سینما فارس: نقد فیلم Enemy | حس عمیق تنهایی

یک روز زیبا و روشن که تمام شهر پوشیده از برف است، یا یک روز آفتابی و زرد و تکراری که خورشید مثل برج زهر مار وارد آسمان می‌شود. فرقی ندارد مخاطب عام باشید یا خاص. این روزها همه «دنیس ویلنووا» را با فیلم‌های عجیب و غریبش می‌شناسند. استاد خلق اتمسفرهای نفس‌گیر. نه آن فضاهای پر زرق و برق و شکیل هالیوود که کاغذ کادو روی فیلم‌های تکراری و پوک می‌کشند و تقدیم مخاطب می‌کنند. نه فضای تعلیق‌های نفس‌گیر اکشن‌های عظیم الجثه. بلکه ویلنووا اتمسفری خلق می‌کند که آینه روزمرگی‌های انسان است و آنقدر این فضای دست‌ساز خودش را برای ما تنگ ترسیم می‌کند، که ناگهان ما خودمان را در چرخه‌ی احمقانه‌ی روزمرگی‌هایی می‌بینیم که درگیرشان شده‌ایم. تماشای کارهای ویلنووا نفس‌گیر است. اما نه آن نفس‌گیر ناشی از بزن بهادر بازی قهرمانان قوی هیکل. نه آن نفس‌گیر ناشی از انفجار دومینو وار ده‌ها دینامیت پشت سر هم. نفسی که فیلم‌های ویلنووا می‌گیرد، ناشی از تماشای دایره‌ای است که هر روز داریم دور آن قدم می‌زنیم. این نفس، ناشی از به چشم دیدن زنجیری است که روزمرگی بر گردن ما انداخته و پاره کردن آن کار بسیار سخت و طاقت‌فرسایی است. ویلنووا این توانایی را دارد که از دریچه‌های گوناگون این روزمرگی را نمایش دهد. در فیلم Prisoners از یک شهر زیبا و کریسمسی و برفی استفاده کرده که بچه‌ها در آن خوشحالند و برف خوراک آدم‌برفی و گلوله‌های ریز و درشت برای پرتاب کردن است، و اکنون در فیلم Enemy این روزمرگی را وارد شهری بی‌روح و مزخرف کرده است. شهری که نه می‌توانیم در آن نفس بکشیم و نه می‌توانیم در آن قدم بزنیم و حتی یک لحظه هم نمی‌توانیم آن را تحمل کنیم شاید در نگاه اول به نظر برسد که فضای کارهای ویلنووا کاملا ناشی از تکنیک صرف باشد و کاری که این فیلمساز انجام می‌دهد، ارائه یک فضای سینمایی انتزاعی و کاملا ذهنی است. اما به مرور در ذهن مخاطب روشن می‌شود که این فضای دل‌مرده و غمگین، ناشی از دغدغه شخصی ویلنووا است و آن دغدغه، همانطور که گفتم، درگیر شدن انسان با کارهایی است که هر روز آن‌ها را انجام می‌دهد و نمی‌تواند خودش را از این درگیری رها کند.

ادامه مطلب را در سینما فارس بخوانید.