نقد و بررسی Old World؛ بازنویسی تاریخ باستان

سری بازی Civilization از جمله بازی‌های بسیار تأثیرگذار تاریخ صنعت ویدیوگیم است و بر بسیاری از عناوین بعد از خود تأثیر گذاشته است. با این وجود در تمام این سال‌ها، عناوینی که سعی کنند اکثر عناصر گیم‌پلی‌شان مشابه Civilization باشد بسیار کم بوده‌اند و دلیل این موضوع هم احتمالاً نگرانی از رقابت با این عنوان است. Old World عنوانی است که سعی دارد با گیم‌پلی مشابه Civilization و ترکیب آن با عناصر عناوین دیگر نظیر Crusader Kings، اثری جذاب را به بازیکنان ارائه بدهد. در ادامه به نقد و بررسی این عنوان می‌پردازیم.

Old World

تاریخچه ساخت بازی Old World

در ابتدا به طور مختصر به تاریخچه و فرآیند ساخت بازی اشاره می‌کنیم. استودیوی سازنده بازی Mohawk Games نام دارد و در سال ۲۰۱۳ تأسیس شده و پیش‌تر یک بازی استراتژی دیگر به نام Offworld Trading Company را ساخته است. رئیس این استودیو آقای سورن جانسون است. او یکی از طراحان ارشد بازی Civilization IV بوده است و در نتیجه تبحر بالایی در طراحی بازی‌های استراتژی دارد.

بعد از اتمام ساخت Offworld Trading Company این استودیو ساخت بازی Old World را شروع کرد. این عنوان قرار بود در ابتدا ۱۰ Crowns نام داشته باشد و هدف آن هم ساخت عنوانی نظیر Civilization ولی با تمرکز بر یک دوره تاریخی مشخص بوده است. بازی در ابتدا قرار بود توسط استودیوی Starbreeze منتشر شود ولی بعد از تغییراتی که در این شرکت پیش آمد، خود Mohawk Games وظیفه نشر بازی را بر عهده گرفت و با انتشار انحصاری آن بر روی Epic Games برخی از هزینه‌های لازم برای بازاریابی این اثر تأمین شد. این عنوان در اوایل سال میلادی گذشته به صورت Early Access بر روی Epic Games Store منتشر شد و در نهایت امسال شاهد عرضه نسخه نهایی آن بودیم.

بازی با تمرکز بر دوران اوج امپراتوری‌های باستانی ساخته شده است. در این تصویر دروازه ایشتار بابل را مشاهده می‌کنید.

وقایع تاریخی و داستان Old World

با این مقدمه به سراغ نقد و بررسی بازی می‌رویم. اگر سری بازی‌های Civilization را بازی کرده باشید، می‌دانید که در این سری شما در نقش یک تمدن قرار گرفته و از دوران ابتدایی تاریخ و حتی پیش از اختراع چرخ، باید کار خود را شروع کرده و با گسترش مرزهای خود و مدیریت روابط با همسایگان، به تدریج پیشرفت کرده و در نهایت تا عصر فضا پیش خواهید رفت.

بازی Old World هر چند از نظر گیم‌پلی سعی کرده بسیار شبیه Civilization باشد، اما سازندگان آن ترجیح داده‌اند بر روی بازه خاصی از تاریخ تمرکز کنند. هر چند بازی به هیچ وجه قرار نیست شبیه‌ساز تاریخ باشد و حتی بسیاری از نقشه‌های آن هیچ ارتباطی به نقشه واقعی جهان ندارند، اما دوره زمانی بازی بر بازه خاصی از تاریخ در حوالی سال‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ قبل از میلاد و بر محدوده خاورمیانه و اطراف دریای مدیترانه تمرکز دارد.

برخلاف Civlization‌ که حاکم از ابتدا تا انتهای بازی ثابت است، در این عنوان فرمانرواها از دنیا رفته و فرزندانشان جانشین آنان می‌شوند. این موضوع هم در گیم‌پلی و هم در داستان بازی تاثیرگذار است.

تمدن‌های حاضر در بازی

تمدن‌های اصلی موجود در بازی ایران، یونان، مصر، کارتاژ، آشور، بابل و روم است و بازی سعی کرده به طور خاص تنها به این دوره جذاب تاریخ توجه کند. این هفت حکومت،‌ تمدن‌های اصلی قابل بازی هستند و بر روی شیوه ساخت و ساز، نیروها و سایر جنبه‌های این حکومت‌ها مطالعات زیادی کرده‌اند تا تصویری نسبتاً واقعی از چهره این تمدن‌ها ارائه بدهند.

تعدادی حکومت فرعی نظیر سکاها، گل‌ها، دانمارکی‌ها و چند حکومت دیگر هم در بازی وجود دارند که امکان کنترل آن‌ها توسط بازیکن وجود ندارد و برای پیروزی در بازی با بازیکن رقابت نمی‌کنند ولی به طور مستقل و بر اساس منافع خودشان رفتار کرده و سعی می‌کنند حکومت خود را حفظ کرده و با بهترین متحدان پیمان ببندند.

برخورد شما با هر یک از وقایع داستانی، بر آینده سرزمینتان تاثیر گذار است.

نقش مهم شخصیت‌ها

اما نکته‌ای که باعث عمیق‌تر شدن داستان بازی می‌شود، این است که برخلاف سری Civilization که سرزمین شما از ابتدای تاریخ تا عهد فضا یک فرمانروا داشت و عملاً شخصیت‌پردازی خاصی حول این افراد شکل نمی‌گرفت، در Old World فرمانروایان و روابط خانوادگی آنان از اهمیت بالایی برخوردار است. فرمانروای سرزمین شما به هیچ وجه نامیرا نیست و بعد از مرگ فرزندان او جانشینش خواهند شد.

روابط بین خانوادگی، ازدواج بین حکومت‌ها، جنگ بر سر تاج و تخت و موارد مشابه، از جمله وقایعی هستند که در این بازی اتفاق می‌افتند. ممکن است در اوایل بازی تصمیم بگیرید که فرزند فرمانروای سرزمین را به سمت و سویی خاص سوق بدهید و نتیجه این رفتار را سال‌ها بعد و با فرمانروا شدن او مشاهده کنید.

درخت خانوادگی در بازی Old Tree

این عناصر باعث شده‌اند که نقش داستان در بازی بسیار پررنگ‌تر بشود. سازندگان با الهام گرفتن از Crusader Kings روابط عمیقی بین شخصیت‌ها در داستان بازی طراحی کرده‌اند که نتیجه آن عنوانی جذاب شده است. چنین موضوعی با توجه به این که سری Civilization روی بازه بسیار گسترده‌ای از تاریخ تمرکز می‌کند عملاً ممکن نبود زیرا با گذشت هر نوبت در این سری، چندین سال و گاهی اوقات بیش از ۱۰۰ سال سپری می‌شود؛ اما در Old World که بر روی یک بازه زمانی خاص تمرکز کرده است، این موضوع به بهترین شکل قابل پیاده سازی بوده است.

با این اوصاف، می‌بینیم که بازی از نظر داستانی توانسته با ترکیب عناصر سری Crusader Kings با سری Civilization، عنوانی بسیار جذاب ارائه کند که هر چند قطعاً از لحاظ داستانی و پیچیدگی‌های آن به Crusader Kings نمی‌رسد اما در این زمینه چندین پله بالاتر از Civilization قرار می‌گیرد.

گیم‌پلی Old World

بعد از داستان نوبت به گیم‌پلی بازی می‌رسد. همان طور که پیش‌تر هم گفته شد، اصول کلی Old World در نگاه اول شبیه سری Civilization است اما تفاوت‌هایی اساسی هم وجود دارد که باعث تمایز این عنوان می‌شود. در این بازی هم همانند Civilization باید با ساخت شهرها در قسمت‌های مختلف، تمدن خود را گسترش داده و در عین حال توسط کارگران، اقدام به استفاده از منابع طبیعی آن منطقه کرده و به ساخت بناهای گوناگون مبادرت ورزید. با این حال در هر بخشی، شاهد تفاوت‌های جزئی ولی تأثیرگذاری نسبت به سری Civilization هستیم. مثلاً یکی از ساده‌ترین این تفاوت‌ها این است که شهرها را فقط در مکان‌های خاصی می‌توان ساخت و با ساخت یک شهر، به طور همزمان چندین خانه از نقشه برای آن شهر اشغال می‌شود.

Old World در زمینه گیم‌پلی شباهت بالایی به سری Civilization دارد اما تغییرات اساسی در برخی المان‌های آن داده شده است که باعث می‌شود بازی از زیر سایه این عنوان خارج شود.

سیستم حرکتی خاص در بازی

در سری Civilization هر کدام از نیروهای شما شامل کارگران یا نیروهای جنگی، می‌توانستند مقدار مشخصی در هر نوبت حرکت کنند. در Old World اما سیستم به شکل دیگری است. در اینجا در هر نوبت در کل همه نیروهای شما مقدار مشخصی می‌توانند حرکت کنند و میزان حرکت هر نیرو مستقل از نیروهای دیگر نیست. این موضوع تا حدی از نظر برهه زمانی بازی منطقی‌تر هم هست. در آن دوران به دلیل سختی جابه‌جایی و انتقال پیام، رساندن دستورات سخت‌تر بود و اگر یک حاکم تنها بر یک بخش از سرزمین خود تمرکز می‌کرد، از بخش‌های دیگر غافل می‌شد.

این سیستم حرکتی باعث می‌شود که اگر بخواهید بر روی توسعه یا حرکت نیروهایتان از یک بخش خاص تمرکز کنید، امکان کنترل قسمت‌های دیگر را برای آن نوبت از دست بدهید. بدین ترتیب،‌ همواره باید بسیار با فکر بیش‌تر اعمال و رفتار هر کدام از واحدهای خود را مدیریت کنید تا متضرر نشوید.

در سری Civilization تقریبا نمونه‌ای مشابه رویدادهای این بازی را به این شکل شاهد نبودیم و این موضوع یکی از اصلی‌ترین المان‌های بازی است و کاملا باعث در هم تنیدگی داستان و گیم‌پلی شده است.

تعداد حرکت‌هایی که در هر دور می‌توانید انجام بدهید، به پارامترهای مختلفی بستگی دارد ولی به طور کلی اکثر این پارامترها بر حفظ وحدت تمدن خود و ملی‌گرایی تمرکز دارند. این مسئله باعث می‌شود که اگر فقط بخواهید بر حداکثر کردن این موضوع تمرکز کنید، دیگران به چشم خوبی به شما نگاه نکنند و در نتیجه به مقابله با شما برخیزند. در نتیجه باید همواره همه جوانب و شرایط را در نظر بگیرید و مطابق با آن اقدام کنید.

در هم تنیدگی داستان و گیم‌پلی

یکی دیگر از موارد مهمی که گیم‌پلی بازی را شدیداً تحت تأثیر قرار می‌دهد و برگرفته از داستان بازی هم هست، وقوع رویدادهای مختلف در حین بازی است. در بسیاری از این رویدادها که ممکن است دعواهای درون خاندان سلطنتی یا روابط تجاری و سیاسی مختلف با همسایگان باشد، معمولاً شما باید بین چند گزینه یکی را انتخاب کنید و انتخاب هر کدام از این موارد تأثیرات کوتاه مدت و بلند مدت مختلفی دارد. مثلاً ممکن است یکی از همسایگان به مناسبت حسن همسایگی، هدایایی برای شما بفرستد. این هدایا می‌تواند مفید باشد اما ممکن است یکی از این هدایا، یک جام سمی باشد که پادشاه شما را مسموم کرده و بکشد. چنین مواردی باعث شده‌اند که بازی هم از لحاظ داستانی و هم از لحاظ گیم‌پلی به شدت تقویت بشود.

تغییراتی هم در سیستم تحقیقات بازی رخ داده است. بازی  در بعضی مواقع امکان دارد گزینه‌های متفاوتی برای تحقیقات در اختیارتان قرار بگیرد و یا حتی در مواقع جنگ، می‌توانید به جای تمرکز روی مسئله تحقیقات، بر تعلیم نیروهای بیش‌تر تمرکز کنید. چنین مواردی باعث می‌شوند بازی از حالت خطی و ثابت خارج شده و ساختاری پویا به خود بگیرد که در افزایش کیفیت آن بسیار تأثیرگذار است.

سیستم‌ حرکتی بازی تفاوت قابل توجهی با Civilization دارد و در هر دور در کل به مقدار مشخصی می‌توان به کل نیروها فرمان داد. این موضوع باعث می‌شود که برای انجام هر فرمان نیاز به فکر بیش‌تر باشد تا بتوان سنجیده‌تر عمل کرد.

یکی دیگر از موارد جالبی که در بازی وجود دارد این است که می‌توانید هر حرکتی که در یک نوبت انجام داده‌اید را قبل از به اتمام رساندن آن Undo کرده و به عقب بازگردانید. این ویژگی هر چند شاید گاهی اوقات بتواند به بازیکن نسبت به برخی وقایع پیش‌‌آگاهی بدهد،‌ اما حداقل باعث می‌شود که به دلیل یک کلیک اشتباه موس برنامه‌های شما به هم نریخته و نیازی به لود کردن مجدد بازی از فایل‌های ذخیره قبلی برای اصلاح اشتباهات کوچک نباشد.

هوش مصنوعی Old World

مورد دیگری که همیشه در سری Civilization با وجود بهبودهای فراوان مورد انتقاد است،‌ هوش مصنوعی است. در این بازی با وجود کوچک‌تر بودن تیم سازنده، با هوش مصنوعی نسبتاً بهتری طرف هستیم. البته نباید فراموش کرد که تعداد تمدن‌های بازی Civilization خیلی بیش‌تر از این عنوان است و بهینه کردن هوش مصنوعی آنان و بالانس کردن آن دشوارتر است.

به هر شکل، در زمینه هوش مصنوعی کلی و همچنین هوش مصنوعی رقبا حین مبارزه اوضاع این بازی نسبتاً خوب و قابل قبول است. البته اگر واقعاً استراتژی پیچیده‌ای داشته باشید، هوش مصنوعی حریف شما نخواهد شد ولی حداقل هوش مصنوعی در دام تله‌های واضح نمی‌افتد و نسبتاً عملکرد خوب و قابل قبولی دارد.

Old World

نقاط ضعف اساسی Old World

باید به نکات منفی بازی هم اشاره کنیم. بازی از نظر راهنما و آموزش خیلی وضعیت خوبی ندارد. بسیاری از مکانیزم‌های ریز بازی به طور دقیق توضیح داده نمی‌شوند و به طور برای فردی که با این سبک آشنا نباشد، حجم جزئیات مختلفی که باید مدیریت کند احتمالاً ترسناک و سرسام‌آور به نظر برسد. هر چند افرادی که با این سبک آشنا باشند، چندان مشکلی در انجام آن نخواهند داشت، اما عدم توجه به بازیکنان تازه‌کار بدون شک نکته منفی محسوب می‌شود.

نکته منفی دیگری که وجود دارد و بی‌ربط به قسمت قبلی هم نیست، رابط کاربری پیچیده بازی است. در بسیاری از بخش‌های بازی اعداد فراوان و گوناگونی مشاهده می‌کنید که به راحتی نمی‌توان متوجه شد بیانگر چه موضوعی هستند. پیچیده بودن رابط کاربری بازی حتی برای بازیکنان باسابقه این سبک هم می‌تواند در ابتدا مشکل ساز بشود و در نتیجه قطعاً افراد تازه‌کار را بسیار به زحمت می‌اندازد.

رابط کاربری بازی کمی بیش از اندازه شلوغ است و ممکن است بازیکنان تازه‌کار را گیج کند.

این دو مورد هر چند برای طرفداران این سبک مشکلات جدی نیستند، اما برای فردی که بخواهد به این سبک ورود کند، عوامل بازدارنده قوی هستند. هر چند عملکرد سری Civilization هم در این زمینه بی‌نقص نیست اما نسخه آخر آن یعنی Civilization VI در زمینه دسترس‌پذیری برای افراد تازه‌کار به مراتب وضعیت بهتری نسبت به Old World دارد و در نتیجه وضعیت بازی در این زمینه نسبت به اصلی‌ترین رقیبش خیلی خوب نیست.

در نهایت و با تمام مواردی که گفته شد، می‌توان گفت که بازی از لحاظ گیم‌پلی در کل وضعیت بسیار خوبی دارد. سازندگان Old World به کمک ترکیب المان‌های سری Crusader Kings با عناصر رایج و اصلی سری Civilization و تغییراتی تأثیرگذار در بسیاری از مکانیزم‌های اساسی، عنوانی را عرضه کرده‌اند که ضمن در اختیار داشتن عناصر آشنای Civilization، بتواند از نظر گیم‌پلی تا حدی خود را از زیر سایه این عنوان خارج کند. هر چند بازی ایراداتی در زمینه‌های رابط کاربری و راهنماها دارد که توصیه آن برای افراد تازه وارد را سخت می‌کند، ولی برای دوستداران این سبک Old World گیم‌پلی بسیار خوبی را ارائه می‌دهد.

گرافیک و موسیقی بازی

گرافیک Old World

بعد از گیم‌پلی نوبت به گرافیک بازی می‌رسد. از بعد هنری سازندگان عملکرد بسیار خوبی داشته‌اند. تلاش آنان برای بازآفرینی مینیاتوری ساختمان‌های دوران باستان و تفاوت‌های ساختاری معماری هر کدام از حکومت‌های بازی، در کنار توجه به طراحی نیروهای مختلف و عناصر دیگر موجود در محیط، همگی نشان از کیفیت بسیار بالای هنری بازی دارد.

هر چند بازی از بعد فنی ضعف‌هایی دارد ولی از لحاظ هنری فوق العاده است.

در بعد فنی هر چند بازی نسبتاً قابل قبول است ولی نسبت به رقیبش یعنی Civilization و حتی بسیاری از بازی‌های استراتژی جدید دیگر، نمی‌توان آن را خیلی خوب دانست. مدل‌های استفاده شده برای آبجکت‌های مختلف بازی و همچنین کیفیت بافت‌ها در حد عناوین رده‌بالای این سبک نیست. همچنین بعضی مشکلات فنی دیگر نظیر باگ‌‌های گرافیکی هم در بازی کم و بیش وجود دارند. هر چند تیم سازنده بازی قطعاً ابعاد بسیار کوچک‌تری نسبت به سازندگان بزرگ این سبک دارد و در نتیجه نمی‌توان انتظار یک شاهکار فنی را از آنان داشت اما به هر حال لازم بود در نقد و بررسی به این نکته پرداخته شود.

موسیقی و صداگذاری Old World

در نهایت به موسیقی و صداگذاری بازی می‌رسیم. در این زمینه هم عملکرد بازی عالی بوده است. موسیقی‌های استفاده شده در بازی که اکثراً تم تاریخی دارند، همگی فوق‌العاده هستند. از بعد صداگذاری، افکت‌های صوتی همگی کیفیت خوبی دارند؛ اما در بعد صداگذاری برای شخصیت‌ها تقریباً می‌توان گفت صداگذاری خاصی وجود ندارد و از این لحاظ بازی نسبت به Civilization که در آن افراد با زبان‌های بعضاً باستانی هم صحبت‌ می‌کنند، بسیار ضعیف‌تر است. هر چند قطعاً بودجه این تیم کوچک در حد سازندگان Civilization نیست و در نتیجه نمی‌توان خیلی بر آن‌ها خرده گرفت.

Old World

نتیجه‌گیری نهایی

با تمام مواردی که گفته شد، می‌توان به این نتیجه رسید که Old World یک عنوان استراتژی نوبتی بسیار باکیفیت است. سازندگان این عنوان با ترکیب المان‌های اصلی گیم‌پلی سری Civilization با عناصر داستان محور Crusader Kings، موفق به ارائه اثری جذاب و باکیفیت شده‌اند که قطعاً می‌تواند طرفداران این سبک را راضی کند. این بازی همچنین موفق شده است تا حد خوبی خود را از زیر سایه سنگین Civilization خارج ‌کند. هر چند ایراداتی در زمینه رابط کاربری و گرافیک فنی بازی وجود دارد و پیچیده بودن بازی ممکن است جلوی ورود افراد تازه‌کار را بگیرد، اما قطعاً تجربه این عنوان برای طرفداران این سبک بسیار لذت‌بخش خواهد بود.

نکات مثبت:

• گیم‌پلی بسیار عمیق و جذاب و ترکیبی جذاب از دو بازی Civilization و Crusader Kings
• نقش بالای روابط بین شخصیت‌ها در شکل‌گیری وقایع بازی
• گرافیک هنری عالی
• موسیقی عالی

نکات منفی:

• گرافیک فنی بازی می‌توانست بهتر باشد
• بازی برای افرادی که با این سبک آشنایی ندارند بسیار پیچیده است
• رابط کاربری پیچیده و گیج کننده