید فیلمساز نیز ساخت همین تصاویر خفن است و بس. هدف فیلمساز گرفتن چند تصویر خوب و خفن از بازیگران خود است نه چیز بیشتر. برای همین می‌شود The Bikeriders را با فیلم Legend تام هاردی مقایسه کرد. جایی که نه داستان داریم و نه روایت، بلکه تنها تام هاردی خفنی را داریم که با کت و شلوار خاص خود سیگار می‌کشد. در فیلم The Bikeriders نیز آستین باتلر و تام هاردی موتور باز را داریم با کت‌های چرمی. به غیر از این دو تعریف نمی‌شود درباره The Bikeriders نوشت. البته فیلمساز آنچنان هم نتوانسته به موتور هویت دهد. یعنی موتورها صرفا استفاده بصری دارند و قرار است لذت تماشای حرکت آن‌ها را داشته باشیم نه چیز دیگر. هرچند که با سکانس پایانی و شنیدن صدای موتور توسط آستین باتلر کمی این موتورها در فیلم The Bikeriders هویت گرفتند؛ اما بیش از این هویتی برای موتورها نداریم.

در بحث فضاسازی هم فیلمساز اصلا نتوانسته فضای خشن و هیپی دهه ۶۰،۷۰ را بسازد. شهرک سینماییِ که این فیلم در آن ساخته شده بسیار کوچک و محیط نیز به چند بازیگر در فضای بسیار دکوری خلاصه شده است. دلیل عدم موفقیت در فضاسازی هم به مشکلات فیلمنامه و نبود کاراکترهای درست برمی‌گردد. وقی که کاراکتری چارچوب‌دار نباشد که ما را همراه خود کند، فضا نیز هیچ حسی را درگیر نمی‌کند.

در پایان چنین می‌شود گفت که فیلم The Bikeriders تنها در لذت کت چرمی و موتور خلاصه می‌شود. این فیلم اصلا و ابدا داستان، فیلمنامه، روایت درست، کاراکترهای جذاب و … ندارد. استفاده از بازیگران خوب نیز تنها کاربرد تبلیغاتی داشته و به دور از این موضوع اصلا بازی در The Bikeriders وجود ندارد. این اثر سینمایی تماما ایده و فضای خود را مدیون سریال پسران آشوب است و از خودش چیزی ندارد. پس اگر موتور باز هستید و لذت دیدن موتور برایتان مهم است، The Bikeriders را ببینید. وگرنه شک نکنید که تماشای The Bikeriders چیزی جز وقت تلف کنی نیست.