همه چیز درباره ژانر وحشت لاوکرفتی و بهترین آثار آن

ژانر وحشت لاوکرفتی یا کیهانی یکی از زیرژانرهای علمی تخیلی به شمار می‌رود و شامل آثار بسیار جذاب و تماشایی است.

بسیاری از مردم در درک کامل معنای وحشت لاوکرفتی (Lovecraftian Horror) مشکل دارند و همچنین ارتباط آن با سایر اصطلاحات رایج و مربوط به آن همچون کیهان، عجیب جدید و الدریچ را متوجه نمی‌شوند.

اگر شما هم از این دسته افراد هستید، در ادامه همراه با ما باشید تا با این زیرژانر آشنا شوید. «وحشت لاوکرفتی» به سادگی به هر اثری گفته می‌شود که از آثار نویسنده اچ پی لاوکرفت الهام گرفته باشد و باید گفت که آثار بسیار زیادی در این دسته جای می‌‎گیرند.

آثار اچ پی لاوکرفت در درجه اول پیرامون ناشناخته بودن جهان هستی قرار دارند. به عنوان انسان هر آنچه انجام می‌دهیم و فکر می‌کنیم که می‌فهمیم، در مقایسه با غیر قابل درک بودن وجود ما در فضایی که نمی‌توانیم درک کاملی از آن داشته باشیم، بی‌اهمیت است.

ما می‌توانیم در این زمینه تلاش کنیم اما هرگز آن طور که باید آن را به شکلی عمیق متوجه نخواهیم شد. آثار لاوکرفت نه تنها با ترس از دانش دست‌نیافتنی بازی می‌کند بلکه به این موضوع اشاره دارد که آیا دست یافتن به این دانش واقعا ارزشش را دارد. به عبارت دیگر، ما به عنوان انسان، در کیهان بی‌اهمیت هستیم.

وحشت لاوکرفتی به چه معنا است؟

از بسیاری از جهات، اصطلاح «وحشت لاوکرفتی» به دلیل میراث آثار لاوکرفت جان گرفته و مشهور شده است. در حالی که بسیاری از هنرمندان در طول سال‌ها پرسش‌های موجود در مرکز آثار لاوکرفت را قانع‌کننده می‌دانستند اما نوشته‌های او مملو از نژادپرستی، بیگانه‌هراسی و تعصب فراوان است.

همین نیز سبب شده تا بسیاری از افراد برای فاصله دادن خود با این مسائل جنجالی و ایده‌های مضر موجود در داستان‌های نوشته لاوکرفت، از عباراتی همچون «وحشت کیهانی» و «عجیب جدید» برای توصیف آثار خودشان استفاده کنند.

این اصطلاحات اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند اما تفاوت‌های ظریفی نیز بین آن‌ها به چشم می‌خورد. برای اینکه زیاد در میان تاریخچه پیدایش هر اصطلاح عمیق نشویم، باید مواردی اساسی درباره این زیرژانر را بدانید.

همانطور که در بالا ذکر شده بود، «وحشت لاوکرفتی» یا بر اساس نوشته‌های خود اچ پی لاوکرفت هستند یا اینکه به نحوی از نوشته‌ها و آثار او الهام گرفته شدند. برخی از شناخته شده‌ترین ویژگی‌های آثار از لاوکرفت نیز شامل این است که شخصی در فضاهای عجیب و غریب یا وهمی سرگردان است یا پیرامون فرقه‌هایی است که خودشان را وقف موجودات برتر کرده‌اند.

این موجودات بخشی از مجموعه کاملی از موجودات به نام «قدیمی‌های بزرگ» هستند و شناخته شده‌ترین آن‌ها برای مخاطبان عام نیز احتمالا کثولهو (Cthulhu) است که چند سال پیش به نوعی به یک میم اینترنتی تبدیل شد. اغلب اوقات از این موجودات به عنوان «وحشت آلدریچ» نیز یاد می‌شود که فراتر از نحوه درک انسان از زمان و مکان هستند.

بیشتر اوقات به جای «وحشت لاوکرفتی» از «وحشت کیهانی» نیز استفاده می‌شود. این در حالی است که وحشت آلدریچ لاوکرفتی بیشتر بر محور موجودات بسیار قدیمی و باستانی است و وحشت کیهانی روی وسعت مطلق جهان تأکید می‌کند و فراتر از همه چیز را نشان می‌دهد.

این داستان‌های عجیب و غریب تمایل دارند تا همه ایده‌ها را در خود بگنجانند، ایده‌هایی که معمولا حول چیزهای ناشناخته یا نیرویی فراتر از درک ما است که به دنیای ما حمله یا نفوذ می‌کنند. همه این‌ها زیر چتر لاوکرفت قرار می‌گیرند.

سطح ابتدایی فیلم‌های لاوکرفتی

حالا شما با ژانر وحشت لاوکرفتی آشنا شدید و آماده هستید تا بیشتر در این ژانر عمیق شوید و فیلم‌های آن را بیشتر بشناسید. توجه داشته باشید که هر چه بیشتر در این آثار عمیق‌تر شوید، بیشتر اتفاقات و تاریکی‌های پیرامون خودتان را زیر سوال می‌برید و در مورد مسائل جهان بیشتر تفکر می‌کنید.

اینکه واقعا در زیر اقیانوس‌ها چیست؟ آیا شهری که در مسیر سفر خودتان در آن توقف کردید عجیب و غریب است یا اینکه شما وارد بُعد دیگری شدید؟ این‌ها سوالاتی هستند که شخصیت‌های فیلم‌های این ژانر با آن مواجه می‌شوند و پاسخ‌های دشواری برای آن‌ها می‌یابند. اگر قصد آشنایی با زیرژانر وحشت لاوکرفتی را دارید، بهتر است کار خود را با فیلم کلبه‌ای در جنگل (The Cabin in the Woods) ساخته درو گودارد محصول سال ۲۰۱۱ میلادی شروع کنید.

اغلب اوقات فیلم «کلبه‌ای در جنگل» به عنوان تقلیدی طنز از آثار ترسناک در نظر گرفته می‌شود اما اتفاقات بسیار زیادی در این اثر رخ می‌دهند که فراتر از تقلیدی از کلیشه‌های ژانر وحشت هستند. در این فیلم، گروهی از دوستان تصمیم می‌گیرند تا به یک سفر بروند و پس از اینکه از یک پمپ بنزین عبور می‌کنند و وارد جنگل می‌شوند، همه چیز در اطراف آن‌ها به آرامی عجیب و غریب می‌شود.

فیلم «کلبه‎‌ای در جنگل» همانند دیگر آثار ژانر وحشت، آنچه بیننده‌ها انتظار دارند را برآورده می‌سازد و داستان این گروه از دوستان را نشان می‌دهد که سعی دارند متوجه اتفاقات پیرامون خودشان شوند. این افراد از همان لحظه‌ای که وارد کلبه می‌شوند، به آرامی شخصیت‌های خودشان را از دست می‌دهند و به نمونه‌هایی از شخصیت‌های آشنای ژانر وحشت تبدیل می‌شوند که شامل باکره با بازی کریستن کانولی، ورزشکار با بازی کریس همسورث، هرزه با بازی آنا هاچینسون، احمق با بازی فران کرانز و باهوش با بازی جسی ویلیامز است.

توصیف فیلم «کلبه‌ای در جنگل» به عنوان یک اثر لاوکرفتی ممکن است آن را اسپویل کند و از همین رو، در این مطلب زیاد در آن عمیق نمی‌شویم و بهتر است این فیلم را ببینید تا بهتر آن را درک کنید. در هر صورت، فیلم «کلبه‌ای در جنگل» نمونه‌ای عالی برای ورود به ژانر «وحشت لاوکرفتی» به شمار می‌رود زیرا برای چندین دسته از طرفداران ژانر ترسناک جذابیت دارد.

طرفداران اسلشر و همچنین آثار لاوکرفتی در حین تماشای این فیلم نسبتا روشن و سبک، به طور یکسان از وجود عناصر مختلف و مورد پسند خود در آن لذت می‌برند. از بسیاری جهات، این اثر به عنوان ادای احترامی به فیلم مرده شریر (The Evil Dead) ساخته سم ریمی، موقعیت خودش را به عنوان یک فیلم لاوکرفتی تثبیت می‌کند. فیلم «مرده شریر» نیز نمونه بسیار خوبی برای ورود به زیرژانر وحشت لاوکرفتی به شمار می‌رود.

یکی دیگر از فیلم‌ها لاوکرفتی مناسب برای افراد تازه‌وارد در این زیرژانر، فیلم زیر آب (Underwater) محصول سال ۲۰۲۰ میلادی ساخته ویلیام یوینکس است که در آن کریستن استوارت نقش‌آفرینی می‌کند.

فرسنگ‌ها زیر سطح اقیانوس، خدمه یک ایستگاه حفاری پس از اینکه ایستگاه با آب پر می‌شود، خودشان را در موقعیتی بسیار وخیم می‌بینند. در تلاش برای زنده ماندن، آن‌ها تصمیم می‌گیرند تا برای رسیدن به شاخه اصلی تلاش کنند. آن‌ها در مسیر خود نیز با چیزهایی روبه‌رو می‌شوند که اصلا باورکردنی نیستند.

فیلم‌های «کلبه‌ای در جنگل» و فیلم «زیرآب» مرز بین ترسناک کلاسیک و زیژانر لاوکرفت را به خوبی برای افراد تازه‌وارد مشخص می‌کنند و نشان خواهند داد که شما در کل از این آثار خوشتان می‌آید یا خیر.

سطح متوسط فیلم‌های لاوکرفتی

حالا که بیشتر در زیرژانر وحشت لاوکرفتی عمیق شدیم، همه چیز جالب‌تر می‌شوند. یکی از آثار جذاب و تماشایی در زیرژانر وحشت لاوکرفتی، فیلم مرد توخالی (The Empty Man) محصول سال ۲۰۲۰ میلادی نام دارد.

فیلم «مرد توخالی» سفر گروهی از دوستان به بوتان را نشان می‌دهد که در یک کوهستان در حال کوهنوردی هستند و به مجسمه بسیار بزرگی برخورد می‌کنند. سال‌ها بعد در ایالات متحده، کاراکتر اصلی با بازی جیمز بج دیل به هنگام جستجو برای پیدا کردن دختر گمشده همسایه‌اش با فرقه‌ای برخورد می‌کند که هدفش احضار موجودی مرموز است.

در ادامه این فیلم آشکار می‌شود که هر چیزی که تاکنون دیده‌ایم، به طور مرموزی به هم مرتبط هستند. فیلم «مرد توخالی» نمونه‌ای عالی برای بینندگانی است که به وحشت آلدریچ لاوکرفتی علاقه‌مند هستند.

فیلم «مرد توخالی» نه تنها یکی از بهترین شروع‌های دلهره‌آور و سرد پنج سال اخیر دنیای سینما را دارد بلکه به طرز ماهرانه‌ای توانسته حس ناامیدی واقعی را به بیننده القاء کند که نیرویی شرور همچنان در حال گسترش نفوذ خودش است و ما مطلقا هیچ کاری نمی‌توانیم درباره آن انجام بدهیم. بدتر از آن اینکه کمتر کسی می‌تواند آن را به طور کامل درک کند.

این فیلم توانسته تعادل بسیار خوبی بین سوالات وجودی و کلی که اکثر ما با آن‌ها آشنا هستیم، برقرار کند و در عین حال به طور یکپارچه آن‌ها را با افسانه‌های قابل تشخیص از آثار لاوکرفت ترکیب کند تا فضایی قانع‌کننده را خلق کند. این فیلم شامل ارجاع‌های بسیار زیادی به مورادی است که مطمئنا طرفداران وحشت لاوکرفتی از آن‌ها بسیار لذت خواهند برد.

برای کسانی که شیفته مضامین سنگین‌تر هستند که به وضوح ریشه در جنبه کیهانی دارند، فیلم نابودی (Annihilation) ساخته الکس گارلند نیم نگاهی خارق‌العاده به درون مکانی به نام منطقه ایکس ارائه می‌کند که در آنجا، پدیده عجیبی اتفاق افتاده و دانشمندان را گیج کرده و آن‌ها نمی‌توانند آن را درک کنند یا اینکه چطور جلوی گسترش آن را بگیرند. این فیلم همچنین به شکلی واقع‌گرایانه و رضایت‌بخش نشان می‌دهد که چطور تلاش نهادهای دولتی برای رسیدگی به یک ناهنجاری کیهانی و غیر قابل توضیح ممکن است روندی خوب نداشته باشد.

در ادامه به دو فیلم می‌پردازیم که می‌توانند وحشت کیهانی و همچنین آلدریچ را برای بیننده‌ها به ارمغان بیاورند. برای کسانی که بیشتر به جنبه پوچی کیهانی تمایل دارند، فیلم باشکوه (Glorious) محصول سال ۲۰۲۲ میلادی و ساخته ربکا مک‌کندری انتخاب بسیار خوبی به شمار می‌رود. در این فیلم، مردی با موجودی مرموز روبه‌رو می‌شود که تنها از طریق یک سوراخ در سرویس بهداشتی صحبت می‌کند.

برای کسانی که ممکن است هوس وحشت کیهانی بیشتری را داشته باشند، بهتر است به سراغ تماشای فیلم بی‌پایان (The Endless) محصول سال ۲۰۱۷ میلادی بروند. یک فرقه مشکوک، خدایان مرموز، اتفاقات طبیعی عجیب، کمی شوخ طبعی و اندکی عشق برادرانه از جمله مواردی هستند که در این فیلم به چشم می‌خورند.

سطح حرفه‌ای فیلم‌های لاوکرفتی

فیلم‌های وحشت لاوکرفتی که در سطح بالاتری قرار دارند، با حضور فرقه‌ها هستند و در حقیقت، آثار لاوکرفتی در رابطه تنگانگی با فرقه‌ها قرار دارند. در ابتدا باید به فیلم خلاء (The Void) محصول سال ۲۰۱۶ میلادی اشاره کرد.

فیلم «خلاء» داستان یک شب سرنوشت‌ساز را روایت می‌کند که در آن، فرقه‌ای با شنل‌هایی بسیار زیبا گروهی از مردم را در بیمارستان به دام می‌اندازند. با این حال، باید به تماشای این اثر نشست تا دلیل این اتفاق را متوجه شد.

این فیلم را می‌توان ترکیبی از فیلم افق رویداد (Event Horizon) محصول سال ۱۹۹۷ میلادی و فیلم از آن سو (From Beyond) محصول سال ۱۹۸۶ میلادی توصیف کرد. نه تنها جلوه‌های عملی این فیلم به معنای واقعی کلمه فراتر از این جهان است بلکه میزان خشونت آن نیز به قدری بی‌رحمانه است که واقعا نشان می‌دهد تا چه اندازه زندگی انسان‌ها بی‌اهمیت است، حتی جان کسانی که بیشترین ارزش را برای ما دارند.

اگر به دنبال آثار وحشت لاوکرفتی بیشتری هستید، باید به تماشای دو فیلم از کارگردان پانوس کاسماتوس یعنی فیلم آنسوی رنگین کمان سیاه (Beyond the Black Rainbow) محصول سال ۲۰۱۰ و فیلم مندی (Mandy) محصول سال ۲۰۱۸ میلادی بنشینید. هر دو فیلم نه تنها آثار هنری فوق‌العاده‌ای هستند بلکه طراحی صدا و روش‌های فیلمبرداری آن‌ها واقعا ذهن شما را به چالش می‌کشد.

آخرین فیلم که در این لیست به معرفی آن می‌پردازیم، تنها فیلم در این فهرست به شمار می‌رود که اقتباسی واقعی از آثار اچ پی لاوکرفت است. فیلم رنگی از فضای ناشناخته (The Color Out of Space) محصول سال ۲۰۱۹ میلادی ساخته ریچارد استنلی تجسم یک رویای آشفته و پیچیده در تباهی تکنیکال است و حس مضحکانه‌ای دارد که فقط نیکلاس کیج می‌تواند آن را تداعی کند.

استنلی را می‌توان یک فرد بسیار خبره و از جمله طرفداران سرسخت آثار لاوکرفت دانست، به خصوص اینکه او مسئول ساخت فیلم‌های لاوکرفتی زیادی همچون فیلم Re-Animator محصول سال ۱۹۸۵ و فیلم Dagon محصول سال ۲۰۰۱ میلادی بوده است.

داستان فیلم «رنگی از فضای ناشناخته» نسبتا ساده است؛‌ در این فیلم، یک شهاب سنگ در مزرعه یک خانواده فرود می‌آید و رنگی را با خودش به ارمغان می‌آورد که تا به حال کسی آن را ندیده است. به زودی، مجموعه کاملی از پیامدهای بهم ریخته که از توهم گرفته تا محصولات مرده را شامل می‌شود، از راه می‌رسند و در نهایت، چیزی شکل می‌گیرد که از آن فقط به عنوان همجوشی ناخواسته می‌توان یاد کرد.

در این مطلب به معرفی زیرژانر وحشت لاوکرفتی و بهترین آثار آن در سه سطح مبتدی، متوسط و حرفه‌ای پرداختیم. نظر شماره درباره این آثار چیست؟

منبع: کولایدر