بازی‌هایی با برترین طراحی مراحل (قسمت اول)؛ یک کلاس درس کامل

بازی‌هایی با برترین طراحی مراحل

یکی از مهم‌ترین نکاتی که نقش بسیار حیاتی و تعیین کننده‌ای در موفقیت و یا عدم موفقیت یک بازی ویدیویی دارد، بحث طراحی مراحل یا همان Level Design است. معمولا در بازی‌های Linear یا همان خطی اهمیت Level Design چندین برابر بیشتر است چرا که ساختار خطی بازی وابستگی زیادی به طراحی مراحل دارد. بنابراین طبیعی است هر چه بازی از طراحی مراحل اصولی‌تر، جذاب‌تر و استاندارد‌تری برخوردار باشد، تجربه‌ی کلی آن اثر نیز به مراتب لذت‌بخش‌تر خواهد بود.
در این مقاله نگاهی داشته‌ایم به بازی‌ها و عناوینی با بهترین، استاندارد‌ترین، جذاب‌ترین و متنوع‌ترین طراحی مراحل ممکن. چندین فاکتور مهم در زمینه کیفیت Level Design وجود دارد‌. اولین مورد ساختار و Structure مراحل طراحی شده است. سپس بحث ظاهری، رنگ‌آمیزی، نورپردازی و استفاده از اجسام مختلف جهت فضاسازی مناسب با حال و هوای بازی، در ادامه تنوع، جذابیت و استاندارد بودن Objective‌ها، بالانس بودن تعداد دشمنان یا معماها، نحوه‌ی قرارگیری و جای‌گیری آن‌ها و همچنین تنوع کلی در خلق مراحل مختلف یک عنوان. با توجه به موارد بالا، در این مقاله به معرفی عناوینی با بهترین Level Design پرداخته‌ایم.

نکته مهم: این مقاله دارای رتبه‌بندی نمی‌باشد و به جای رتبه‌بندی، آثار در سه دسته کلی طبقه‌بندی شده‌اند. دسته‌ی اول آثاری با طراحی مراحل خیلی خوب (A)، دسته‌ی دوم بازی‌هایی با طراحی مراحل عالی (+A) و در نهایت دسته‌ی سوم با طراحی مراحل شاهکار (S). هم‌چنین در آخر مقاله دو بازی به عنوان برترین بازی‌ها از لحاظ طراحی مراحل به انتخاب نویسنده قرار داده شده‌اند.

(Dark Souls 2 (A

آثار استودیوی نام‌آشنای From Software معمولا به شکلی بسیار عمیق وابسته به طراحی مراحل پیچیده و به هم پیوسته هستند که در نهایت از طریق Shortcut‌ها و راه‌های مخفی به هم متصل می‌شوند و ساختاری Interconnected دارند. یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت سری سولز و آثاری مانند بلادبورن، Level Design فوق‌العاده آن‌هاست. راهروهایی که به مناطق جدید راه می‌یابند، جنگلی بزرگ که خود به ده نقطه جدید ختم می‌شود، قلعه‌ای تو در تو و عظیم که در دل آن مناطق زیرزمینی و اتاق‌های مخفی متعدد وجود دارد و بسیاری موارد دیگر که قطعا اگر آثار هیدتاکا میازاکی را تجربه کرده باشید با آن‌ها آشنایی دارید.
عنوان Dark Souls 2 یک اثر فوق‌العاده موفق در زمینه طراحی مراحل است. مناطقی مانند Cathedral of Blue، Harvest Valley و Undead Purgatory از جمله مناطق و Area‌های خوش‌ساخت و بسیار جذاب بازی Dark Souls 2 هستند. نسخه دوم سری نه تنها ویژگی‌های جذاب نسخه‌ی اول را حفظ کرد، بلکه در زمینه‌هایی مثل پیچیدگی و عمق مراحل و مناطق داخلی پا را از عملکرد نسخه‌ی قبلی نیز فراتر گذاشت. جالب است بدانید این بازی برخلاف سایر آثار فرام سافتور توسط خود هیدتاکا میازاکی کارگردانی نشده بلکه Tomohiro Shibuya و Yui Tanimura وظیفه‌ی کارگردانی این بازی را برعهده داشتند. با این وجود میازاکی به عنوان ناظر و Supervisor  بر روند توسعه و ساخت بازی نظارت کامل داشت‌. اگر سه گانه دارک سولز را تجربه کرده باشید احتمالا می‌دانید که نسخه‌ی دوم از لحاظ ساختاری کمی با نسخه‌ی اول و سوم تفاوت داشت. البته این تفاوت به هیچ عنوان نکته‌ی منفی به شمار نمی‌رود اما در کل اگر از دید ساختاری و Structure مقایسه کنیم، تفاوت‌های کلی در بحث Level Design بین نسخه‌ی اول و سوم با Dark Souls 2 به چشم می‌خورد.

(Call of duty: Modern Warfare 2 (A

بلاشک یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین بازی‌های ویدئویی تمام دوران‌ها عنوان Call of Duty: Modern Warfare 2 می‌باشد. عنوانی که به لطف بخش کمپین حماسی و فوق‌العاده‌اش تا سال‌ها در خاطر بازی‌بازان باقی ماند. بخش داستانی این بازی با آن‌که نسبتا کوتاه بود و طی ۶ ساعت به پایان می‌رسید، اما حقیقت این است به معنای واقعی کلمه یک ماجراجویی و روایت حماسی بود. از مرحله‌ی معروف No Russian گرفته تا نجات کاپیتان پرایس در گولاگ و بلاشک مرحله‌ی پایانی فوق‌العاده بازی. از لحاظ ساختار مراحل باید گفت عملکرد Call of Duty: Modern Warfare 2 بسیار تحسین‌برانگیز بود. درست است که مراحل بازی آن‌چنان چندلایه و گسترده نبوده و راه‌های مختلف پیش پای شما نمی‌گذاشتند اما از لحاظ طراحی قسمت‌ها و بخش‌های هر Mission عملکرد بسیار خوبی داشتند. جای‌گیری دشمنان، ساختار خانه‌ها، برج‌ها و مناطق مختلف در هر مرحله و همچنین وسعت و تنوع ظاهری مراحل بسیار قابل‌قبول بود. وجود Mission‌های مختلف در مناطق بسیار متفاوت نیز باعث شد از لحاظ بصری و رنگ‌آمیزی نیز مراحل کاملا چشم‌نواز باشند و جلوه‌ی هنری جذابی پیدا کنند. اگر بخش داستانی یا همان Campaign آثار مختلف مثل نسخه‌های گوناگون Call of Duty و Battlefield را تجربه کرده باشید به خوبی می‌دانید که تا چه اندازه بخش داستانی بازی Call of Duty: Modern Warfare 2 خوش‌ساخت و جذاب بود. باید گفت تا سال‌ها بعد هیچ‌کدام از نسخه‌های بعدی سری کالاف نتوانستند از لحاظ Level Design و طراحی مراحل به کیفیت این نسخه نزدیک شوند.
در پایان باید گفت بدون هیچ شکی عنوان Call of Duty: Modern Warfare 2 لیاقت حضور در این لیست را کاملا داراست.  

(The Last of Us (A

عنوان The Last of Us یکی از پرافتخارترین بازی‌های تاریخ به شمار می‌آید که نه تنها مورد اقبال باورنکردنی هواداران قرار گرفت بلکه تحسین گسترده‌ی منتقدان را نیز در بر داشت. روایتی جذاب از داستانی به ظاهر کلیشه‌ای که به لطف گیم‌پلی روان و جذاب و سکانس‌های سینمایی متعدد یک بازی فوق‌العاده لذت‌بخش بود. بخش داستانی بازی، روایت و شخصیت‌پردازی و همچنین بخش موسیقی و صداگذاری را در نظر نگیریم باید بگویم طراحی مراحل عنوان آخرین ما نقش مهمی در موفقیت این بازی ایفا کرد. از مناطق ساختمانی، مغازه‌های رها شده و خیابان‌های متروکه گرفته تا مناطق پوشیده از Spores و مراحل تاریک و سیاه که فضای بازی را بیشتر به سمت Horror نزدیک می‌کردند. در واقع نه تنها طراحی مراحل در آخرین ما بسیار استاندارد و درجه یک بود، بلکه گیم‌پلی و مبارزات بازی نیز در ترکیب با ساختار و طراحی مراحل بسیار نتیجه‌ی فوق‌العاده‌ای رقم زدند. مراحل بازی نه تنها از لحاظ ساختاری بسیار فوق‌العاده بودند، بلکه توجه به جزئیاتی مثل اجسام و آیتم‌های موجود در محیط نیز بسیار قابل‌توجه بود. از آن‌جایی که The Last of Us یک عنوان آخرالزمانی بود طراحی مراحل و محیط‌های بازی به امر فضاسازی مناسب با شرایط بازی کمک شایانی کرد و حس و حال یک دنیای آخرالزمانی را قوی‌تر منتقل ساخت. همچنین نباید از مناطق بزرگ چندلایه بازی نیز غافل شد که در قسمت‌های مختلف دست مخاطبان را برای پیشروی و از پا درآوردن دشمنان کاملا باز می‌گذاشتند. علاوه بر موارد بالا، نکته‌ی فوق‌العاده قابل‌توجه در مورد Level Design این بازی این بود که طراحی مراحل در The Last of Us بسیار در خدمت داستان و روایت اتفافات بود که این مسأله هم جذابیت مراحل بازی را زیادتر کرده بود و هم به روایت داستان بازی کمک شایانی کرد.    شاید بتوان گفت طراحی مراحل این بازی آن‌قدر استادانه بود که بعد از عرضه و موفقیت همه‌جانبه‌ی این عنوان، بازی The Last of Us به نوعی به یک الگوی کامل و جذاب برای آثار آخر‌الزمانی جدید بعد از خود تبدیل شد. البته باید بگویم خود این بازی نیز در زمینه‌های مختلف از آثار باسابقه‌تر ژانر Survival Horror مثل Resident Evil نیز به صورت کلی الهام‌گیری کرده بود که صدالبته این مسأله به هیچ‌وجه از ارزش‌های این عنوان کم نمی‌کند.

(Nioh (A

بازی Nioh را باید یکی از موفق‌ترین و شاید موفق‌ترین عنوانی دانست که از المان‌های کلی آثار هاردکور مانند سری سولز الهام‌گیری کرد و خود هویت کاملا مخصوص خود را خلق کرد. در کنار وجود موارد جدیدی مانند Stance‌ها و جادوهای مختلف، تفاوت بزرگ این بازی با سزی سولز در ساختار مراحل بود. آثار فرام سافتور همگی از ساختاری متصل و به هم پیوسته برخوردارند و حالتی Interconnected دارند. اما عنوان Nioh به مانند آثار کلاسیک نقش‌آفرینی دارای Mission‌های متفاوتی بود که ربطی به یکدیگر نداشتند و به هیچ وجه از لحاظ مکانی به هم متصل نبودند. باید گفت استفاده از سیستم مراحل غیرمتصل تصمیمی فوق‌العاده هوشمندانه و منطقی از جانب Team Ninja بود که چرا به علت خاص بودن مبارزات و روند پیش‌روی، استفاده از حالت ساختاری آثار سولز نه تنها نمی‌توانست به جذابیت بازی کمک کند بلکه احتمالا باعث می‌شد بازی یکپارچگی خود را از دست بدهد.
نکته‌ی بسیار قابل‌توجه در مورد Level Design بازی Nioh، تنوع فوق‌العاده مراحل آن است. این تنوع نه تنها Objectiveها و اهداف را شامل می‌شود بلکه به طور کلی شامل تنوع ظاهری و ساختاری تک‌تک مراحل بازی است‌. تقریبا هر نوع مرحله و Mission که فکرش را بکنید در این عنوان به چشم می‌خورد. از مراحل برفی و کوهستانی گرفته تا مراحل جنگلی و بارانی و مراحلی که در قلعه‌ها و ساختمان‌های نظامی روایت می‌شوند. طیف رنگ وسیع به کار رفته در طراحی مراحل نیز یکی دیگر از نکات چشم‌نواز بازی به شمار می‌آید. هم‌چنین مهم‌تر از همه مراحل بازی کاملا به هم پیوسته و متصل بودند و هر مرحله با وجود آن‌که با مراحل دیگه ارتباط نداشت، اما به صورت داخلی Interconnected بود و طبیعتا شاهد میان‌بر‌های متعدد و مناطق مخفی گوناگون در مراحل مختلف این عنوان بودیم. 

(Borderlands 3 (A

سری Borderlands همواره به داشتن مراحل عجیب و غریب و خلاقانه و بعضا دیوانه‌وار معروف بوده است. شاید بتوان گفت به معنای واقعی کلمه مراحل فرعی و بعضا اصلی نسخه‌های مختلف Borderlands همیشه بسیار متفاوت و عجیب بوده‌اند. از مرحله‌ای سخت و طولانی برای تحویل یک پیتزا گرفته تا مرحله‌ای که در آن با خودکشی جایزه می‌گرفتید! البته باید گفت نکته‌ی طلایی در مورد این عنوان این است که این مراحل کاملا با اتمسفر و فضای بازی هم‌خوانی دارند و به نوعی ماهیت فرنچایز Borderlands را تعریف می‌کنند و بدون این مراحل عجیب و دیوانه‌وار سری Borderlands قطعا نمی‌توانست به محبوبیت امروزی دست یابد.
طراحی مراحل نسخه‌ی سوم نه تنها بسیار جذاب و خلاقانه بود، بلکه به لطف وسعت قابل‌توجه دنیای بازی شاهد مکان‌ها و مناطق بسیار متفاوت و منحصربه‌فردی بودیم که هر کدام میزبان Quest‌ها و اتفاقات خاص خود بودند. تنوع دشمنان در ترکیب با تنوع Objective‌ها و Quest‌ها و هم‌چنین ساختار استاندارد اکثر مراحل همگی دست به دست هم دادند تا بازی Borderlands 3 را از لحاظ طراحی مراحل در سطحی بسیار مطلوب قرار دهند. متاسفانه اکثر بازی‌های جهان آزاد بزرگ با یکنواختی و تکراری شدن مراحل و فعالیت‌های فرعی دست و پنجه نرم می‌کنند اما Borderlands 3 آن‌قدر طراحی مراحل حرفه‌ای و در عین حال جذابی دارد که مراحل فرعی حتی تا ساعات پایانی جذابیت خود را حفظ می‌کنند. در کنار موارد بالا هم‌چنین از ساختار مراحل بازی نیز غافل نشوید که بسیار اصولی کار شده و وسعت مناطق، تعداد دشمنان و چینش آن‌ها بسیار دقیق و حساب شده صورت گرفته.

(What Remains of Edith Finch (A

اولین بازی مستقل و ایندی لیست عنوان What Remains of Edith Finch است. با وجود آن‌که این عنوان تجربه‌ای کوتاه بود اما در همین مدت کم سازندگان نبوغ خود در خلق مراحل مختلف را به خوبی به نمایش گذاشتند. از همان مرحله‌ی اول بازی که ما با سرنوشت اولین فرد خاندان Finch آشنا می‌شویم به خوبی می‌توان دریافت که بازی دارای Level Design بسیار سطح بالاست. طراحی محیط‌ها، ایجاد ارتباط معنادار میان مکان‌های مختلف و روایت بازی و از همه مهم‌تر تنوع در طراحی مراحل همه دست به دست هم دادند تا شاهد عنوانی بسیار جذاب باشیم. در واقع سازندگان از پتانسیل بالقوه داستانی برای خلق موقعیت‌های مختلف استفاده حداکثری را برده و مراحلی به نسبت ساده اما خلاقانه خلق ساخته‌اند.
اگر این عنوان را تجربه کرده باشید قطعا به خوبی به خاطر دارید که بعضی از مراحل و قسمت‌های بازی کاملا با بقیه بازی متفاوت بودند و حتی از لحاظ گرافیکی و روایت داستان نیز روند مخصوص خود را پیش گرفتند. بازی What Remains of Edith Finch به خوبی ثابت می‌کند حتی آثار کوچک‌تر و مستقل نیز می‌توانند از لحاظ Level Design به یک الگو و سرمشق در این زمینه تبدیل شوند.

در قسمت بعدی خواهید خواند: بازی‌هایی با طراحی مراحل عالی (+A)