نقد و بررسی فیلم Beverly Hills Cop: Axel F | بازگشت کارآگاه اکسل دوست‌داشتنی

فیلم Beverly Hills Cop Axel F، چهارمین نسخه در فرنچایز مشهور بورلی هیلز کاپ و اولین فیلم منتشر شده از این سری در ۳۰ سال اخیر است.

شاید اگر چند سال پیش این فیلم را می‌دیدم؛ متنی که در مورد آن می‌نوشتم بسیار متفاوت‌تر از امروز می‌بود؛ شاید چون هنوز به این درک نرسیده بودم که برای بسیاری، سینما مأمنی امن برای فرار از درگیری‌های روزمره زندگی است. این افراد به سینما نمی‌روند تا با ابعاد جدیدی از درد، رنج و معنا در زندگی خود یا جهان هستی مواجه شوند و یا اثری را ببینند که زندگی آن‌ها را متحول کند و در بخشی از قلب و روح آن‌ها تا پایان عمر حک شود؛ آن‌ها تمام چیزی که از سینما می‌خواهند این است که روز بد آن‌ها را به یک روز معمولی تبدیل کند.

اگر بخواهیم با خودمان روراست باشیم؛ همه‌ی ما روزهایی چنین احساسی را تجربه‌ کرده‌ایم؛ روزهایی که حوصله‌ی چیزهای جدی را نداشتیم و فقط می‌خواستیم لحظات مفرحی را به تنهایی یا در کنار عزیزانمان تجربه کنیم. فیلم Beverly Hills Cop: Axel F نیز برای چنین روزهایی تولید شده است. اینکه در هدف خود موفق بوده است یا خیر، کاملاً قابل بحث است و در ادامه به طور مفصل به آن می‌پردازیم؛ اما در ابتدا به قول یکی از استادان ارجمندم، بیایید ساعت‌هایمان را با یکدیگر کوک کنیم و مشخص کنیم که در مورد چه نوع اثری صحبت می‌کنیم و می‌خواهیم آن را با چه سنجه‌ای وزن کنیم.

پس ابتدا باید ایده‌آلمان را مشخص کنیم و همه‌چیز را نسبت به آن بسنجیم. به نظر من ایده‌آل در چنین آثاری سرگرم‌کننده بودن است و بقیه‌ی ابعاد سینمایی، پس از رسیدن به استاندارد قابل قبولی امتیازی هستند. بگذارید با یک مثال منظورم را روشن کنم. یک میهمانی شام دوستانه را در ذهن خود مجسم کنید. هیچ‌کس در یک جمع دوستانه، انتظار غذایی که با استانداردهای گوردون رمزی مطابقت کند را ندارد چون هدف دور هم بودن است؛ اما حداقل انتظار دارد که غذای مناسبی برایش تدارک دیده شود که شبش را خراب نکند.

متأسفانه بیش از ۹۹ درصد از فیلم‌های تجاری عامه‌پسند امروز سینما در هر ژانری که باشند از چنان سطح کیفی نازلی برخوردار هستند که حتی همان قشر هدفشان را نیز نمی‌توانند راضی کنند و مخاطب هر چقدر استانداردهای خود را پایین بیاورد؛ آن‌ها آماده‌ی بازتعریف قعر جدیدی در معیارهای سینمایی او هستند! خوشبختانه فیلم Beverly Hills Cop: Axel F جزو یک درصد باقی‌مانده‌ی سینمای تجاری است که موفق می‌شود هدف خود را که همان سرگرم‌کردن مخاطب است تا حد زیادی محقق کند.

وقایع فیلم Beverly Hills Cop: Axel F از جایی آغاز می‌شود که کارآگاه اکسل تماسی از دوستی قدیمی در بورلی هیلز دریافت می‌کند که به او در مورد جدیدترین موکل دخترش که یک گانگستر متهم شده به قتل یک پلیس است هشدار می‌دهد و از او می‌خواهد که از دخترش که وکالت این پرونده‌ی خطرناک را برعهده گرفته است محافظت کند. کارآگاه اکسل نیز به سرعت خود را بورلی هیلز می‌رساند و طولی نمی‌کشد که متوجه می‌شود که این ماجرا فراتر از یک درگیری ساده میان پلیس و گانگسترها بوده است.

همانند تمام فیلم‌های اکشن کمدی، مخاطب در همان یک ربع اول دست نویسنده را می‌خواند و نگاه داشتن مخاطب پای پرده‌ی سینما بر عهده‌ی دیگر بخش‌های فیلم می‌افتد؛ فقط در اینجا برای من یک نکته‌ی جالب توجه وجود دارد که به نظرم از بعدی منفی است و از بعدی مثبت است. در این فیلم برخلاف آثار مشابه هیچ پیچش داستانی برای سورپرایز کردن مخاطب تعبیه نشده است. حالا ممکن است این سئوال پیش بیاید که چرا جلوتر گفتم که این می‌تواند یک نکته‌ی مثبت باشد؟ دلیلش این است که در سال‌های اخیر آن‌قدر فیلم‌های اکشن مملو از پیچش‌های داستانی مضحک و احمقانه دیده‌ایم که من به شخصه ترجیح می‌دهم دیگر شاهد آن‌ها در چنین آثاری نباشم.

فیلم Beverly Hills Cop: Axel F شاهد بازگشت بسیاری از شخصیت‌های قدیمی این فرنچایز و معرفی چند شخصیت جدید است. کارآگاه اکسل به لطف هنرنمایی ادی مورفی همچنان بسیار بانمک و دوست‌داشتنی است؛ اما واقعیت این است که شخصیت‌های جدید معرفی شده چندان چنگی به دل نمی‌زنند و شاید تنها به لطف حضور هنرمندان توانمندی همچون کوین بیکن و جوزف گوردن-لوی قابل تحمل شده‌اند. مشکل این شخصیت‌ها عمق نداشته‌شان نیست؛ چون انتظاری هم در این رابطه از آن‌ها وجود ندارد. مشکل این است که آن‌ها حتی در حد یک تیپ شخصیتی ساده‌ی داستان‌های کمدی هم جالب نیستند و به فیلم هیچ کمکی نمی‌کنند. نه بامزه و بانمک هستند و نه به درام داستان وزنه‌ای می‌دهند. گویا صرفاً نقاط خالی در داستان هستند که نویسنده باید جوری آن‌ها را پر می‌کرد.

اما در آن سو، شخصیت‌های آشنا یکی از معدود نقاط قوت داستان در کنار خود کارآگاه اکسل هستند. معمولاً در دنباله‌هایی که پس از مدتی طولانی از چند نسخه‌ی اولیه ساخته می‌شوند؛ نویسنده و کارگردان علاقه‌ دارند تا زورکی کمئوهایی را از شخصیت‌های قدیمی در اثر خود به منظور افزایش فروش و محبوبیت بیش‌تر اثرشان بگنجانند؛ اما به طرز تعجب‌آوری این اتفاق در این فیلم رخ نداده است.

تمام شخصیت‌های قدیمی هدف مشخصی در داستان این اثر دارند و پس از ارضای هدفشان در داستان نیز از دید مخاطب خارج می‌شوند. اتفاقی که باعث می‌شود هم در دل بیننده حس شیرین نوستالژی زنده شود و هم حضور این شخصیت‌ها بی‌معنی و از سر اجبار جلوه نکند.

با این حال وضعیت در مورد کمدی و شوخی‌های این اثر کمی متفاوت است. در نیمه‌ی ابتدایی فیلم، کمدی فیلم Beverly Hills Cop: Axel F در یک کلام فاجعه است و تنها حضور ادی مورفی توانسته است که از عمق فاجعه کمی بکاهد. نیمه‌ی اول این فیلم حاوی تعداد زیادی از شوخی‌های نژادی و سیاسی تاریخ گذشته است که بیش‌تر از ترغیب مخاطب به ادامه، کاتالیزوری برای بلند کردن او از صندلی سینما هستند. با این حال وضعیت کمدی فیلم در نیمه‌ی دوم بسیار بهتر می‌شود و شوخی‌های ارائه شده در این بخش با اتمسفر فیلم هماهنگ هستند و حس و حال خوبی را در فضای فیلم ایجاد می‌کنند.

پر واضح است که در چنین آثاری کارگردان بیش‌تر یک ابزار است برای مدیریت و تکمیل فیلم تا تصمیم‌گیرنده، با این اوصاف و در نظر داشتن این نکته که چندین و چند کارگردان در طول نزدیک ۳۰ سال به این پروژه پیوسته و از آن خارج شده‌اند؛ عملکرد مارک مالوی در مقام کارگردان در اولین فیلم بلندش، با اینکه نوید یک استعداد نوظهور را نمی‌دهد؛ اما کاملاً قابل قبول جلوه می‌کند.

سکانس‌های اکشنی که او معماری آن‌ها را بر عهده داشته است نه چنان هیجان‌انگیز و پر زرق و برق هستند که بیننده را با خود همراه کنند و نه آن‌قدر خسته‌کننده و بی‌رمق هستند که اضافی جلوه کنند. موسیقی‌های انتخاب شده برای استفاده در این اثر نیز کاملاً با حال و هوای بورلی هیلز آفتابی همخونی دارند و در برخی از مواقع این همگونی طوری به نظر بیننده می‌رسد که گویی موسیقی مذکور برای آن سکانس خاص طراحی شده است.

فیلم Beverly Hills Cop: Axel F با اینکه هیچ‌گاه به دلیل مشکلاتی که در ساختار فیلمنامه‌اش، علی‌الخصوص در بخش کمدی و طنزپردازی آن، وجود دارد به درخشش نسخه‌ی اول این فرنچایز نمی‌رسد؛ اما می‌تواند خاطرات بد دو نسخه‌ی پیشین را از ذهن طرفداران این فرنچایز پاک کند و به لطف هنرنمایی یکی از آندرریتدترین نوابغ دنیای طنز یعنی ادی مورفی، ساعات خوشی را برای بینندگان رقم بزند.