بهترین بازی های استراتژی تاریخ کدامند؟؛ لیستی از یک دنیا خاطره
بسیاری از ما با بازیهای استراتژی خاطرات زیادی داریم. این سبک بازی یکی از محبوبترین ژانرهای سرگرمی است و برای مدت طولانی محبوبیت خود را حفظ کرده است. اکثریت این سبک از بازیهای ویدئویی را با “جنگهای صلیبی” میشناسند. در اصل میتوان گفت افراد زیادی تجربه شنیدن اصطلاحهایی مثل سوارکاران عرب، به چوب نیاز داریم و … را دارند. اما سبک استراتژی اصلاً به چه نوع بازیای گفته میشود؟ در این مقاله ما قصد داریم این سبک بازی را معرفی کرده و لیست بهترین بازی های استراتژی را به شما ارائه دهیم.
سبک استراتژی چیست؟
کلمه استراتژی به معنای برنامهریزی است. در اصل این سبک نیز به همین حالت طراحی شده است. شما در مبارزه و جنگ به طور مستقیم درگیر نیستید. بلکه شما افراد، ساختمانها و مبارزان را هدایت خواهید کرد. به نوعی شما مدیر این بازی خواهید بود و رئیس تمامی عوامل موجود هستید. بازیهای سبک استراتژی زبان طراحی خاصی دارند. از شاخصه این سبک میتوان به حالت نقشه گونه و دید بازیکن از بالا اشاره کرد. گیمپلی اکثر آنها نیز به هم شبیه است. اما اصلاً از یاد نبرید که تفاوتهای میان موارد این لیست نیز بسیار است که به آنها خواهیم پرداخت.
از تفاوتهای میان بازیهای استراتژی میتوان به دو نوع نوبتی (Turn based) و همزمان (Real Time) اشاره کرد. حال این دو چه فرقی باهم دارند؟ حالت نوبتی چیزی مانند شطرنج است. به این گونه که شما عملی را انجام داده و باید صبر کنید تا رقیب شما در جواب کاری انجام دهد. اما حالت همزمان از نامش پیداست. هم شما و هم رقیب همزمان تصمیم گرفته و برای پاسخ یکدیگر صبر نمیکنید. به طور کلی هیجان حالت همزمان بیشتر است اما شکل نوبتی سختتر بوده و نیاز به فکر بیشتری دارد. به دلیل اینکه شما باید حرکت رقیب خود را پیشبینی کنید که به نوبه خود دشوار است.
لیست بهترین بازی استراتژی تاریخ
حال با لیست بهترین بازیهای استراتژی تاریخ با ما همراه باشید. این لیست براساس نمره این موارد در سایت متاکریتیک است که ترکیب خوبی از تجربه بازیکنان و منتقدان از یک بازی است. البته لازم به ذکر است که تعدادی از بازیهای بسیار محبوب در این لیست حضور ندارند.
قبل این اینکه لیست را شروع کنیم اشاره به چند بازی خواهیم کرد که در لیست حضور ندارند اما به شدت پرطرفدار هستند:
CK3: سومین بازی از فرنچایز Crusader Kings همچنان اثبات کرد که این سری یکی از بهترینها در سبک استراتژی است. داستان خوب، گیمپلی روان و هیجان بالا به همراه دقت تاریخی عواملی هستند که Crusader Kings 3 را از دیگر بازیها مجزا میکنند.
Dota 2: یکی از محبوبترین بازیهای استراتژی در حالت MOBA بازی Dota 2 است. هیجان آن به همراه سبک چند نفره جالب چیزی است که دوتا را خاص میکند. علاوه بر آن روند به شدت سریع و شخصیتهای جالب از عوامل دیگر محبوبیت این بازی هستند.
League of Legends: شاید بتوان رقیب مستقیم دوتا را لیگ نامید. لیگ گستردگی به شدت زیادی داشته و داستانی نسبتاً غنی نیز دارد. کارکترهای جالب و گیمپلی روان همواره لیگ را لذت بخش میکنند. همینطور اینکه مسابقات جهانی لیگ به همراه تبلیغات گسترده شرکت سازنده آن باعث شده تا بعد از نزدیک ۱۰ سال همچنان سر زبانها بماند.
حال به سراغ لیست اصلی برویم:
Age of Empires 2: Age of Kings
بازی ۲ Age of Empires یکی از بهترین تجربههای استراتژی را برای شما به ارمغان خواهد آورد. این بازی در سال ۱۹۹۹ منتشر شد و حتی در حال حاضر نیز طرفدار دارد. البته لازم به ذکر است که نسخه Definitive Edition آن پارسال عرضه شد که دوباره AOE 2 را زنده کرد. نکته خاصی که در مورد این بازی وجود دارد این است که تنها تمرکز آن به مبارزه نیست. شما باید زحمت زیادی برای ساخت سپاه بکشید و نمیتوانید آن را برای هیچ نابود کنید.
شما باید بسیار در زمینه اقتصادی در این بازی قوی بوده و حتماً حواستان به منابع باشد. باید با یک نقشه قوی حمله کنید چون شانس زیادی نخواهید داشت. تمام توان ذهنی خود را برای برنده شدن به کار بگیرید چون برای اداره شهر و مبارزه نیاز به یک استراتژی خوب خواهید داشت.
بخش چند نفره Age of Empires 2 نیز بسیار خاص بوده و چیزی است که تجربه آن را چندین بار بهتر میکند. مایکروسافت نیز از این ماجرا باخبر است. به همین دلیل نسخه Definitive آن را منتشر کند تا هم تجربه چندنفره و هم تجربه تک نفره را دوباره بازسازی کند. مایکروسافت تلاش خود را کرده تا در مواردی این بازی را بهبود بخشد. با این کار افراد بیشتری به تجربه این بازی ترغیب خواهند شد. نمره متای AOE 2 92 است.
Rome: Total War
بازی روم از سری بازی توتال وار یکی از ماندگارترین بازیهای استراتژی تاریخ است. هدف شما در آن گسترش و بزرگ کردن امپراطوری روم است که این هدف را به بهترین روش به بازیکن ارائه میدهد. روم با ترکیب چیزی بین حالت نوبتی (Turned Base) و همزمان (Real Time) چیزی متفاوت در سبک استراتژی بود. به این معنا که شما به هنگام کنترل کشور خودتان باید تصمیمی گرفته و منتظر نتایج آن میماندید. اما در هنگام مبارزه هر تصمیم در همان زمان اعمال میشد که باعث میشود بخش مبارزه خسته کننده نباشد.
با وجود اینکه روم در سال ۲۰۰۴ معرفی شد هنوز هم یکی از بهترین تجربهها را به بازیکنان ارائه میدهد. البته لازم به ذکر است که نسخه ریمستر آن نیز چندی پیش عرضه شد. به طور کلی شاید ریمستر آن حالت جالب و قدیمی را ارائه ندهد اما بازهم برای افرادی که Rome را تجربه نکردهاند بسیار خوب است. مخصوصاً برای افرادی که از گرافیکهای قدیمی لذت نمیبرند این ریمستر باعث میشود تا Rome را تجربه کنند. نمره متای بازی رُم ۹۲ است.
Sid Meier’s Gettysburg
سید مایر را میتوان یکی از بهترین طراحان بازی در زمینه استراتژی نام برد. او همواره با ارائه ایدههای جدید سبک استراتژی را یک قدم به جلو میبرد. Gettysburg جزو اولین کارهای مایر بود. او این بازی را دقیقاً یک سال بعد از Civilization 2 معرفی کرد که سبک متفاوتی از آن داشت. بازی Civilization 2 موفقیت بسیاری کسب کرد اما به حالت نوبتی بود. با این حال Gettysburg به حالت همزمان بوده و هیجان جدیدی را ارائه داد.
شاید بتوان این بازی را یکی از پیچیدهترین بازیهای همزمان و حتی سبک استراتژی دانست. دوره زمانی آن نیز دوران ویکتوریایی بوده که به نوبه خود جذابیتهای بسیاری دارد. از طول کشیدن برای پر کردن اسلحه گرفته تا سر و صدا و مبارزات همگی چیزهایی هستند که تجربه Gettysburg را چندین برابر بهتر میکنند. یکی از نکات مهم این بازی نیز ۳بعدی بودن آن است. به دلیل اینکه در سالی که عرضه شد تعداد بازیهای ۳بعدی آنچنان زیاد نبودند. این بازی نمره ۹۲ را از سایت متاکریتیک دریافت کردهاست.
Warcraft 3: Reign of Chaos
سری بازی وارکرفت را میتوان از بزرگترین فرنچایزهای تاریخ بازیهای ویدئویی دانست. داستان پیوسته و گیرا، گیمپلی بسیار خوب به همراه تلاشهای بسیار بلیزارد برای زنده نگهداشتن این بازی همگی باعث شده تا وارکرفت به این موفقیت برسد. از دیدگاه برخی شماره سوم وارکرفت بهترین بازی از این فرنچایز است. گیمپلی روان این بازی به همراه داستان خوب و صد البته قابلیت بازی با دوستان عوامل ماندگاری این بازی هستند.
بلیزارد نیز از محبوبیت این بازی باخبر است. چرا که چندی پیش Warcraft 3 reforged را عرضه کرد. این بازی به نوعی همان ریمستر بازی وارکرفت ۳ است ولی شما همچنان میتوانید نسخه اصلی را بازی کنید. وارکرفت ۳ از این نظر بسیار مشهور است که تفاوت زیادی با دیگر بازیهای استراتژی داشت و اصلاً خسته کننده نبود. شما به جای کنترل یک شهر تعدادی از افراد را کنترل کرده و به مبارزه میپردازید. به جرأت میتوان گفت که وارکرفت ۳ لایق این نمره ۹۲ از سایت متاکریتیک است.
Homeworld
دقیقاً در زمانی که اکثر بازیهای استراتژی در گذشته جریان داشتند، Homeworld برخلاف جریان رود حرکت کرد، به حالتی که در چندین سال آینده جریان داشت. این بازی شما را در فضا قرار داده و شما باید به سفینهها فرمان دهید. به سبک جنگ ستارگان مبارزه کنید و در برابر دیگر سفینهها ایستادگی کنید. محبوبیت Homeworld به خاطر بازه زمانی آن به همراه گیمپلی بسیار جذاب و متفاوت آن نسبت به دیگر بازیهای استراتژی است.
از Homeworld چند بازی دیگر نیز منتشر شد که هیچ کدام به خوبی و محبوبیت اولی نبودند. اما شرکت سازنده آن نیز دست از کار نکشید و چندی پیش ریمسترد این بازی را منتشر کرد. در اصل این ریمستر بیشتر حالت ارتقاء گرافیکی داشته و تغییر چندانی در گیمپلی آن ایجاد نکرده تا افراد بتوانند همچنان تجربه نسخه قدیمی را داشته باشند. Homeworld نمره ۹۳ را از سایت متاکریتیک دریافت کرده است.
Starcraft 2: Wings of Liberty
در لیست بهترین بازی های استراتژی جدیدترین بازی Starcraft 2 است. این بازی در سال ۲۰۱۰ منتشر شده و به عنوان یکی از بهترینهای سبک استراتژی از آن یاد شده است. Starcraft نیز مانند بسیاری از بازیهای این سبک به حالت Real Time بوده و داستانی جالب دارد. بازه زمانی آن هم در آینده بوده و همین باعث میشود تا روند کلی بازی سریع باشد.
اما نکته مهم در مورد Starcraft 2 این است که این بازی همچنان زنده است. منظور اینکه نیازی به ریمستر نداشته و همچنان سرورهای آن باز بوده و میتوانید امتحانش کنید. مسابقات جهانی آن نیز هر ساله برگزار شده و طرفداران پر و پاقرص همواره منتظر نتایج هستند. از دیگر مزایای Starcraft 2 میتوان به جلوههای بصری بسیار خوب و جالب به همراه گرافیک خوب اشاره کرد. نمره متای این بازی ۹۳ است.
Company of Heroes
در میان بازیهای استراتژی بازه زمانی جنگ جهانی دوم چندان پرطرفدار نیست. اما بزرگترین جنگ تاریخ جنگ جهانی دوم است. بسیار عجیب میشد اگر در مورد آن در این سبک بازی وجود نداشت. Company of Heroes در زمان جنگ جهانی دوم است. شما در آن به مدیریت لشکر خود پرداخته و مبارزه خواهید کرد. تفاوت مهمی که این بازی با رقبای خود دارد تمرکز کمتر آن روی اقتصاد و بیشتر آن روی مبارزه است. به حالتی که شما باید به طول مداوم تعیین کنید که افراد کجا قرار بگیرند که به بهینهترین روش مبارزه کنید.
بهترین بخش آن نیز قسمت چند نفره است. به همین دلیل که تمرکز بیشتر روی جنگ است شما میتوانید از همان ابتدا به فکر مقابله با رقیبتان باشید. اصلاً همین مورد باعث میشود تا هیجان آن از اکثر موارد این لیست بیشتر شود. بخش تک نفره آن نیز در برابر هوش مصنوعی بوده که برای تمرین مناسب است اما بخش اصلی همان قسمت چند نفره است. بازی Company of Heroes نمره ۹۳ را از سایت متاکریتیک دریافت کرده است.
Sid Meier’s Civilization 4
در سال ۲۰۰۵ شماره ۴ از سری بازی Civilization منتشر شد. چیزی که باعث شده این شماره در این لیست قرار بگیرد گیمپلی سریعتر به همراه جلوههای بصری به شدت بهتر از نسخه قبلی است. مانند دیگر بازیهای این فرنچایز گیمپلی نسبتاً ثابت است اما این روند سریعتر باعث شده تا اصلاً نتوان کلمه خسته کننده را برای Civilization 4 به کار برد. شما باید یک منطقه را انتخاب کرده و بازی را از آنجا شروع کنید. به نوعی باید از انسانهایی که اصلاً چیزی از تمدن نمیدانند افراد متمدن بسازید.
منابع را جمع کرده، با دقت شروع به ساخت و ساز کنید. شما باید تمام سعی خود را بکنید تا در این دنیا پیشرفت کنید. نکتهای که در سری بازی Civilization وجود دارد این است که به شدت اقتصاد مهم است. شما باید مراقب وضعیت منابع و رضایت مردم باشید مگرنه برای شما کار نخواهند کرد. قسمت جالب در مورد شماره ۴ این فرنچایز این است که همچنان با وجود گذشت نزدیک به ۱۶ سال از عرضه آن همچنان قابل بازی و زیباست. نمره نسخه چهارم از فرنچایز Civilization از سایت متاکریتیک ۹۴ است.
Sid Meier’s Civilization 2
اولین نسخه از سری بازی Civilization موفقیت نسبتاً خوبی کسب کرد. اما این شماره ۲ بود که اثبات کرد این فرنچایز از چه پتانسیلی برخوردار است. شماره ۲ در لیست بهترین بازی استراتژی حقیقتاً لایق این بازی است. همانطور که گفتیم گیمپلی سری بازی Civilization نسبتاً ثابت است. مهمترین ویژگی نسخه دوم پیشرفت بسیار زیاد آن از اولین بازی Civilization بود. همینطور اینکه در سال ۱۹۹۶ که تازه بازیهای استراتژی در حال اوج گرفتن بودند این بازی سبک استراتژی را چند پله بالاتر برد.
مانند دیگر بازیهای این فرنچایز شما با افرادی کاملاً ناآشنا با تمدن شروع خواهید کرد و باید پیشرفت کنید. نکته جالب اینجاست که با وجود اینکه با هر بازی Civilization بهتر میشود اما شماره ۲ به شما حس خاصی میدهد. آن حس نوستالژی که ممکن است با گذشت ۲۵ سال از عرضه همچنان تجربه این بازی برای شما لذت بخش باشد و هرگز از آن خسته نشوید. بهترین بازی فرنچایز Civilization نمره ۹۴ را از سایت متاکریتیک دریافت کرده است.
Command and Conquer
سری بازی Command and Conquer یکی موفقترین سری بازیهای استراتژی هستند. شاید معروفترین آن که اسمش را زیاد شنیدیم Command and Conquer: Generals باشد که در سال ۲۰۰۳ عرضه شد. اولین بازی Command and Conquer، به نوعی آغازگر این سری، در زمان عرضه یک انقلاب در بازیهای استراتژی بود. بازه زمانیِ مدرن به همراه تمرکز اصلی روی مبارزه مواردی هستند که این بازی را از رقبا متمایز میکردند.
از سال ۱۹۹۵ که این بازی عرضه شد حتی بعد از ۲۶ سال همچنان میتوان گفت که بسیار لذت بخش و مفرح است. شرکت سازنده آن نیز در این مدت بازیهای بسیاری عرضه کرده اما هیچ کدام حتی نزدیک شماره ۱ نیستند. دقیقاً همین باعث شده تا ریمستر Command and Conquer چندی پیش عرضه شود. این ریمستر با وضعیت گرافیکی حال حاضر تطابق بیشتری داشته و حالت ۳بعدی یافته است. اگر هم صادق باشیم آن گرافیک ۲۰ سال پیش شاید دیگر برای گیمرهای جدید لذت بخش نباشد. پس شرکت سازنده عمل بسیار درستی انجام داده تا نسل جدید را به تجربه این بازی بینظیر جذب کند. بهترین بازی استراتژی از سایت متاکریتیک نمره ۹۴ را دریافت کرده است.
حرف آخر
تقریباً همه ما با بازیهای استراتژی خاطره داریم. حال برخی با موارد داخل این لیست خاطره داشته و برخی نیز با مواردی که در این لیست حضور ندارند. به طور کلی سبک استراتژی به خاطر قدرتی که به گیمر میدهد با دیگر سبکها متفاوت است. شما در آن رئیس تعداد زیادی از افراد بوده و کنترل آنها را بر عهده دارید. به همین دلیل است که این سبک سابقه بسیاری داشته و هنوز هم طرفداران به شدت زیادی دارد. تنها نکته منفی حال حاضر در این است که ما شاهد تعداد زیادی ریمستر هستیم. از حرف من اشتباه برداشت نکنید، ریمستر و تجدید خاطره بسیار خوب است اما تقریباً همه بازیهای این لیست ریمستر شدهاند.
قسمت بدتر اینجاست که اصلاً از سال ۲۰۱۰ به بعد در این لیست موردی نداریم. پس میتوان گفت که در چند سال اخیر صنعت بازیهای ویدئویی به خصوص در زمینه استراتژی افت شدیدی پیدا کرده است. البته بازیهای زیادی قرار است به زودی عرضه شود و امیدواریم بتوانند راه خود را در بهترین بازیهای استراتژی پیدا کنند. به دلیل اینکه این سبک همچنان پتانسیل زیادی داشته و راه زیادی نیز در پیش دارد.
پر بحثترینها
- بازیگر شخصیت اصلی Intergalactic نیل دراکمن را خدای بازیهای ویدیویی میداند و از همکاری با او هیجانزده است
- رکورد دیسلایک تریلر Concord توسط Intergalactic در یوتیوب شکسته شد
- رئیس ناتی داگ: تست بازیگری Intergalactic به اندازه انتخاب بازیگر نقش الی شگفتانگیز بود
- بازیهای انحصاری کنسولی بیشتری از پلی استیشن برای Xbox عرضه خواهند شد
- مدیرعامل ناتی داگ: Intergalactic دیوانهوارترین ماجراجویی ما است
- دیجیتال فاندری تریلر Intergalactic را از نظر بصری شگفتانگیز توصیف میکند
- سازنده بازی Black Myth: Wukong بابت برنده نشدن در مراسم The Game Awards 2024 گریه کرد
- گپفا ۲۶؛ مورد انتظارترین بازیهای شما در سال ۲۰۲۵
- مدیرعامل مایکروسافت: طرفدار Xbox بودن یعنی تجربه بازیهای آن روی تمامی دستگاهها
- این ۱۵ ویژگی منحصر به فرد GTA 6 را به یک تجربه خیرهکننده تبدیل خواهند کرد
نظرات
انتظار داشتم total war warhammer 2 باشه که نیست فک نکنم بازی استراتژیکی تونسته باشه نزدیکشم بشه البته نظر منه ولی اگه بهترین بازی استراتژیک نباشه یکی از بهترینا است ولی تو لیستتون نیست نعجب میکنم
چنتا ازین بازیا برا کنسولا هم عرضه شدن؟خبر ندارم
قسمت اصلا از بعد ۲۰۱۰ بازی نداریم اشکال داره هاا. کروسیدر کینگز که همین سال پیش اومد.
سبک مورد علاقم چن سالیه بازی خوب نداره. چی میشه شرایط برگرده به قبل ۲۰۱۰ هی بازی استراتژی خفن بیاد؟ خیلی منتظر اینم دوباره مثل قبلنا این سبک رونق بگیره. سبکی که باهاش گیمر شدم الان بازی خوب زیادی نداره. امیدوارم به زودی مثل قبلنا این سبک بازی های زیاد و خوبی هر سال داشته باشه.
من با استراتژی بزرگ شدم :-))
جای down of war هم خالی
نور به قبر THQ بباره
بهترین بازی استراتژیکی که بازی کردم بدون تردید Stronghold بوده هیچ بازی به گردش نمی رسه
یادش بخیر
ما مورد حمله قرار گرفتیم
چوب کم است
تو از پدرت بهتر می جنگی ولی در آخر این منم که پیروز میشم
تو یه گستاخ تازه به دوران رسیده هستی خوشحال می شم که شیکستت بدم
:rotfl: :rotfl:
سرباز کمان دار عرب
.
قلاب سنگ داران عرب 😀
به بهونه همین لیست
fire emblem three houses
رو معرفی و پیشنهاد میکنم .
هم نقش آفرینیه و هم استراتژی
شوخی می کنید دیگه؟
فقط یه نماینده از total war؟ Medieval II و وارهمر ۲ جا نمی شدن تو لیست؟ (همچنان چشم انتظار تو نشسته ام ای دوست بیا و Medieval III را برایمان بیاور 😥 )
Red Alert 2؟
Black & White?
از کل Age of Empires فقط یه نسخه اش؟ نسخه ی فرعی ای مثل Age of Mythology فوق العاده بود…
من به شخصه از XCOM خوشم نمیاد ولی عجیبه تو لیست نبود
به یکی از بازی های شهر سازی هم اشاره میشد بد نبود
——————-
تقسیم بندی سبک های استراتژیک خودش نیازمند یه مقاله است و این تقسیم بندی خیلی کلی بود
——————-
و این که چرا تو لیست بعد از ۲۰۱۰ دیگه چیز خاصی نیست؟ اون خلاقیت قدیم دیگه توی آثار جدید نیست + پلیر ها کم حوصله تر شدن + سود بسیار بیشتر توی بازی های موبایل (مثلا برید ببینید اعضای قدیمی Ensemble Studios چیکار می کنن)
من از نبود جنرالز بد تعجب کردم با اون دی ال سی خفنش
توی لیست برترین ها Dawn of war نیست ؟
من ار تی اس کلاسیک رو خیلی دوس دارم کامند ان کانکور های قدیمی و وارکرفت ۲ و ۳
ولی از حق نگذریم فوق العاده ترین ار تی اس اون دوران Dawn of war هست ساخته استدیو افسانه ای رلیک
THQ روحت شاد …
پ.ن : متا ذره ای ارزش نداره دوستان بازیرو باهاش قیاس نکنید
برا من سه عنوان
Age of Empires 2: Age of Kings
Company of Heroes 2
Stronghold Crusader
بهترین بازی های استراتژیک بودن که از بچگی بازی میکردم.
سلام
از سمرقند و بخارا تا جزیرهی انگلستان!
همه در دست ماست اگر روم ۲ در کامپیوترمان باشد!
حداقل ما اگر زمانی مث حافظ بود فک کنم گفتیم سمرقند و بخارا رو میبخشیم به یکی دروغ نگفتیم سریع توتال وارو باز میکنیم اینا رو میگیریم سیومونو میدیم به طرف.
سلام
والا!
گودرت گیمینگ!
تمدن ۵
کماندوها
آقا حقیقتا ناراحت شدم اسم The lord of the rings: Battle for middle earth رو ندیدم
این بازی در کنار warcraft 3 بهترین استراتژی های بچگی من هستن (به علاوه ۳ گانه stronghold)
یکی از سبک بازیهایی که چند سال هست بهش بشددت کم لطفی شده
بشخصه بهترین خاطرات بازیهای کودکیم رو با سری قلعه و Age of Mythology و وارکرافت و سری Command and Conquer دارم و هیچ وقت این خاطرات شیرین از ذهنم پاک نمیشه
به امید موفقیت Age of Empires و بازگشت این ژانر بشددت جذاب و سرگرم کننده
پیشنهادای من
Warzone 2100
World in Conflict
Cultures 2
Tropico
Call to Arms
Supreme Commander
Anno
Age of Wonders
Desperados
Men of War
Wargame
Face Of War
The Guild
Black & White
SpellForce
The Settlers
فقط یه بازی از پارادوکس نام برده شده اونم ck3 هستش که بیشتر نقش افرینیه تا استراتژیک !
اسمی از هرت اف ایرون و اروپا یونیورسالیس نام برده نشده ؟! بعد دوبار تمدن رو گفتین
اصلا کسی که این مقاله رو نوشته استراتژیک باز بوده ؟
خیلیا اومدن به این موضوع گیر دادن ولی اول مقالم ذکر شده با نمره ی متان اینا.
Dawn of war Soulstorm :inlove:
پس Europa Universalis و Crusader Kings چی؟؟!
خجالت آوره. بازی Rise of nations و age of mythalogy و stronghold crusader کجان. عجب لیست مضخرفی