alibageram

دیگ بخار یا بویلر دستگاهی است که برای تولید بخار از آب استفاده می‌شود. این بخار می‌تواند برای مصارف گوناگونی از جمله تولید انرژی، گرمایش، صنایع غذایی، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و صنایع شیمیایی به کار رود. بویلرها با استفاده از سوخت‌های مختلف مانند گاز، گازوئیل، زغال‌سنگ یا انرژی الکتریکی کار می‌کنند.

اجزای اصلی دیگ بخار

یک بویلر از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر یک نقش خاصی در فرآیند تولید بخار دارند:

1. بدنه دیگ: محفظه‌ای که آب و بخار در آن قرار دارد.
2. مشعل (Burner): وظیفه تأمین حرارت لازم برای جوشاندن آب را دارد.
3. لوله‌های آتش یا آب: برای انتقال گرما از گازهای احتراق به آب داخل دیگ استفاده می‌شوند.
4. سوپاپ اطمینان: برای جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار و ایمنی بویلر.
5. تجهیزات کنترلی: شامل فشارسنج، شیرهای کنترلی و سیستم‌های نظارت بر عملکرد دیگ.
6. پمپ تغذیه: برای انتقال آب به داخل بویلر استفاده می‌شود.
7. مخزن انبساط: به کاهش نوسانات فشار و تنظیم میزان آب داخل دیگ کمک می‌کند.

انواع دیگ‌های بخار

بویلرها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

۱. دیگ بخار فایرتیوب (Fire-Tube Boiler)

• در این نوع، گازهای داغ حاصل از احتراق از داخل لوله‌ها عبور کرده و آب در اطراف این لوله‌ها قرار دارد.
• مناسب برای فشارهای پایین تا متوسط.
• بیشتر در سیستم‌های گرمایشی و صنایع کوچک کاربرد دارد.

۲. دیگ بخار واترتیوب (Water-Tube Boiler)

• در این نوع، آب داخل لوله‌ها جریان دارد و حرارت از طریق گازهای احتراق به این لوله‌ها داده می‌شود.
• برای فشارهای بالا و ظرفیت‌های زیاد مناسب است.
• بیشتر در نیروگاه‌ها و صنایع سنگین استفاده می‌شود.

عملکرد و فرآیند تولید بخار

۱. آب از طریق پمپ تغذیه وارد بویلر می‌شود.۲. مشعل دیگ سوخت را می‌سوزاند و گرما تولید می‌کند.۳. حرارت تولیدشده به آب منتقل شده و باعث تبخیر آن و تولید بخار می‌شود.۴. بخار از طریق لوله‌های بخار به بخش‌های مختلف کارخانه یا سیستم گرمایشی منتقل می‌شود.۵. بخار پس از استفاده، چگالش شده و مجدداً به آب تبدیل می‌شود تا دوباره به بویلر بازگردد.

کاربردهای دیگ بخار

دیگ‌های بخار در بخش‌های مختلف صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• نیروگاه‌ها: تولید بخار برای چرخاندن توربین‌ها و تولید برق.
• صنایع غذایی: در فرآیندهایی مانند پخت، استریل کردن و خشک کردن.
• صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی: تولید بخار برای فرآیندهای مختلف مانند تقطیر نفت خام.
• سیستم‌های گرمایشی مرکزی: تأمین گرمایش در ساختمان‌های بزرگ و بیمارستان‌ها.

مزایا و معایب دیگ‌های بخار

✅ مزایا:✔️ تولید بخار پرقدرت برای مصارف صنعتی.✔️ امکان استفاده از سوخت‌های مختلف.✔️ راندمان بالا در مدل‌های مدرن.

❌ معایب:❌ نیاز به نگهداری و نظارت مداوم.❌ احتمال خطر انفجار در صورت عدم رعایت نکات ایمنی.❌ مصرف سوخت بالا در برخی مدل‌ها.

نکات ایمنی در استفاده از دیگ بخار
⚠️ کنترل فشار دیگ و استفاده از شیر اطمینان برای جلوگیری از انفجار.⚠️ بازرسی دوره‌ای از لوله‌ها و اتصالات جهت جلوگیری از نشتی.⚠️ نظارت بر کیفیت آب تغذیه برای جلوگیری از ایجاد رسوبات.