نقد فیلم No Time To Die: یک پارودی از جیمز باند!

اگر سری فیلم‌های «جانی اینگلیش» با بازی مستر بین را دیده باشید، احتمالا متوجه شده‌اید که آن مجموعه یک نسخه‌ی کمیک و هجوآلود براساس «جیمز باند» است. مامور ۰۰۷ عصاقورت‌داده و باپرستیژی که همیشه مأموریت‌های ویژه‌ای برای منافع ملی بریتانیا (و بعضا در خدمت بشریت) انجام می‌دهد و بدمن‌های خطرناک و طماع را به زانو در می‌آورد؛ مستر بین (روان اتکینسون) اما یک شمایل دست و پا چلفتی و پخمه از آن شخصیت اسطوره‌ای و پر جذبه ارائه می‌داد.

جدیدترین نسخه‌ی «جیمز باند» که آخرین حضور دنیل کریگ در این نقش است، بیش از «جانی اینگلیش» به نسخه‌ای هجوآلود از شمایل جیمز باند و مؤلفه‌های فیلم‌های قبلی این مجموعه تبدیل شده است. «زمانی برای مردن نیست» در اصل یک پارودی ناخواسته است که از فرط ضعف در پلات، ضعف شخصیت‌پردازی و کلیشه‌شکنی‌های بی‌ظرافت و “ضد جیمز باند” به یک پایان‌بندی نازل و بی‌ارزش برای جیمز باند دنیل کریگ تبدیل شده است. بگذریم که خود دنیل کریگ هم با موهای بور، ترکیب لب و دهان بچگانه، توده بدنی تپل‌تر از دیگران و رفتارهای جوان‌پسندانه‌تر از الگوی شخصیتی جیمز باند، از ابتدا انتخاب مناسبی برای این نقش نبود و اصلا نمی‌تواند شمایل مردانه‌ی قهرمان‌های بزن بهادر کلاسیک همچون هریسون فورد یا کلینت ایستوود را تداعی کند. (از این جهت مقایسه می‌کنم که کاراکتر جیمز باند یادآور پروتاگونیست‌های مردانه و کاریزماتیک کلاسیک است.)

«زمانی برای مردن نیست» طولانی‌ترین فیلم جیمز باند است بدون اینکه پلات قابل قبولی داشته باشد. تایم‌های طولانی صرف اطلاعات دادن به مخاطب می‌کند بدون اینکه مخاطب اطلاعات مورد نیاز را به اندازه کافی دریافت کند! «کازینو رویال» گرچه پایان ضعیفی داشت و میزان جدی گرفتن داستانش توسط آدم‌های فیلم غیر قابل باور بود ولی لااقل چفت و بست داستانی مناسب داشت و به اندازه کافی بر داستانک‌ها و شخصیت‌هایش توقف می‌کرد. «لو شیفر» در آن فیلم کجا و «سافین» در این فیلم کجا! تفاوت «کازینو رویال» به عنوان بهترین فیلم جیمز باند دنیل کریگ (که همان هم فیلمی متوسط بود) با «زمانی برای مردن نیست» را می‌توانیم در تفاوت بین بدمن‌های‌شان خلاصه کنیم:

لو شیفر با آن چشمان خون‌آلود و مدس میکلسونی که از پرسوناژ معمولش به عنوان یک مرد میانسال کارمندطور آشنایی‌زدایی می‌کرد، چنان بدمن جذابی بود که از شمایل نگاشته شده‌اش در فیلمنامه به شدت جلو می‌زد و خیلی فراتر از یک تأمین‌کننده‌ی مالی تروریسم به نظر می‌رسید. اما سافین رفتارش غیر منطقی است و در قیاس با پیش‌داستان خفیفش ساده‌لوحانه جلوه می‌کند. یک شرور خودخواه که می‌خواهد عقده‌های کودکی‌اش را با خلق فاجعه در کل دنیا جبران کند؛ کلیشه‌ای‌ترین و پیش‌پاافتاده‌ترین تصویر از یک بدمن خطرناک. انتخاب بازیگرش هم فاجعه است. رامی مالک را از «آقای روبات» کش رفته که گرچه چشمان هوشمند و مرموزش به یک هکر باهوش می‌خورد ولی اولا کاریزمای لازم برای یک شرور خطرناک در مقیاس جهانی را ندارد و ثانیا کلیت چهره‌اش بچه‌سال‌تر از این حرفاست و اگر نیک بنگریم، اندک معصومیتی را نیز در پس میمیک صورتش می‌بینیم. حالا هر چه قدر هم آقای گریمور بخواهد با گذاشتن چاله چوله بر صورت مالک، از شمایل او بچه‌زدایی کند! کاراکتر بلوفلد باز اندکی ظرافت دارد و با دیالوگ‌های بی‌ربط و پیچیده‌نمایانه ما را به یاد هانیبال لکتر می‌اندازد. همان حضور کوتاه کریستوف والتز در «زمانی برای مردن نیست»، سطح فیلم را بالاتر آورده است.

یک پتانسیل هدر رفته در فیلم هم پالوما با بازی آنا دِ آرماس است که لحظات اندک حضورش در کوبا با تدارک کت‌و‌شلوار برای باند و ایستادنش در بار، یادآور اوا گرین در «کازینو رویال» است. د آرماس بهتر از لئا سیدو می‌توانست یک باند گرل جدید را در این فیلم برای ما خلق کند ولی ناگهان در فیلم رها می‌شود و اینتراکشن زیادی هم با جیمز باند ایجاد نمی‌کند.

جیمز باند بی‌بند و بار ما هم یک دفعه در «زمانی برای مردن نیست» مرد خانواده می‌شود و برای زن و بچه‌اش حاضر است خودش را به کشتن دهد! باز دم «کازینو رویال» گرم که با چکاندن پیچیدگی بر شربت اغواکننده‌ی فم‌فتالش، عشق دنیل کریگ به اوا گرین را برای‌مان می‌ساخت و آن ملودرام‌بازی‌های ته فیلم را اندکی قابل تحمل می‌کرد. اینجا که آقای نویسنده از قبل تعیین کرده که جیمز باند باید بمیرد و بعد آمده برایش علت‌تراشی می‌کند و حواسش هم نبوده که خب لااقل تلاشی از باند برای رهایی در انتهای فیلم بگذارد که حالا شاید فرجی شد و پادزهری چیزی برای آن نانو روبات‌های تخیلی پیدا شد.

گفتم نانو روبات و با خودم گفتم خدا پدر رئالیسم را بیامرزد! این ماده خطرناک دیگر چه سمی است؟ نکند آقای فوکوناگا گوشه چشمی هم به فیلم‌های آخرالزمانی داشته؟ بیشتر شبیه ماتریکس است. به یاد بیاورید آن ویروس کشنده در فیلم «ماموریت غیر ممکن ۲» را که چه قدر قابل باور و این‌جهانی بود. خوب است حالا که صحبت از ماموریت غیرممکن شد، ایتان هانت و اکشن‌هایش را هم به یاد بیاوریم که بی‌آنکه سوپرمن‌بازی در بیاورد، به شدت جذاب و دست‌نیافتنی عمل می‌کرد؛ راه رفتنی حساس بر تیغه‌ی باریک رئالیته. اینجا اما یا رائول سیلوای «اسکای‌فال» به‌سان هیولاهای گیرمو دل‌تورو باید خنده‌مان را دربیاورد و یا نانو روبات تخیلی به‌سان فیلم‌های جیمز کامرون. پلات هم از قصد جایی به کوبا می‌رود و جای دیگر به جنگل و اقلیم سرسبز. مکان‌ها بی‌نیاز دراماتیک انتخاب می‌شوند و فقط قرار است نماهای فیلم را پر تنوع کنند.

گرچه خیلی از شخصیت‌ها پرداختی درخور ندارند و به یاد نمی‌مانند ولی این امتیاز در فیلم وجود دارد که وابستگی زیاد به فیلم‌های قبلی جیمز باند ندارد و به تنهایی نیز می‌توانیم درصدی قابل قبول از داستان را بفهمیم. اوایل هم فیلم خوب شروع می‌شود و تا آخر فصل ایتالیا جذابیت دارد. سکانس افتتاحیه با تعلیق فراوان و استفاده از ماسک هجوآلود قاتل (بعدا می‌فهمیم همان سافین است) انتظار خوبی برای پیگیری ادامه فیلم ایجاد می‌کند؛ فرود پس از فصل ایتالیا ولی چنان شعله‌ی دلهره در فیلم را خاموش می‌کند که دیگر نویسنده‌ها و کارگردان نتوانسته‌اند حرارتش را بازسازی کنند. با همه این اوصاف، «زمانی برای مردن نیست» فیلم ضعیفی است که به ضرب و زور موسیقی هانس زیمر هم به دل نمی‌نشیند.