آنالیز: آیا ایکس باکس سری اس به بزرگ‌ترین اشتباه مایکروسافت تبدیل خواهد شد؟

آیا ممکن است کنسول ایکس باکس سری اس در ادامه‌ نسل برای دارندگان آن و مایکروسافت مشکل‌ساز شود؟

دارندگان سری اس باید به محدودیت‌های سخت‌افزاری این کنسول آگاه باشند

حتما ضرب‌المثل «هر چقدر پول بدی آش می‌خوری» را شنیده‌اید. حقیقت این است وقتی مایکروسافت این امکان را فراهم کرد که مخاطبان بتوانند تنها با ۳۰۰ دلار، به نسل نهم وارد شوند، بایستی درک کرد که یک سری محدودیت‌ها، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. وقتی که شما با چنین مبلغ کمی مالک کنسول نسل نهمی می‌شوید، هر چقدر هم که مایکروسافت ضرر متحمل شود، باز هم طبیعی است که در بخش سخت‌افزاری شاهد عقب‌ماندگی قابل توجه‌ای نسبت به کنسول اصلی نسل نهم مایکروسافت یعنی سری ایکس خواهیم بود. اگر فردی سری اس را خریداری کرده، قطعا باید به این مورد آگاه باشد که اگر در ادامه نسل، خروجی فنی بازی‌ها برای این کنسول به ۳۰ فریم برسد، جای اعتراض و شکوه‌ای وجود ندارد؛ چرا که مبلغ صرف شده برای این کنسول، به مراتب پایین‌تر از برادر بزرگ‌تر آن و PS5 است. بنابراین، در وهله‌ اول مشخص است که دارندگان این کنسول، نمی‌توانند و نباید انتظار عملکرد مشابه یا حتی نزدیک به سری ایکس را داشته باشند.

درست است که تا به این جای نسل، هنوز اختلاف واقعی این دو کنسول هم‎خانواده آنچنان آشکار نبوده، اما در ادامه شرایط کاملا متفاوت خواهد بود. در نظر داشته باشید که هنوز شاهد عرضه‌ آثار تماماً نسل نهمی به معنی واقعی نبوده‌ایم و برای مثال آثار ساخته شده با موتور جدید و قدرتمند Unreal Engine 5 هنوز به بازار عرضه نشده‌اند. آیا فکر می‌کنید سری اس همچنان بتواند جدیدترین بازی‌های نسل نهمی، مخصوصا عناوین جهان آزاد وسیع را به خوبی اجرا کند؟ تقریبا مشخص است که سری اس، موج بعدی بازی‌های نسل نهم را روی خروجی تقریبی ۱۰۸۰ و ۳۰ فریم اجرا خواهد کرد، به شرط آن که روی همین خروجی بتواند عملکرد ثابتی داشته باشد. فراموش نکنید که از Dying Light 2 گرفته تا Hogwarts Legacy، عناوین مختلفی در همین دو سال اخیر عرضه شدند که روی سری اس ۶۰ فریم اجرا نمی‌شدند (هر چند ماه‌ها بعد Techland با انتشار آپدیتی حالت ۶۰ فریم را به سری اس اضافه کرد اما هم نرخ فریم خروجی بسیار متغیر بود و هم رزولوشن بازی به زیر ۹۳۰p می‌رسید).

مایکروسافت اجازه انتشار غیرهمزمان روی سری اس و ایکس را به سازندگان نمی‌دهد

از همان اولین روزهای نسل نهم، نظرات در مورد عرضه‌ دو کنسول نسل نهمی توسط مایکروسافت بسیار متناقض بود. برخی وجود کنسول ۳۰۰ دلاری برای ورود به نسل جدید را فرصتی فوق‌العاده در نظر گرفته و از این اتفاق به عنوان موهبتی بزرگ یاد می‌کردند؛ گروهی دیگر با وجود نظرات مثبت اولیه، معتقد بودند که به واسطه فاکتور‌های سخت‌افزاری، سری اس در ادامه نسل ابتدا پاپیچ سازندگان و توسعه‌دهندگان و سپس برای خریداران مشکل‌ساز می‌شود. در این بین برخی شایعات به این مسئله دامن زدند که برخی از عناوین نسل بعدی در سال‌های آینده، فقط برای کنسول قوی‌تر یعنی سری ایکس عرضه خواهند شد. مایکروسافت اما مقتدرانه خط بطلانی بر این ادعاها کشیده و اذعان کرد که نه تنها پشتیبانی از سری اس تا آخر نسل ادامه دارد، بلکه سازندگان اجازه ندارند نسخه‌های سری اس و ایکس را با اختلاف زمانی منتشر کنند.

این پشتیبانی قدرتمند، خیال بسیاری از طرفداران و صاحبان ایکس باکس سری اس را راحت کرد، اما حقیقت این است که این تمام ماجرا نیست. چند هفته پیش بود که Larian Studios، سازنده Baldur’s Gate III، اعلام کرد در زمان عرضه شاهد نسخه‌ ایکس باکس نخواهیم بود. این اتفاق نه به دلیل قراداد انحصاری با سونی رخ داد و نه به خاطر سیاست‌های انتشار، بلکه تنها دلیل این اتفاق، حالت Split Screen بازی روی سری اس است که دچار مشکل فنی شده. لاریان استودیوز دو گزینه پیش‌رو دارد: انتخاب اول این که قابلیت Split Screen را از نسخه‌ سری اس حذف کند که طبیعتا نه مایکروسافت اجازه چنین کاری را به آن‌ها می‌دهد و نه مخاطبان روی خوشی به این قضیه نشان می‌‌دهند. انتخاب دوم، این بود که در زمان عرضه، نسخه‌ سری ایکس عرضه شود اما نسخه‌ سری اس را تاخیر زده و تا زمان حل مشکل عرضه نکند. این انتخاب نیز غیرممکن بود چرا که مایکروسافت هرگز چنین اجازه‌ای به ناشران و توسعه‌دهندگان نمی‌دهد. پس آن‌ها مجبور شدند که نسخه‌ ایکس باکس بازی را به طور کلی تأخیر بزنند. در واقع، سیاست عرضه همزمان مایکروسافت، موجب می‌شود دارندگان سری ایکس نیز نتوانند در زمان عرضه به بازی دسترسی پیدا کنند.

حال بگذارید کمی فرضی صحبت کنیم. اگر عمر نسل نهم را شش یا هفت سال در نظر بگیریم، تا کنون نزدیک به دو سال و نیم از این نسل می‌گذرد؛ بنابراین، تقریبا یک سوم نسل را پشت‌سر گذاشته‌ایم. سوالی که ایجاد می‌شود این است که اگر تا پایان نسل فعلی که حداقل چهار و نیم سال از آن باقی است، عنوان بزرگ و عظیمی ساخته شود و سازندگان در مراحل تست متوجه شوند عملکرد خروجی و Performance نسخه‌ سری اس به دلیل ضعف سخت‌افزاری نامطلوب است، آن موقع چه تصمیمی خواهند گرفت؟ فرض کنید در مورد عنوانی مانند The Witcher 4 و GTA 6 صحبت می‌کنیم؛ آثاری که می‌دانیم فوق‌العاده وسیع خواهند بود و احتمالا تا حد ممکن از قوای سخت‌افزاری کنسول‌ها استفاده خواهند کرد. حال در چنین شرایطی، اگر سازندگان با چالش مواجه شوند چه تصمیمی خواهند گرفت؟ طبیعتا تاخیر نسخه‌ سری اس جزو محالات است چرا که با مخالفت سخت مایکروسافت مواجه می‌شود.

از طرف دیگر مایکروسافت اجازه نمی‌دهد یک بخش، قابلیت یا Feature اصلی در نسخه‌ سری اس غایب باشد. بنابراین سازندگان یا باید با صرف بودجه، زمان و نیروی انسانی بیشتر بازی را به شکل فوق‌العاده‌ای بهینه کنند، یا قید انتشار روی پلتفرم ایکس باکس را بزنند. چرا؟ چون حقیقت این است تقریبا در ۹۵ درصد آثار ترد پارتی، پلی‌استیشن بیشترین فروش و سودآوری را دارد و PC نیز در جایگاه بعدی قرار می‌گیرد. گاهی اوقات آن قدر اختلاف درصد زیاد است که شاید سازنده زحمت بیشتر برای عرضه‌ بازی روی اکوسیستم ایکس باکس را منطقی نداند. وقتی می‌دانید عنوان شما ۸۰ درصد روی پلی استیشن سودآوری دارد و با کم کردن سهم بازار PC، سهم ایکس باکس ممکن است کمتر از ۱۰ درصد باشد، آیا همچنان حاضر خواهید بود تا با سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ مایکروسافت کار کنید؟ خصوصا شرکت‌ها و استودیوهایی که در بخش بهینه‌سازی و Optimization بدنام هستند و سابقه‌‌ خوبی در این زمینه ندارند.

حال شاهد یک بازی باخت-باخت از سوی مایکروسافت هستیم. اگر تا آخر نسل همچنان این اصرار قطعی به انتشار همزمان نسخه‌های مختلف ایکس باکس وجود داشته باشد، شک نکنید تا آخر نسل شاهد این مورد خواهیم بود که برخی سازنده‌ها به کل قید پلتفرم مایکروسافت را برای انتشار برخی آثار خواهند زد. حالت دوم که باز هم شکست محسوب می‌شود، این است که مایکروسافت رویه خود را عوض کند و آن وقت مخاطبان و دارندگان کنسول سری اس خشمگین خواهند شد. می‌توانید تصور کنید که مثلا نسخه‌ای از The Witcher عرضه شده، اما نسخه‌ سری اس هنگام لانچ در دسترس نباشد! به عنوان یکی از دارندگان سری اس قطعا ناامید خواهم شد.
مشکل این جاست که این اتفاق، تقریبا حتمی است و نه لزوما تمام عناوین، اما قطعا برخی عناوین بزرگ و عظیم و غالبا جهان آزاد، روی سری اس به مشکل خواهند خورد. فراموش نکنید در حال حاضر، برخی از آثار جدید روی سری اس دیگر ۶۰ فریم اجرا نمی‌شوند (مانند Hogwarts Legacy و The Calisto Protocol) و احتمال این که تا آخر نسل فریم خروجی کاملا به ۳۰ برسد وجود دارد.

استودیوهای داخلی مایکروسافت استثنا هستند
استودیو‌های ترد پارتی را کنار بگذاریم، خیال دارندگان سری اس، حداقل از بابت آثار و بازی‌های استودیوهای داخلی ایکس باکس می‌تواند راحت باشد، دلیل آن نیز تا حد زیادی مشخص است. از آن جایی که خبری از نسخه‌ پلی استیشن برای آثار داخلی این استودیوها نیست، می‌توانند به شکلی ویژه و متمرکز روی بهینه‌سازی آثار خود کار کنند تا خروجی عناوین آن‌ها روی سری اس به شکل قابل قبولی از کار در آید. به شخصه پیش‌بینی می‌کنم آثاری مثل Hellblade 2 و Redfall، به شکل مناسب خروجی ۶۰ فریم و احتمالا رزولوشن ۱۰۸۰P را ارائه دهند. همان طور که پیش‌تر شاهد این مسئله بودیم که در عنوان گرافیک محوری مثل Forza Horizon 5، سری اس دارای حالت Performance و نرخ فریم ۶۰ بود. بنابراین، دارندگان سری اس، حداقل تا یکی دو سال می‌توانند از بابت آثار فرست پارتی، خیالشان راحت باشد.

مایکروسافت باید خود را آماده اتفاق اجتناب ناپذیر بکند

حقیقت این است که با توجه به موارد گفته شده، احتمال این که در ادامه نسل، کنسول سری اس به پاشنه آشیل مایکروسافت تبدیل شود وجود دارد. از آنجایی که مایکروسافت وعده داده تا آخر نسل از این کنسول پشتیبانی کامل و مشابه سری ایکس را انجام دهد، باید دید در صورت وقوع مشکلاتی که به آن اشاره کردم، مثل ناتوانی در اجرای مناسب آثار آینده، چه سیاستی اتخاذ می‌کند. آیا به سازندگان اجازه می‌دهد که فقط برای سری ایکس اثر خود را عرضه کنند (بعید می‌دانم) یا این که اجازه تاخیر را به آن‌ها می‌دهد. مشکل این جاست که اگر مایکروسافت بخواهد سری اس را در ادامه نسل، حتی به صورت موردی نادیده بگیرد، میلیون‌ها نفری که سری اس را خریداری کرده‌اند، نسبت به وعده‌های مایکروسافت، بی‌اعتماد می‌شوند.

به شخصه فکر می‌کنم در اوایل نسل، مایکروسافت صرفا قصد جذب حداکثری مخاطبان، آن هم به هر قیمتی را داشت و وقتی چنین تصمیم بزرگی می‌گیرید، فارغ از عواقب احتمالی آن، باید منتظر روزی باشید که خلف وعده می‌کنید و مخاطبان این مورد را به راحتی نخواهند پذیرفت. به عنوان کسی که دارای کنسول سری اس است می‌گویم، اگر در آینده عنوانی عرضه شود و به هر دلیلی، در دسترس سری اس قرار نگیرد یا بخشی از محتوای آن حذف شود، قطعا انگشت اتهام به سوی مایکروسافت است نه سازندگان. درست است که در برخی موارد سازندگان ضعف سخت‌افزاری سری اس را بهانه تنبلی خود در بهینه‌سازی می‌کنند، اما باید به آن‌ها نیز حق داد چرا که اختلاف قدرت و سخت‌افزار نسبت به سری ایکس و PS5 بسیار فاحش است.
در هر صورت، باید دید که اگر چنین اتفاقی رخ دهد، مایکروسافت چگونه شرایط را تحت کنترل می‌گیرد و چه تصمیمی اتخاذ می‌کند.

قدرت خیالی سری اس در ذهن برخی دارندگان این کنسول

«سری اس توانایی اجرای بازی‌ها روی ۱۲۰ فریم را دارد»؛ این جمله را ممکن است شنیده باشید. با این که ادعای مذکور حقیقت دارد، ولی در بطن خود چیز دیگری را جای داده است. یا ممکن است شنیده باشید که تعداد آثاری که روی سری اس ۱۲۰ فریم خروجی می‌دهند حتی از PS5 هم بیشتر است. مانند جمله‌ اول، حقیقت این جمله انکارناپذیر است، اما مشکل این جاست که به علت درست بودن این جمله‌ها اشاره نمی‌شود. تعداد آثار ۱۲۰ فریم روی سری اس بیشتر است، چرا که مایکروسافت قابلیت FPS Boost را ارائه کرد که به لطف آن، بسیاری از آثار قدیمی با فریم ۶۰ یا ۱۲۰ روی کنسول‌های نسل نهم ایکس باکس اجرا می‌شوند و حقیقت این است که FPS Boost اصلا ربطی به سازندگان نیز ندارد. از سوی دیگر، فراموش نکنید آثاری مثل Overcooked یا Ori، سنگین یا حجیم نیستند و از طرف دیگر عناوینی مانند Doom Eternal نیز نسل هشتمی محسوب می‌شوند.

بنابراین نباید این موضوع را نادیده گرفت که این موارد، هیچ ارتباطی با قدرت سخت‌افزاری سری اس ندارند چرا که خروجی آثار نسل نهمی حقیقت دیگری را نشان می‌دهد. بنابراین این موضوع که بخواهیم به واسطه برخی حقایق، قدرت سخت‌افزاری سری اس را فوق‌العاده جلوه دهیم و از آن به عنوان یک غول سخت‌افزاری، پا به پای برادر بزرگ‌ترش یعنی سری ایکس یاد کنیم، فقط فریب دادن خودمان است چرا که مشخصاً در ادامه‌ نسل، همانند دونده‌ای که نفس کم می‌آورد، سری اس نیز بعید است بتواند پابه‌پای سری ایکس یا حتی نزدیک به آن رقابت کند. به شخصه امیدوارم حداقل خروجی ۳۰ فریم با رزولوشن ۱۰۸۰ p را بتواند حفظ کند و از آن پایین‌تر نیاید، چون بسیاری از آثار، با خروجی فنی متوسط یا ضعیف، اصلا لذت‌بخش نخواهند بود و بیشتر مایه عصبانیت مخاطبان خواهند شد.

کنسول بین نسلی نیز دردی را دوا نمی‌کند

شایعاتی وجود داشت مبنی بر آن که ممکن است مایکروسافت دست به عرضه‌ کنسولی میان نسلی بزند که قدرتش ما بین سری اس و ایکس است. فارغ از درست یا غلط بودن این شایعه، باید توجه کرد حتی اگر چنین اتفاقی رخ دهد، دردی را از مشکلات احتمالی آینده مایکروسافت دوا نمی‌کند. چرا که نباید فراموش کرد میلیون‌ها نفر دارای کنسول سری اس هستند و مایکروسافت نمی‌تواند ظرف دو سه سال آن‌ها را قانع کند که کنسول خود را عوض کنند! فراموش نکنید یکی از مهم‌ترین مزایای خرید کنسول، همین موضوع عدم نیاز به ارتقا و تعویض در طول نسل است. بنابراین اگر قرار باشد دوباره دارندگان این کنسول، سری اس خود را فروخته و کنسول قوی‌تری خریداری کنند، پس هدف از عرضه‌ سری اس چه بود؟

حتی اگر این اتفاق رخ دهد، بدیهی است میلیون‌ها نفر از دارندگان سری اس کنسول خود را ارتقا نخواهند داد، در این شرایط تکلیف این افراد چه خواهد بود؟ آیا تا آخرین روز نسل نهم، عناوین مختلف ترد پارتی برای این کنسول عرضه خواهند شد؟ آیا خروجی فنی این آثار، تجربه‌ قابل قبولی را ارائه می‌دهد؟ آیا ممکن است مایکروسافت به سازنده‌ها این اجازه را بدهد که برخی قابلیت‌ها یا بخش‌های یک بازی را در نسخه‌ سری اس حذف کنند؟ زمان مشخص خواهد کرد.

سری اس، کنسول فوق‌العاده‌ای است اما ‌…
ایکس باکس سری اس، به عنوان یک کنسول پشتیبان فوق‌العاده عمل می‌کند. به همین دلیل اگر کسی PS5 داشته باشد و بخواهد آثار انحصاری متعدد آینده اکوسیستم ایکس باکس را تجربه کند، خرید این کنسول می‌تواند بسیار هوشمندانه و راه‌گشا باشد. اما حقیقت این است به عنوان یک کنسول اصلی، سری اس نمی‌تواند راضی کننده عمل کند. هر چند با توجه به قیمت سرسام‌آور کنسول‌ها در کشورمان، خرید سری اس نیز متاسفانه برای بسیاری دور از دسترس شده است. با این وجود، این کنسول بهترین راه برای ورود به نسل نهم بوده و هست و اگر کسی بتواند در ادامه کنسول سری اس را به کنسولی قوی‌تر تبدیل کند، عملا از کل نسل نهم بهرمند بوده و توانسته عناوین مختلف را تجربه کرده و از آن‌ها لذت ببرد. اما فارغ از این موضوع، حقیقت این است که سری اس ممکن است در ادامه‌ نسل برای مایکروسافت و دارندگان این کنسول به مسأله‌ای بغرنج تبدیل شود.

اگر تفاوت سخت‌افزاری این کنسول با کنسول‌های قوی‌تر نسل نهمی بیشتر و بیشتر آشکار شود، ممکن است سازندگان قید انتشار بازی خود روی این کنسول را بزنند و در صورت مخالفت مایکروسافت، بعید نیست که حتی کلا برخی آثار روی اکوسیستم ایکس باکس عرضه نشوند. همچنین، همانطور که پیش‌تر اشاره کردم، خطر این موضوع نیز وجود دارد که برخی ویژگی‌ها یا بخش‌های یک اثر، روی سری اس در دسترس نباشند؛ البته اگر مایکروسافت اجازه چنین کاری را به سازنده‌ها بدهد. اما مسأله این است که سازنده‌ها تا چه زمانی به سیاست‌های سخت‌گیرانه مایکروسافت عمل کرده و از آن‌ها پیروی می‌کنند؟ آیا ممکن است برخی از آثار آینده، به خاطر محدودیت‌های سری اس از یک طرف و سخت‌گیری مایکروسافت از طرف دیگر، کلا برای ایکس باکس عرضه نشوند؟

نظر شما گیمفایی‌ها در این مورد چیست؟ فارغ از تعصب و علاقه، فکر می‌کنید این کنسول تا آخر نسل می‌تواند خود را سر پا نگه دارد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.