سرباز نابودی، سرباز پشیمانی | نقد و بررسی بازی SuperHot: Mind Control Delete

روی صندلی نشسته بود و به این فکر می‌کرد که اگر روزی، فقط روزی، سرباز میدان بدون دلیل کسی را به خاک‌وخون کشیده باشد چه؟ اگر سرباز میدان، سرد شده باشد و خنجر تفنگش را در قلب گرم و تپنده مردِ خانواده‌ خوب و بی‌تقصیری فروکرده باشد چه؟ یک روز، پدر گفت: «مثل مردهای خوب منتظر یک قطار ایستان بمان؛ که ندانسته قطار می‌آید و آدم غافل را بهره‌ای نیست.» بعدها سربازان میدان دستانشان را خونی دیدند و از خونِ چکیده روی پاهایشان، قدم‌های قرمزِ پشیمانی برداشتند. قطارها رد می‌شدند و پیرمردان منتظر را با خود می‌بردند به دیار خطاکاران میدان نبرد. سربازان میدان اما، ترسان و سرگردان منتظر قطاری ایستاده‌اند که به سرزمین مردمان بیچاره از دست بلند کردن روی بی‌گناهان می‌رود. آنان که بیشتر و بیشتر خواستند و بیشتر و بیشتر گرفتند و هنوزهم این خواسته‌ها تمام نمی‌شد. سلامِ سرد سرباز مرده از خشمِ شرورانه و ذات بد و انتقام و طمع بیهوده، سلام مرگ است که به استقبال خودش می‌آید. سرباز پشیمان همین‌طور در افق خیره شد و نگاه کرد. سپس به گوشه‌ای نشست و نزدیک بود که برای خطاهای گذشته‌اش اشکی بریزد. او می‌دانست که حالا دیگر سرباز پشیمانی است.. سرباز پشیمانی. با گیمفا و نقد و بررسی بازی SuperHot: Mind Control Delete، قرار است جلوه‌‌ای نو، از یک بازی کمتر دیده شده شنیده شود.
در باب بازی‌های این‌چنینی
در قامت بازی‌هایی مثل SuperHot، سخن گفتن از داستان و روایت آسان نیست چون عملاً داستان و روایت عیانی وجود ندارد. تهی از هرگونه دیالوگ موجه و قابل درک در جریان اصلی که تفسیر بازی را سخت می‌کند. اما گاهی، در گوشه‌وکنار، بازی خودش را به این‌ در و آن در می‌زند تا چیزی گفته باشد. بازی هم اساساً عنوانی نیست که پیام‌های بزرگی انتقال بدهد، اما گاهی تقلای سختی که برای رساندن چند جمله پاره‌پاره از خود نشان می‌دهد، کیفیت تولیدی را در سطح مناسبی نگه می‌دارد. بازی شما را در نقشی گم شده قرار می‌دهد. شروع همه‌چیز نامعلوم است و این نامعلومی برای هدفی دیگر ایجاد می‌شود. بازی با انتظارات مخاطب و سوال پرسیدن‌های مداوم از او برای این‌که اندکی هم این وسط علامت‌ سوال‌هایی را من باب سرگرمی برای او ایجاد کند. سوال‌هایی که ظاهرا پیچیده هستند اما در واقعیت صرفاً برای ایجاد و تقویت آن حس مرموزیت موجود در تصویرسازی به‌خصوص بازی حضور دارند. این‌ها سوالاتی بودند که به نظر سازندگان برای حضور در دنیای پر از رمزآلودی ولی شدیداً ساده بازی SuperHot: Mind Control Delete لازم بود تا پرسیده شوند. اگر از من بپرسید، نهایت این قصه یک نکته بیش ندارد. با اندک نوشته‌هایی که روی صفحه نمایش یک هکر (بازیکن در نقش هکر) نشان داده می‌شوند، گاهی دیوار چهارم در بازی شکسته می‌شود و بازیکن «مثلاً» از خود می‌پرسد که آیا این شخصیت درون بازی اصلاً وجود خارجی دارد یا اینکه یک هکر مشغول انجام این کارهاست و من هم مشغول کنترل کردن این هکر؟ یا یک سوال شاید کمی جالب‌تر از این‌ها مبنی بر این‌که اصلاً چرا بازیکن باید وقتش را پای ضربه زدن به این دشمنان خیالی تلف کند؟ اینچنین اتفاقاتی کم‌وبیش دیده می‌شوند. آن نوشته‌های صفرویکی روی صفحه نمایش که به عنوان پاداش گاهی روی صفحه می‌آیند نیز، حرف‌های دست‌وپا شکسته‌ای می‌زنند در راستای ادا در آوردن برای مخاطب. از آن دسته بحث‌هایی که توسط برخی افراد مدام در شبکه‌های اجتماعی ترند می‌شوند؛ اینکه فرازمینی‌ها مشغول تولید سیب‌زمینی کبابی در منطقه ۵۱ هستند، یا اینکه آن‌ها هر چندماه یک‌بار به زمین می‌آیند و یک زمینی را سرقت می‌کنند تا روی او آزمایش‌های عجیب و غریب انجام بدهند و بعد از آن فرد مشکل چندشخصیتی می‌گیرد که عمداً برای این افراد بخت‌برگشته ایجاد می‌شود و از این دست صحبت‌های تکرار شده. ولی این تکرار شدن، به هیچ عنوان باعث نمی‌شود تا بازی از مرموزیت حاصل از مطرح کردن این‌گونه سوال‌ها ناامید شود یا از آن‌ها دست بکشد.

یک نماد ساده، نشان‌دهنده یک محل ذخیره است. یک محل ذخیره که به عقیده بازی کارش ذخیره داده است؛ البته نه به صورت خودمختار چون جان ندارد!

قضیه این است که چگونه افراد در دنیا کارهای بیهوده زیادی به‌صورت روزانه انجام می‌دهند و چرا بیشتر آدم‌ها عموماً اعتراضی به این حجم از تبلیغات و رفتارهای ناشایست ندارند. رفتارهایی که در بیش‌تر اوقات چیزی جز اتلاف وقت نیستند. نمادی که بازی برای معرفی خودش انتخاب می‌کند، یک فلاپی‌دیسک است که حجم کمی از اطلاعات برروی آن ذخیره می‌شود. خیلی هم هوشمندانه است. «هنر کاور بازی» یا باکس‌آرت و هراسم دیگری که صدایش می‌زنند، در بازی‌های ویدیویی در حال انقراض است و به جز تعداد کمی از بازی‌ها، بقیه به گذاشتن یک تصویر خفن از قامت پروتاگونیست دلشان را خوش کرده‌اند. هنوزهم دقیقاً نمی‌توان گفت که چرا ناشران و سازندگان بازی فکر می‌کنند دیدن یک تصویر خفن از صورت شخصیت اصلی جذاب‌تر از تصاویر مفهومی است که سال‌های سال پیش روی کاور بازی‌ها گذاشته می‌شد و به شدت به درک داستان بازی و پرده برداشتن از حقایق آن کمک می‌کرد. درهرصورت بحث فلاپی‌دیسک یک بحث جالب است. نام بازی هم خیلی خودش را بلندبلند مرتبط با «کنترل قوای فکری» می‌داند. یک فلاپی‌دیسک محل ذخیره کوچکی است که فقط آنچه که به او داده می‌شود را ذخیره می‌کند. کنترلی بر خود یا آنچه که به او می‌دهید ندارد و محکوم به شکست است. افتتاحیه بازی هم (جدای از اینکه آموزشی است) شما را ناگهان وارد بخشی از این فلاپی‌دیسکِ ساده می‌کند و بدون گفتن یک خط دیالوگ از اینکه قرار است دقیقاً چه کار کنید، شما را در آن فضا رها می‌کند. این فلاکت و گمگشتگی خود گویی شرحی از یک سربازی است که نمی‌داند چرا دقیقاً مشغول نبرد است و بازی دقیقاً به شما چند اسلحه می‌دهد و می‌گوید: «بکش!» و شما هم می‌کشید.
همین اتفاق مدام ادامه می‌یابد تاجایی که بازیکن کاملاً با مکانیک‌های بازی آشنا شود. تا شما حرکت نکنید، زمان حرکت نمی‌کند. به همین سادگی یک جریان جدید و هوشمندانه از مبارزات پیش می‌آید. بازیکن یاد می‌گیرد که چه‌طور از این قابلیت به نفع خود در مبارزاتی که هیچ دلیلی ندارند استفاده کند. بازیکن نمی‌داند این مردان قرمز دقیقاً چه کسانی هستند و چه‌کار کردند که این‌گونه باید با آن‌ها مبارزه کرد. در واقعیت هم بازی هیچ دلیل موجهی به شما نمی‌دهد اما می‌خواد تا مخاطب بر حسب عادت، متوجه این قضیه باشد که چه‌گونه بسیاری از محصولات ویدیویی را بدون داشتن دلیل عاقلانه دنبال می‌کند. حتی حالت و حرکات آن‌ها وقتی متوجه می‌شوند که دیگر کار تمام شده قابل توجه است. اما بازهم هیچ داستانی در این‌جا به‌صورت صداگذاری شده یا سینمایی نداریم و بازیکن بازهم همان کارهایی که قبلاً انجام می‌داد را انجام می‌دهد. در میان این قوانین عجیب، از آن‌جا که بازی SuperHot Mind Control Delete سخت وابسته به نسخه اول است، باید برای دریافت برخی از پاسخ‌ها به نسخه اول کوچ کرد و سریع برگشت. یک سری اماکن مخفی در بازی اول وجود داشتند که نقش جعبه اسرار را بازی می‌کردند. کامپیوترهایی که در مناطق صعب‌العبور قرار داده شده بودند و با انجام برخی از دستورها، می‌توانستید از هوش مصنوعی سوالاتی بپرسید. مثلاً، هنگامی که در یکی از مکالمات، بازیکن از کامپیوتر می‌پرسد که آیا او در حال کشتن مردم واقعی است، کامپیوتر یک جواب مبهم می‌داد و بر این اساس، مکالمه تمام می‌شود. وقتی بازیکن از کامپیوتر سوال می‌کند که چرا رنگ دشمنان قرمز است، کامپیوتر می‌گوید: «تو خودت چه رنگی هستی؟» و از این دست پاسخ‌هایی که در جهت ایجاد حس مرموزیت هستند. اما جمله کلیدی و راه‌گشای این کامپیوتر در نسخه اول، دقیقاً همان هدف بازی‌سازان را شرح می‌دهد. چراکه کامپیوتر موجود در بازی، صرفاً مشتی سوال فرضی مطرح می‌کند که در بازی جنبه ایجاد آن احساس آدرنالین «خیلی مرموز و پیچیده است» را دارند و خارج از بازی کاربرد چندانی پیدا نمی‌کنند. مثل بیش‌تر محصولات روزمره سرگرمی.

بازی SuperHot: Mind Control Delete یک ادامه کم‌وبیش پای‌بند به اصول اولیه‌اش برای بازی SuperHot چندسال پیش است. با ایجاد همان احساس رازآلودی به اندازه جملات عجیب و غریبی که گاهی روی صفحه ظاهر می‌شوند و صدای شکستن تن این مردان شیشه‌ای قرمز.

در بازی SuperHot: Mind Control Delete همان آش و همان کاسه را داریم. با این تفاوت که همه‌چیز کمی پیچیده‌تر شده و همان ادابازی‌ها هم خودشان قطره‌چکانی به سمع و نظر بازیکن منتقل می‌شوند. این‌بار نه خبری از یک پلات واضح و مقدمه است و نه بسیاری از چیزهایی که در بازی اول دیدیم. خبرها همه حاکی از سوال است. گیرافتادن در یک بازی که قول‌هایش همه راجع به شعار این بازی بودند. شعار این بازی هم «بیشتر و بیشتر» است که آدم را یاد عادت همیشگی مصرف‎‌کنندگان محصولات بی‎‌فایده در این عصر و زمان می‌اندازد. از این رو شاهد یک طنز استعاری هستیم برای ترسیم همان چیزی که این بازی هم هست. هرچه که باشد، این بازی هم خود یک محصول است که می‌خواد نسخه‌ای بیش‌تر و بیش‌تر از محصول مشابه قبلی باشد. این حکایت میلیون‌ها فلاپی‌دیسک سراسر جهان است. محصولات دیجیتالی برای زندگی‌هایی صرف شده در محصولات دیجیتالی که مدام در این کارخانه و آن کارخانه کپی و کپی و کپی می‌شوند. در یک تقاطع از عرضه این محصولات اما، تا آن‌جا که سرانجام افراد از همه مصرف بیهوده و بی‌رویه پشیمان شوند؛ مشخص نیست چند کپی باید بگذرد. یک‌چیز اما مشخص و واضح است: فردی که زندگی‌اش را صرف محصولات تکراری بیش‌تر و بیش‌تر کند، در نهایت پشیمان است و درباره این مسئله جای بحثی نیست.
بازی دوم مسیر متفاوتی را به‌پیش می‌گیرد که به داستان خلاصه نمی‌شود. شعار بازی یک کلمه است: «بیشتر!» و براین اساس، رسالت این بازی دقیقاً بیشتر کردن تعداد مراحل و دشمنان و همچنین قابلیت‌های جدید بازی است. در مجموع مهم‌ترین تغییر بازی نسبت به قبل، در طراحی مراحل صورت گرفته است. قبلاً ماجرا این بود که عده‌ای سرباز قرمز طبق یک قاعده سینماتیک به سمت شما حمله‌ور می‌شوند و شما هم باید سناریو‌های مختلف آن سکانس را طراحی می‌کردید. حالا اما، مراحل بازی تقریباً به صورت اتفاقی رقم می‌خورند. نمی‌توان برای هر مرحله یک مسیر مشخص درنظر گرفت و هربار ممکن است دشمنان به یک شیوه کار شما را بسازند. بنابراین، روی کاغذ خواندن دست دشمنان به‌شدت سخت‌تر می‌شود. اما در عمل، این اتفاق ایرادهای ریزی هم دارد. بازی با اتفاقی وارد کردن دشمنان، مدام شرایط اطراف شما را سخت‌تر می‌کند تا جایی که گاهی اصلاً متوجه نیستید که فردی از پشت‌سر شما در حال نزدیک شدن بوده و الان که برگشتید می‌خواهد کار را یک‌سره کند! خیلی هم خوب، اما این شیوه از طراحی مراحل فقط تا مدتی تازگی خودش را حفظ می‌کند. پس از ساعت اول یا دوم، این اتفاقی ظاهر شدن دشمنان، فقط اتفاقی ظاهر شدن دشمنان می‌شود و درنهایت، دیگر چیزی به طراحی مراحل اضافه نمی‌کند. در مراحل مختلف، ممکن است محیط بازی عوض بشود، اما کل ماجرا این است که دشمنان به صورت اتفاقی برسر شما می‌ریزند و شما هم باید جاخالی بدهید و بکشید! بدین معنا که دیگر مراحل بازی آن حس‌وحال سینمایی گذشته را ندارند و این اتفاق گاهی مراحل بازی را خیلی بی‌اساس‌تر می‌کند و شما رسماْ احساس می‌کنید این هزارتوی دیجیتالی تمامی ندارد و هیچ پیشرفتی نیز صورت نگرفته. تازه همه این‌ها زمانی بدتر می‌شود که بازیکنان متوجه یک روش بسیار ساده برای رد کردن آسان مراحل می‌شوند. به این صورت که در اکثر مراحل بازی، یک سری محیط‌های بسته‌ای وجود دارند که بازیکن با قرارگرفتن در آن‌ها، هرکه که به سمت او بیاید را از بین می‌برد و با این حرکت، بار گرانی که بر دوش بازیکن بود ناگهان سبک می‌شود.

خلاقیت، معرف و مبلغ بازی است. بخش زیادی از بازی نیاز به تصمیم سریع دارد و در این مسیر، برخلاف گذشته، عکس‌العمل مهم‌تر از چینش حرکات و فکر کردن درباره آن‌ها است. اما متاسفانه برخلاف آن‌چه که انتظار می‌رفت، بازیکن می‌تواند نقاط کوری را در نقشه پیدا کند.

البته بازی برای جلوگیری از یکنواخت شدن این مسیر، سعی داشته است تا با معرفی اسلحه و ابزارهای جدید، و صدالبته دشمنان متفاوت رنگ‌وروی تازه‌ای به خود ببخشد. متاسفانه این دشمنان جدید خیلی دیر خودشان را معرفی می‌کنند و باید مدت‌ها با یک رفتار ثابت از دشمنان بازی طرف باشید. تنوع اسلحه و ابزارهای مبارزه در بازی بالاتر رفته و از سلاح گرم و سرد گرفته تا ساده‌ترین وسایل مثل بشقاب و گلدان قابل استفاده هستند. سلاح‌های گرم بازی هرکدام تفاوت‌های ریزی در سرعت و دقت تیراندازی دارند. برای مثال، شات‌گان بزرگوار (!) محدوده وسیع‌تری را پوشش می‌دهد و در یک حرکت حساب شده، می‌توان چندنفر را تنها با یک حرکت از بین برد. در عوض، اگر زمانی سلاحی یارتان نبود، می‌توانید از چاقوهای ریز و برنده و البته شمشیرهای بلندقامت استفاده کنید که درنوع خود قابل توجه هستند. یک زمانی هم البته، ممکن است کلاً آهی در بساط نداشته باشید! در آن روز دیگر رفقای شما بشقاب و پرونده‌های اداری و لیوان هستند!
پس از اینکه برای اولین بار یک مجموعه از مراحل را رد می‌کنید، بازی به شما یک کلمه پایان بزرگ و حتی یک تیتراژ پایانی هم نشان می‌دهد (!) اما درواقع هنوزهم کار ادامه دارد و دراین مسیر، هربار با یک مجموعه از مراحل اتفاقی طرف هستیم که دقیقاً مسیری را تشکیل می‌دهند که بازیکن باید از آن‌ عبور کند. کمی که می‌گذرد، کم‌کم قابلیت‌های جدیدی به‌دست می‌آورید که قابلیت هک و دستکاری در بازی را برای شما فعال می‌کنند. بسته به انتخابتان می‌توانید زودتر به سراغ بعضی از این قابلیت‌ها بروید. ویژگی‌هایی از این دست گاهی، در حد زیادی به کار می‌آیند. برای مثال، بازیکن می‌تواند با قابلیت Charge، به‌سرعت به طرف دشمنان منتقل شود و زمان زیادی را ذخیره کند. یا گاهی شانس دوباره زنده شدن خودش را افزایش دهد. برخی دیگر از این قابلیت‌ها و هک‌ها، در گیم‌پلی تاثیر بسیاری دارند. مثلاً با استفاده از یک الگوی هک مخصوص، می‌توان اشیایی که پرتاب می‌کنید را به نارنجک تبدیل کنید تا تعداد زیادی از دشمنان بازی از بین بروند یا تیرهایی که به سمت شما پرتاب می‌شوند را با استفاده از شمشیر بازگردانید. با این حال، متاسفانه انتخاب این الگوهای هک حتی اگر آن‌ها را به‌دست بیاورید، حالتی اتفاقی دارد و بسته به انتخاب کامپیوتر، در یک سری مراحل مشخص قابل استفاده هستند. صدالبته درصورتی که یک آزادی عمل مناسبی به بازیکن در این زمینه داده می‌شد، صادقانه شاهد تفاوت‌های زیادی در گیم‌پلی بودیم. با توجه به این مورد، اگر در انتخاب الگوهای مناسب (بین دو الگویی که اتفاقی ظاهر می‌شوند) دقت کافی به خرج بدهید، شانس بالایی برای پیروزی در هرمرحله به‌دست می‎‌آورید. با رد کردن چندمرحله از مراحل اصلی، یک مرحله مخصوص برای آزادکردن یک الگوی هک جدید آزاد می‌شود و به‌علاوه، برخی فایل‌های اضافی نیز به نمایش درمی‌آیند که مطالعه آن‌ها خالی از لطف نیست.

منوی انتخاب مراحل با رد کردن آن‌ها ساخته می‌شود. آهسته‌آهسته، بازی با حفظ همان حال‌وهوای هکری، برخی فایل‌های اضافی را نیز نشانتان می‌دهد تا سوالات بیشتری بپرسید!

بازی SuperHot: Mind Control Delete بدون شک به هدفش که ارائه «بیشتر» و بیشتر است می‌رسد. با مراحل جدید، دشمنان جدید و ابزار جدید، بازی روش و رفتار جدیدی از خودش نشان می‌دهد تا با نسخه قبلی تفاوت‌های محسوسی داشته باشد. مراحل اتفاقی به دلیل سبک جدیدشان قابل حدس و بی‌‌هدف می‌شوند و چالش‌های بازی اگرچه گاهی سخت‌ هستند، اما اکثراً شباهت زیادی به یکدیگر دارند. با وجود همه این موارد، طرفداران نسخه اول اصلاً از تجربه این بازی پشیمان نمی‌شوند. اگر بازی SuperHot را بازی کرده‌اید و اکنون دوست دارید بازهم وارد همان بازی بی‌شاخ‌ودم قبلی بشوید، جای درستی آمده‌اید.
در آخر آن‌چه که مشخص شد، یک بازی ویدیویی متفاوت بود با بازی‌های دیگر که اگرچه حرف‌هایش را شخصا مطرح نمی‌کرد، اما به مخاطبش مجال می‌داد تا خود بتواند برداشت مناسبی که لازم است را بردارد و برود. چنین آثاری هم که باشند، عمدتاً دوست دارند تا با استفاده از احساس رمزآلودی ناشی از حضور در یک فضای سه‌بعدی که حوادث عجیب و غریبی دارد، بازیکن را پای صندلی بازی بنشانند. این قسمت از SuperHot تا جایی البته می‌تواند این حرکت را اجرا کند اما پس از مدتی، وقتی که به روند حضور دشمنان و نقاط کوری که در نقشه‌های متعدد بازی هستند عادت کردید، ممکن است حنای این بازی دیگر رنگی نداشته باشد. بعد از این هم بازی سعی می‌کند تا شرایط سابق را با ارائه فنون و مهارات جدید به بازیکن حفظ کند ولی جریان اصلی بازی هنوز هم همان است که بود. بازیکن در یک سناریو قرار می‌گیرد و مردان شیشه‌ای قرمز به‌سمت او می‌آیند و او باید با استفاده از منابع و مهاراتی که دارد، از این موانع عبور کند. با همه این اوصاف، مثل شرح‌هایی که بالاتر راجع به چنین محصولاتی گفتیم، این بازی یک نسخه بیشتر و بیشتر است از آن‌چه از بازی اصلی دیده بودیم و به همین شکل می‌ماند.

نقد و بررسی این بازی بر اساس نسخه ارسالی سازنده و بر روی پلتفرم PS4 نوشته شده است.