ستیز در سیاهچال‌ها | نقد و بررسی نسخه دسترسی زودهنگام Solasta: Crown of the Magister

ماه اکتبر فصل بسیار خوبی برای طرفداران Dungeons and Dragons بوده است. با فاصله اندک از انتشار نسخه دسترسی زودهنگام Baldur’s Gate 3 شاهد انتشار یک عنوان دیگر بر مبنای قوانین این مجموعه به نام Solasta: Crown of the Magister نیز به حالت دسترسی زودهنگام منتشر شده است. در ادامه به بررسی این عنوان می‌پردازیم.

محیط‌های تنگ و تاریک زیادی را در بازی مشاهده خواهید کرد.

ابتدا و قبل از شروع بررسی بازی، کمی در مورد استودیو سازنده آن صحبت می‌کنیم. استودیو Tactical Adventures یک شرکت فرانسوی است که توسط Mathieu Girard تأسیس شده است. آقای گیرارد پیش از این، در تأسیس Amplitude Studios هم نقش داشته است؛ شرکتی که هم اکنون در حال کار بر روی عنوان Humankind است و سابقه ساخت بازی‌های استراتژی نظیر Endless Legends 2 را در کارنامه خود دارد؛ اما قضیه برای Tactical Adventures تا حدی متفاوت است. این استودیو حدوداً ۱۵ تا ۲۰ بازی‌ساز دارد که اکثراً از افراد خبره و قدیمی صنعت و طرفداران دوآتشه بازی‌های نقش آفرینی و همچنین دنیای Dungeons and Dragons هستند. هدف اصلی این استودیو هم ساخت بازی‌های نقش آفرینی با محوریت بسیار بالای داستان است. Solasta اولین عنوان این استودیو محسوب می‌شود و برای تأمین بودجه خود از کیک استارتر استفاده کرده است. کمپین کیک استارتر بازی حدوداً یک سال پیش استارت خورد و در مدت زمان کوتاهی به هدف ۱۸۰ هزار یوری خود دست یافت و در نهایت از لحاظ بودجه توانست تا حدود ۲۴۰ هزار یورو را از طرف طرفداران در پلتفرم کیک استارتر جمع آوری کند و پس از آن موفق شد که نظر مساعد شرکت Wizards of the Coast را به عنوان صاحب امتیاز Dungeons and Dragons برای استفاده از قوانین Dungeons and Dragons 5e به دست بیاورد. بدین ترتیب حال بعد از یک سال، شاهد عرضه نسخه Early Access این عنوان هستیم که بخش‌هایی از داستان بازی به همراه اکثر مکانیک‌های اصلی و اساسی این عنوان را در خود جای داده است تا سازندگان بتوانند به تدریج و با کمک بازیکنان بازی را متعادل کرده و در همین حین قسمت‌های دیگر بازی را تا عرضه نهایی آن توسعه بدهند.

گزینه‌های طراحی شخصیت در نسخه Early Access خیلی کامل نیستند.

با این مقدمه سراغ نقد بازی می‌رویم. ابتدا از داستان آن شروع می‌کنیم. حدود ۱۰۰۰ سال قبل از وقایع بازی، در طی واقعه‌ای موسوم به Cataclysm یکی از امپراتوری‌های بزرگ High-Elf ها از بین رفته و منطقه بزرگی از دنیای وسیع بازی تبدیل به مکانی وحشتناک و پر از هیولا به نام Badlands شد. حکومت‌هایی که دور از مکان این حادثه بودند (نظیر تعدادی از سرزمین‌های انسان‌ها)، در طول هزار سال توانستند هر کدام به کشور تبدیل بشوند. در این میان، یکی از این حکومت‌ها به نام Principality of Masgarth راهی نسبتاً آسان برای ورودی به Badlands پیدا می‌کند. در عین حال، Principality محل استقرار شورایی موسوم به Legacy Council متشکل از انجمن‌های جادوگری و همچنین نمایندگانی از سایر کشورها هم هست. این شورا تصمیم می‌گیرد که گروهی از ماجراجویان را استخدام کند تا آن‌ها به این سرزمین‌ها بروند و دانش و گنجینه‌های ارزشمندی که از حکومت قدیمی High-Elf ها در آن جا باقی مانده را به دست بیاوردند. از طرفی دخالت این شورا، این اطمینان را برای سایر حکومت‌ها هم فراهم می‌کند که Principality قصد ندارد همه گنجینه‌ها را برای خود اخذ کند. حال شما به عنوان بازیکن، کنترل گروهی چهارنفره از همان ماجراجویانی را بر عهده دارید که قصد دارند عازم این سرزمین‌های مرموز و عجیب و غریب بشوند.

علاوه بر سیستم ساخت توانایی‌های اولیه شخصیت بر پایه امتیاز، یک سیستم مبتنی بر تاس هم برای شبیه شدن هر چه بیش‌تر بازی به Dungeons and Dragons قرار گرفته است.

داستان کلی بازی، ایده خوبی دارد و می‌تواند در همان اوایل با معرفی گروه‌ها و موارد مختلف، نظر بازیکنان را نسبت به دنیای پیچیده خود جلب کند. در عین حال، همانند سایر بازی‌های نقش آفرینی، شخصیت‌های گوناگون و زیادی در بازی قرار گرفته‌اند که هر کدام ویژگی‌های شخصیتی مختلفی دارند و در شرایط مختلف ممکن است به شما کمک کرده و یا علیه شما رفتار کنند. برای شخصیت‌های اصلی، امکان این وجود دارد که هر چهار عضو گروه را خودتان طراحی کنید. هر چند که امکان استفاده از شخصیت‌های از پیش طراحی شده هم وجود دارد. هر چند بخشی از روند شخصیتی این افراد مشخص است، اما همانند سایر بازی‌های مبتنی بر Dungeons and Dragons، نقش اصلی در رشد و داستان این چند شخصیت را خود شما ایفا خواهید کرد.

هر چند بازی تنها شش کلاس دارد، ولی هر کدام از آن‌ها خود زیرکلاس‌های متعددی دارند که باعث تنوع بازی می‌شوند.

در فرآیند ساخت شخصیت، شما کنترل بالایی بر موارد مختلف بازی خواهید داشت که همگی روی داستان و کاراکتری که طراحی می‌کنید اثر دارند. از مواردی نظیر زبان‌هایی که شخصیت طراحی شده بلد است گرفته تا Alignment و خصوصیات خاصی نظیر محترمانه حرف زدن شخصیت و… Alignment از جمله ویژگی‌های خاص بازی‌های Dungeons and Dragons است که شخصیت‌های بازی را به دسته‌های مختلفی نظیر Lawful Good، Neutral Good، Lawful Evil، Chaos Evil و… تقسیم می‌کند و عملاً با این دسته بندی، بر اساس Alignment ای که در ابتدا برای شخصیت‌ها در نظر گرفته می‌شود، بر روی نیت و هدف نهایی آن‌ها و روند پیشروی بازی نیز تأثیر گذاشته می‌شود. چنین مواردی به طور کامل مورد توجه سازندگان بوده است تا بتوانند تجربه‌ای دقیق از داستان گویی در بستر Dungeons and Dragons را فراهم کنند.

بدین ترتیب، هر چند هنوز بخش‌هایی زیادی از داستان بازی مانده است تا تکمیل شود اما با توجه به مواردی که در نسخه Early Access قرار گرفته‌اند، به نظر می‌رسد که قرار است در نهایت با اثری ارزشمند از بعد داستانی رو به رو باشیم. شاید به دلیل تیم نسبتاً کوچک سازندگان، شاهد گستردگی داستانی نظیر Baldur’s Gate 3 نباشیم اما حداقل به نظر می‌رسد که کیفیت داستان اصلی بازی در حد خوبی قرار داشته باشد.

ارتفاع در مبارزات نقش مهمی ایفا می‌کند. علاوه بر تاثیر بر روی قدرت ضربات، با هل دادن دشمنان از ارتفاع آنان را شکست بدهید.

بعد از داستان نوبت به گیم پلی بازی می‌رسد. اگر در این مدت به تجربه Baldur’s Gate 3 پرداخته باشید، گیم پلی این عنوان برای شما آشنا خواهد بود. در ابتدای بازی، می‌توانید شخصیت مد نظر خود را طراحی کرده و یا این که از گزینه‌های از پیش تعیین شده یکی را انتخاب کنید. در ابتدا باید نژاد شخصیت اصلی را انتخاب کنید و برای این کار، پنج شاخه اصلی یعنی دوآرف، انسان، الف، Halfling و نیمه الف-انسان در نظر گرفته شده که بعضی از آن‌ها خود به زیر دسته‌های دیگری هم تقسیم می‌شوند. بعد از انتخاب نژاد، باید کلاس شخصیت را از میان دسته‌های Cleric، Fighter، Ranger، Paladin، Wizard و Rogue انتخاب کنید و کلاس Sorcerer هم قرار است پس از انتشار بازی در قالب DLC رایگان در اختیار بازیکنان قرار بگیرد. از این رو به نظر می‌رسد که سازندگان قصد دارند کلاس‌های اصلی و رایج‌تر Dungeons and Dragons را به همراه زیرکلاس‌های گوناگون آن‌ها به طور کامل پیاده سازی کرده و نمی‌خواهند سراغ کلاس‌های خیلی عجیب و غریب که از نظر پیاده سازی کمی دشوارتر هستند، بروند. پس از این و تعیین ویژگی‌های شخصیتی و… شخصیت، به بخش تعیین Attribute های شخصیت می‌رسید. در این قسمت یک شکل رایج، این است که بر اساس مقداری مشخصی امتیاز، قابلیت‌های مختلف شخصیت نظیر Strength و Intelligence و… را ارتقا بدهید ولی سازندگان ویژگی جذابی را مطابق با قوانین سری Dungeons and Dragons هم به بازی اضافه کرده‌اند. به این شکل که بازی به طور رندوم ۶ تاس ۲۰ وجهی می‌ریزد و شما می‌توانید هر کدام از این ۶ تاس را به یکی از خصوصیات شخصیتتان متصل کنید. این ویژگی باعث می‌شود که بازی از این لحاظ بیش‌تر به یک بازی فیزیکی شباهت پیدا کند. در کنار همه این موارد، شخصی سازی کاراکتر از نظر ظاهری هم امکان پذیر است. هر چند از نظر قابلیت‌های شخصی، بازی به خوبی Baldur’s Gate نیست و در وضعیت فعلی، گزینه‌های شخصی سازی زیادی در مقابل شما قرار ندارد ولی انتظار می‌رود که در ادامه، سازندگان بر روی این بخش بیش‌تر کار کنند. به هر حال هدف استودیو Tactical Adventures از نسخه Early Access، بازخورد گرفتن در مورد مکانیزم‌های اصلی و اساسی بازی است و مواردی نظیر شخصی سازی کاراکتر بعد از پیاده سازی اولیه (که در این نسخه هم وجود دارد) به راحتی و به مرور زمان می‌توانند گسترده‌تر بشوند.

در مبارزات بازی باید کاملا فکر شده عمل کنید.

بعد از این قسمت‌های اولیه، وارد بازی می‌شوید و در طی چند بخش کوتاه اصول کلی بازی به بازیکنان آموزش داده می‌شوند. سازندگان در این عنوان سعی کرده تقریباً تمامی موارد اساسی Dungeons and Dragons 5e را به طور کامل در بازی بگنجانند. اصلی‌ترین المان در چنین بازی‌هایی مبارزات است. مبارزات این عنوان به صورت نوبتی صورت گرفته و ساختار محیط بازی هم در حین مبارزات، به مجموعه‌ای از مربع‌ها تبدیل می‌شود. نوبت هر شخصیت هم به صورت جدا از سایر شخصیت‌ها و توسط ریختن تاس به صورت تصادفی توسط خود بازی و با کمک خصوصیات هر شخصیت تعیین شده و چیزی به نام نوبت نیروهای خودی یا نیروهای دشمن که در آن کل نیروهای خودی یا کل نیروهای دشمن بتوانند حرکت کنند وجود ندارد و با تمامی شخصیت‌ها به صورت مجزا برخورد می‌شود. همانند سایر بازی‌هایی که ساختار نوبتی دارند، در هر دور به اندازه مشخصی می‌توانید حرکت کرده و از قابلیت‌های شخصیت استفاده کنید. قابلیت‌های کلی شخصیت‌ها هم شامل جادوها و همچنین حمله‌های معمولی و همچنین مواردی نظیر هل دادن دشمنان می‌شود.

بازی در اجرای قوانین Dungeons and Dragons 5e به نسبت سخت گیرانه‌تر از Baldur’s Gate 3 عمل کرده است. در این عنوان به جز حرکت کردن که به صورت جدا محسوب می‌شود، تقریباً انجام هر کار دیگری در حین مبارزات از Action Point شما در آن نوبت کم می‌کند؛ یعنی هل دادن دشمن، ضربه زدن معمولی، جادو و یا حتی عوض کردن سلاح و مصرف معجون‌های سلامتی، باعث مصرف شدن Action Point شما در آن نوبت شده و دیگر اجاره انجام حرکت دیگری در آن نوبت را نخواهید داشت. در حالی که در بازی Baldur’s Gate 3، مواردی نظیر عوض کردن سلاح اصلاً جزو این Action Point ها محسوب نمی‌شدند و برای بعضی دیگر از حرکات هم بخشی به نام Bonus Action در نظر گرفته شده بود و انجام آن‌ها مانع حملات بعدی شما در آن دور نمی‌شد. در اصل نکته‌ای که وجود دارد این است که Baldur’s Gate 3 عنوانی است که سعی دارد علاوه بر طرفداران Dungeons and Dragons، افرادی که خیلی با قوانین آن آشنایی ندارند را هم جذب کند ولی به نظر Solasta سعی دارد به طور ویژه طرفداران سر سخت‌تر Dungeons and Dragons را هدف قرار بدهد و از این رو سعی دارد که به طور جدی‌تری قوانین آن را اجرایی کند.

تصویری دیگر از مبارزات بازی. تقریبا در تمامی نبردها عنصر ارتفاع نقش مهمی ایفا می‌کند.

در مورد اجرای جادوها هم همانند Baldur’s Gate 3 باید توجه کنید که قوانین Dungeons and Dragons 5e با سایر بازی‌های نقش آفرینی تفاوت دارد. شما نمی‌توانید که هر جادویی که شخصیتتان یاد دارد را در مبارزات به کار بگیرید، بلکه باید از طریق استراحت در بازی، جادوهای مشخصی را انتخاب کنید تا برای مبارزه بعدی آن‌ها را در اختیار داشته باشید. البته دسته‌ای از جادوها تحت عنوان Cantrip هم وجود دارند که بدون نیاز به این آماده سازی اولیه همواره قابل استفاده هستند ولی به هر حال جادوهای رده بالا و قدرتمند معمولاً جزو این دسته نیستند. نکته دیگری که وجود دارد، در مورد استراحت در بازی است. در Baldur’s Gate 3 امکان انجام Long Rest به راحتی در بازی مهیا بود ولی در این عنوان محدودیت‌های مختلفی در مورد آن وجود دارد. Long Rest تنها در کنار کمپ‌های آتش و یا در صورتی که منبع خاصی را در اختیار داشته باشید امکان پذیر است و انتخاب کردن جادوها هم در طول همین Long Rest اتفاق می‌افتد. در نتیجه این موضوع، بازی از این لحاظ هم سخت گیرانه‌تر کار کرده است تا هر چه بیش‌تر شبیه Dungeons and Dragons شود. منابع مورد استفاده برای استراحت، حتی در مکانیزم Fast Travel و جا به جایی بین شهرها هم مؤثرند. برای این جا به جایی‌ها، شما می‌توانید از روش سریع استفاده کنید که منابع کمتری مصرف می‌کند ولی در عوض ریسک برخورد با راهزنان و هیولاها در طول راه افزایش می‌یابد و یا این که از روش کند مسیر بین دو مکان مختلف را طی کنید و در عوضِ استفاده از منابع بیش‌تر و زمان طولانی‌تر، با دشمنان تصادفی کمتری در مسیر برخورد کنید. همه این کارها باعث می‌شوند که بازی عمق استراتژیک بیش‌تری به خود بگیرد و برای پیشروی در آن، نیاز به فکر بیش‌تری داشته باشید و عملاً کارهای ساده‌ای نظیر جا به جایی بین مکان روی نقشه هم بدون فکر قابل انجام نیست. این موضوع به خودی خود موضوع بدی نیست ولی باید توجه کنید که اگر با قوانین این مجموعه آشنایی ندارد، شاید شروع این سبک با Baldur’s Gate 3 راحت‌تر و بهتر از Solasta باشد.

عناصر قابل تعامل زیادی (نظیر ستونی که در تصویر مشاهده می‌کنید) در بازی وجود دارند.

باید به ذات اصلی این بازی یعنی سیستم مبتنی بر تاس آن هم اشاره کرد. تقریباً همه اتفاقات در بازی‌هایی مبتنی بر Dungeons and Dragons 3 مبتنی بر تاس پیش می‌روند. البته این بدین معنی نیست که همه بازی بر اساس شانس پیش می‌رود، به هیچ وجه این طور نیست و یک شخصیت قوی در یک زمینه مستقل از شانس می‌تواند به موفقیت برسد ولی شانس در این که در کلیت روندی که توسط شما طی خواهد شد اثر گذار است. به عنوان مثال قدرت حملات بازی و این که اصلاً حمله مورد نظر به دشمنان اصابت بکند یا نه، تا حدی بر اساس المان‌های ثابت شخصیت و تا حدی نیز بر اساس انداختن تاس تعیین می‌شود. نکته مهم این است که سطح المان شانس در حدی نباشد که بازی از حالت منطقی خارج شود و خوشبختانه سازندگان به این موضوع هم توجه داشته‌اند و اگر به خوبی شخصیت‌های خود را از طریق مکانیزم‌های ارتقای شخصیتی که در بازی برای ارتقا خصیصه‌ها و کسب توانایی‌های جدید قرار گرفته، توسعه بدهید، می‌توانید به خوبی در آن پیشروی کنید و شانس باعث شکست شما در بازی نخواهد شد.

نکته دیگری که وجود دارد، تنوع مأموریت‌های بازی است. در زمینه مأموریت‌های اصلی، کم و کسری در Solasta به عنوان یک اثر که به صورت Early Access منتشر شده است، دیده نمی‌شود. علاوه بر مبارزه با موجودات مختلف که هر کدام نیاز به تاکتیک‌های گوناگون دارند، تعدادی پازل و معما هم در بازی وجود دارد که باعث می‌شوند تنوع مأموریت‌های بازی بیش‌تر بشود. البته از نظر بخش‌های فرعی، این عنوان در حد اثری مثل Baldur’s Gate 3 نیست ولی واقعاً با مقایسه سطح بودجه و بزرگی استودیوهای سازنده این دو عنوان، نمی‌توان خیلی به سازندگان Solasta خرده گرفت. هر چند که امیدوارم این وضعیت در نهایت در نسخه اصلی بهتر بشود.

کیفیت سایه‌های بازی در این بخش خیلی مطلوب نیست و به نظر باید بهبود پیدا کند.

در نهایت و با تمام این موارد، باید گفت که Solasta از نظر گیم پلی عنوان موفقی به نظر می‌رسد و سازندگان توانسته‌اند قوانین Dungeons and Dragons e5 را به خوبی در این عنوان پیاده سازی کرده و یک عنوان نقش آفرینی عمیق با ارزش تکرار بسیار بالا را به بازیکنان عرضه کنند. با این حال باید توجه کنید که بازی به نسبت Baldur’s Gate 3 عنوان پیچیده‌تری است و اگر با این سبک از بازی‌ها چندان آشنا نیستید، شروع آن‌ها با Baldur’s Gate 3 احتمالاً گزینه بهتری باشد.

نمونه‌ای دیگر از گشت و گذار در محیط‌های زیرزمینی

بعد از گیم پلی نوبت به گرافیک بازی می‌رسد. در بخش هنری سازندگان عملکرد خوبی داشته‌اند و توانسته‌اند هم شخصیت‌ها و موجودات جذاب و گوناگونی در بازی طراحی کنند و هم این که محیط‌های عجیب و غریب و باستانی موجود در بازی را به شکل جادویی و مناسبی طراحی کرده‌اند. در بعد فنی هم عملکرد کلی بازی به عنوان اثری با تیم کوچک سازنده معقول است. نباید انتظار اثری با گرافیک AAA در حد Baldur’s Gate 3 را داشته باشید و مواردی نظیر کیفیت طراحی شخصیت‌ها و انیمیشن‌های بازی به هیچ وجه در حد آن عنوان نیستند. با این حال در کل به عنوان اثری که بیش‌تر اوقات شخصیت‌ها از بالا و به صورت ایزومتریک دیده می‌شوند، بازی کیفیت مناسبی دارد و هر چند به نظر می‌تواند در بعضی زمینه‌ها، نظیر نورپردازی و سیستم سایه در بعضی قسمت‌ها می‌تواند در آینده بهتر از وضعیت فعلی بشود.

موسیقی‌های بازی، همگی با حال و هوای یک عنوان فانتزی نقش آفرینی هماهنگی کامل دارند و بعضاً یادآور CRPG های قدیمی هم هستند تا از طریق حس نوستالوژی بازیکنان حرفه‌ای‌تر را که از قدیم با این سبک آشنا بوده‌اند به خود جذب کند. در زمینه صداگذاری شخصیت‌ها، وضعیت بازی در حد Baldur’s Gate 3 نیست ولی در کل کیفیت آن نسبتاً قابل قبول است. در سایر زمینه‌ها نظیر افکت‌ها وضعیت فعلی بازی خوب است و ایراد بزرگی در آن دیده نمی‌شود.

نتیجه‌گیری نهایی:

Solasta: Crown of the Magister عنوانی نقش آفرینی باکیفیتی است که توانسته با پیاده سازی خوب قوانین Dungeons and Dragons 5e و ارائه داستانی قدرتمند، خودش را به عنوان یک اثر قوی در سبک نقش آفرینی نشان بدهد. این بازی در کنار Baldur’s Gate 3 عناوینی هستند که نوید روزهای خوبی را برای این سبک در سال آینده می‌دهند و به دلیل قرار داشتن در وضعیت Early Access هر دو می‌توانند در بعضی زمینه‌ها درس‌هایی از همدیگر بگیرند تا در نهایت کیفیت هر دو بازی به حد خوبی برسد. در کنار همه این‌ها، باید توجه کرد که به هر حال نسخه دسترسی زودهنگام بازی با باگ‌هایی در بخش‌های مختلف رو به رو بشوید و یا بر روی بعضی از سیستم‌ها، بازی مشکلات پرفرمنس مختلفی داشته باشد. ضمن این که معمولاً به دلیل حجم عمده تغییرات، سیوهای این نسخه هم به بازی اصلی قابل انتقال نخواهند بود. در نتیجه با همه این اوصاف، اگر وقت تجربه یک عنوان که احتمالاً همراه باگ‌های مختلفی است را ندارید، بهتر است سراغ نسخه Early Access بازی‌ها، خصوصاً در روزهای اولیه عرضه نروید. با این حال، اگر به شدت به بازی‌های نقش آفرینی کلاسیک علاقه دارید، Solasta: Crown of the Magister شما را ناامید نخواهد کرد.