فلفلی که ریز نبود… | ۱۰ بازی مستقل برتر
جالب است بدانید داستانی که می خواهیم برایتان تعریف کنیم، از همه جهات به موضوع مقاله ای که در ادامه می خوانید، مربوط می باشد. همه چیز از زمانی شروع شد که نیکولا تسلای جوان (Nikola Tesla) که دانشجویی در زمینه مهندسی برق و ارتباطات بود، نزد توماس ادیسن (Thomas Edison) مشهور رفته تا با شاگردی وی، از او تجربیات مختلفی را کسب کند و دست به خلق ابزار هایی بزند که نسل بشر را چند قدم به سمت جلو هدایت می کند. در ادامه ماجرا، تسلا به دلیل مشکلات و اختلافاتی که با ادیسن داشت (پرداخت نکردن دستمزدی که حق وی بود توسط ادیسن و بی توجهی به طرح های او)، از ادامه همکاری با او سر باز زده و حدس بزنید چه کار کرد؟ بله درست است؛ وی تصمیم گرفت که مستقل فعالیت کرده و روی پای خودش به ایستد. وی با گذشت زمان توسط حامیان مالی که پیدا کرده بود، دست به تولید اختراعات گسترده و کارخانه های تولیدی زد و به طور واضح از استاد خود پیشی گرفته و موفقیتی آشکار را به نمایش گذاشت. نکته اخلاقی داستان ما در چیست؟ شاید اگر لجبازی و بدقولی های ادیسن در عین اینکه توقعات و انتظارات از وی بسیار بالا می بود (وضعیت اکثر شرکت های بازی سازی عظیم و خالق عناوین AAA) وجود نداشت، وی با همکاری تسلا می توانستد چیزی را به وجود آورد که یک بار برای همیشه دست تاریخ را از پشت ببندد. تسلا نیز که در این میان بودجه های عظیم و تجهیزات پیشرفه ای در اختیار ندارد، به استعداد های خود شک نکرده و از تلاش کردن سر باز نمی زند و اینجاست که می توانیم وی را در صنعت بازی های رایانه ای به عنوان نماد چیزی نشان دهیم که امروزه از آن تحت عنوان بازی های مستقل یاد می کنند. حال باید ببینیم که لفظ بازی های مستقل دقیقاً چه بوده، از کجا شروع شده و فرق آن با سایر بازی های صنعت بازی ها چیست.
چیزی که اکثر افراد با شنیدن نام بازی های مستقل ممکن است به ذهنشان خطور کند، عناوینی است که دارای شیوه روایی و هنری مبهم می باشند که مخصوص افراد خاصی ساخته می شوند و توانایی این را ندارند که تمامی بازی کنان و سلیقه ها را به سمت خود جذب کنند. به هر حال این تعاریف در زمانی که زندگی می کنیم، با محبوبیت بیش از حدی که بازی های مستقل توانسته اند برای خود دست و پا کنند، دست خوش تغییرات فراوانی شده است. یک بازی مستقل در واقع عنوانی است که بدون حمایت مستقیم و دخالت ناشری ساخته و منتشر می شود. این دسته از بازی ها اکثراً به منظور ایجاد نوآوری در بین سایر بازی ها، ساخته شده و اکثراً نیز به صورت دیجیتالی به دست بازی بازان می رسند. در اواسط هزاره دوم شاهد رشد و افزایش چشمگیر بازی های مستقل بودیم؛ شاید دلیل این عمر، همین افزایش اینترنت و فضای مجازی و راه های ارتباطی بیشتر بین سازندگان و مردم باشد. به طور کلی هیچ گونه تعریف دقیق و ثابتی وجود ندارد که یک بازی را در دسته مستقل ها جای دهد؛ ولی ویژگی هایی وجود دارند که در بین این دسته از بازی مشترک می باشند: بازی های مستقل توسط شرکت های کوچک و معمولاً با کارمندان محدود توسعه می یابند. بودجه ای هم که توسط سازندگان بر روی بازیشان سرمایه گذاری می شود، معمولاً از جیب خود آن ها بوده و به مانند استودیو های فرست پارتی و سکند پارتی شرکت های بزرگی مانند سونی و مایکروسافت، بودجه های هنگفتی برای پروژه خود دریافت نمی کنند. در کنار دردسر های یک بازی ساز مستقل، تمام این قضایا بد و طاقت فرسا نبوده و سازندگان نیاز به قرار دادن هیچ گونه فیلتر و محدودیتی بر روی خلاقیت و ایده هایشان ندارد؛ آن ها نیازی ندارند تا تایید ناشر را گرفته و می توانند بازی خود را به هر شیوه ای که دوست دارند پیش ببرند. همانطور که ساده ترین سکو برای سازندگان بازی های مستقل، رایانه های شخصی بوده، تاریخچه پدید آمدن این دسته از بازی های نیز به این پلتفرم باز می گردد. با رشد کامپیوتر ها در خانه ها، استفاده از آن ها برای سرگرمی نیز یکی از عواملی بود که کم کم جا افتاد و در عوایل دهه ۹۰ نیز اوج ورود بازی های رایانه ای به این سیستم بود؛ مخصوصاً زمانی که بازی ها از دو بعدی بودن به بعد سوم مهاجرت کرده بودند.
این جنبش تیم های کوچک بازی سازی را نیز مجاب کرد تا با دست کاری چند کد در بازی های اورجینال (در واقع همان ماد سازی) کم کم سیستم ساخت بازی های روز را آموخته و خودشان با نمونه کوچک تری از آن ها به میدان رقابت وارد شوند. با گذشت سال ها و جا افتادن این سنت در صنعت محبوبمان، شرکت های بزرگ نیز به اهمیت و خلاقیت موجود در این عناوین پی برده و با سرمایه گذاری روی این موضوع (خیزش شبکه های Steam، PSN و Xbox Live) دست به کشف استعداد ها زدند. امروزه شاهد وجود سکوی همواری برای بازیسازان خلاق هستیم که کمپین هایی مانند Kickstarter از جمله معروف ترین آن ها بوده که با در اختیار قرار دادن پولی که توسط مردم به یک پروژه واریز شده به سازندگان، خیال آن ها را در رابطه با تجهیزات و بودجه بازی هایشان راحت می کند. برای آگاهی بیشتر و آموختن تلاش های بی وقفه و محدودیت هایی که سازندگان بازی های مستقل تحمل کردند، می توانید سری به فیلم مستندی تحت عنوان Indie Game: The Movie بزنید که در سال ۲۰۱۲ تولید شده و با نمایش دادن و مصاحبه با این افراد، تمامی وجه های دنیای بازی های مستقل را به نمایش می گذارد. زمانی که صحبت از یک بازی مستقل به میان می آید، مهم نیست که بازی مذکور در چه سبک و ژانری باشد، چه گرافیک و کیفیتی داشته باشد و به دست چه کسی ساخته شده باشد، حتی اگر توسط توماس ادیسن صنعت بازی هم تخریب شود و جدی گرفته نشود، باز هم نیکولا تسلای ما نا امید نشده و با توانی بیش از پیش به جلو حرکت کرده تا ثابت کند که صنعت بازی های رایانه ای جایی برای خلق رویای تمامی بازی سازان دنیا می باشد. در ادامه این مقاله توجه شما را به بهترین، با ارزش ترین، سودمند ترین و موفق ترین بازی های مستقلی جلب می کنیم که تحت نظارت تیم کوچک یا حتی یک فرد ساخته شده اند و با اینکه هیچ گونه سقفی بالای سرشان قرار نداشته، ولی با این حال به شیوه های متفاوتی از آن ها تقدیر شد و در دل بازی کنان زیادی جای گرفتند. پیش از آغاز مقاله به نکات زیر توجه داشته باشید:
تمامی انتخاب ها برای بهترین بازی های مستقل به طور کامل نظر شخصی نویسنده و سلیقه او را در خود دخل و تصرف داده و قرار نگرفتن عنوانی (یا قرار گرفته در رتبه متفاوتی با دید گاه شما) دلیل بر بد بودن آن یا ضعیف بودنش نمی باشد و شما می توانید بازی های مورد علاقه خود و رتبه بندی های شخصی و مورد علاقتان را در بخش نظرات با دیگر کاربران به اشتراک بگذارید. تعداد بازی های زیبا و محبوب در بین عناوین فراوان مستقل بسیار زیاد بوده و انتخاب میان آن ها نیز بسیار سخت می باشد؛ بنابر این اگر سازنده مذکور چندین عناوین در این زمینه تولید کرده بود، مهم ترین و بهترین عنوان ساخته شده توسط وی مورد بررسی قرار می گیرد و تنها به سایر عناوین اشاره می شود.
۱۰- بازی Machinarium
توسعه دهنده: Amanita Design
پلتفرم ها: BlackBerry PlayBook، Android، iPad 2، PlayStation Vita، PlayStation 3، Linux، OS X، Windows Phone، Windows
موتور بازی سازی: Adobe Flash
سبک بازی: گرافیک ادونچر (Graphic adventure)
Machinarium عنوانی ماجرایی و معمایی می باشد که در سال ۲۰۰۹ توسط Amanita Design ساخته و منتشر شد. بازی نسخه تکامل یافته عنوان قبلی شرکت به نام Samorost بوده که آن بازی نیز دارای فضا و محیطی سورئال و عجیب و غریب بود. Machinarium در دنیایی اتفاق می افتد که تنها ربات ها در آن زندگی می کنند. شما نیز یک ربات معمولی به نام جوزف هستید که در حال گذراندن اوقات خوشی با دوستش می باشد که ناگهان ۲ مهاجم و سارق از راه رسیده و هر دوی شما رو می دزدند. جوزف تنها و تکه پاره شده، در زباله دانی شهر به هوش می آید و با کامل کردن قطعات بدن خود، تصمیم می گیرد تا به دنبال دوست خود شهر را جستجو کند؛ هر چند که خطرات و ماجرا های فراوانی انتظار وی را می کشند. در ابتدای بازی تمامی این اطلاعات در اختیار شما قرار نمی گیریند و باید با پیش روی در بازی به آن ها پی ببرید. معما ها و راز هایی که در جای جای دنیای بازی قرار گرفته اند، از نکات دوست داشتنی درباره Machinarium می باشند. پازل ها کاملاً به جا و گاهی اوقات پیچیده می باشند و اگر زمانی در حل کردن آن ها ناکام ماندید، می توانید از کتاب راهنمای درون بازی استفاده کنید؛ البته استفاده از این کتاب به همین سادگی ها نبوده و برای دسترسی به آن باید مینی گیم قفل آن را به اتمام برسانید. به مانند سایر عناوین ماجراجویی، Machinarium نیز از قوانین ساده ای پیروی می کند: محیط را گشته، وسایل به درد بخور را پیدا کن و با ترکیب کردن آن ها با هم، از معما های بازی عبور کن؛ البته بدانید که همین سادگی ها از این بازی یک عنوان به شدت لذت بخش و شگفت انگیز را پدید آورده که با تجربه و به اتمام رساندن آن می توانید تا مدت ها از بازی های عظیم و سرسام آور خود را بی نیاز کنید. بازی میانگین نمرات بسیار خوب ۸۸ از ۱۰۰ را دریافت کرده و برنده جوایز بسیاری در رابطه با بازی های مستقل از جمله جایزه IndieCade نیز شده است. تجربه این بازی ساده و زیبا را به تمامی بازیبازان پیشنهاد می کنیم.
۰۹- بازی Five Nights at Freddy’s
توسعه دهنده: Scott Cawthon
پلتفرم ها: Microsoft Windows، Android، iOS
موتور بازی سازی: Clickteam Fusion 2.5
سبک بازی: ترس و بقا (Survival horror)
این نکته را به یاد داشته باشید که فقط و فقط داشتن یک ایده خوب و درست و حسابی می تواند موفقیت بازی شما را تضمین کرده و سایر امکانات خودشان به سراغتان می آیند؛ این دقیقاً ماجرای پدید آمدن سری بازی های Five Nights at Freddy’s می باشد. اولین نسخه از بازی مذکور در سال ۲۰۱۴ به صورت مستقل توسط اسکات کاتون (Scott Cawthon) طراحی و منتشر شد و بر خلاف روال همیشگی بازی های مستقل، سر و صدای زیادی در بین بازیکنان و فضای مجازی به پا کرد. هدف اصلی بازی این است که بازیکن ۵ شب درون پیتزا فروشی Freddy Fazbear سر کرده و تلاش کند تا رد عروسک های درون رستوران را توسط دوربین های مدار بسته زده و همینطور هم سعی کند تا با پیروی از استراتژی های به خصوصی، توسط آن ها کشته نشود. پس از موفقیت های متعدد نسخه اول، سازنده بدون مکث نسخه دوم را کلید زد و در ۱۱ نوامبر سال ۲۰۱۴ دومین نسخه از سری تحت عنوان Five Nights at Freddy’s 2 بر روی استیم عرضه شد. روند موفقیت آمیز این سری با نسخه سوم در دوم مارچ سال ۲۰۱۵ و نسخه چهارم در ۲۳ جولای سال ۲۰۱۵ ادامه پیدا کرد. محبوبیت Freddy و دوستانش در بین عوام آنچنان گسترده شد که حتی یک رمان بر اساس داستان بازی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۵ بر روی وبسایت آمازون عرضه شد؛ تبلیغات تلویزیونی در رابطه با رستوران هایی مشابه با رستوران درون بازی شروع به گسترش درون فضای مجازی کردند و چندین بازی با گیم پلی شبیه به Five Nights at Freddy’s توسط طرفداران ساخته شد. اولین بازی جانبی رسمی در سری که عنوانی نقش آفرینی بود با نام FNaF World در ۲۱ ژانویه سال ۲۰۱۶ عرضه شد و مراحل نوشتن دومین و سومین رمان نیز تایید شدند. حتی اخباری مبنی بر ساخت یک اقتباس سینمایی از سری توسط کمپانی برادران وارنر (Warner Bros) منتشر شدند. در همین حوالی، پنجمین نسخه رسمی از سری، تحت عنوان Five Nights at Freddy’s: Sister Location در ۷ اکتبر سال ۲۰۱۶ عرضه شده است. در لاس وگاس (Las Vegas) یک نمایش عروسکی زنده در تاریخ ۳۰ سپتامبر تا اکتبر با نام Five Nights at Freddy’s: Fright Dome اجرا شد. همه و همه نشان دهنده یک ایده عالی هستند که به خوبی جواب داده و با پتانسیل بالایی که دارد توانسته حسابی در دل مردم بنشیند.
۰۸- بازی Hotline Miami
توسعه دهنده: Dennaton Games
پلتفرم ها: Microsoft Windows، OS X، Linux، PlayStation 3، PlayStation 4، PlayStation Vita، Android
موتور موتور بازی سازی: Game Maker 7
سبک بازی: تاپ دان شوتر (Top-down shooter)
Hotline Miami عنوانی می باشد که تمرکز اصلی اش بر قصابی کردن و قتل و عام مردم می باشد (تعداد بسیار زیادی از مردم). در طی تماس کوتاهی که توسط رئیستان با شما رد و بدل می شود، شما باید ماموریت پیش آمده را انجام داده و به مهم مربوطه بروید تا زمین را از وجود تک تک افرادی که در آن محل حظور دارند، پاک کنید. آیا شما نقش یک قاتل حرفه ای را دارید که برای پول کار انجام می دهد یا اینکه تنها یک بیمار روانی می باشید که جز کشتن مردم هدف دیگری ندارد؟ آیا امکان دارد که تمامی این ها یک رویای یا توهم ناشی از مصارف خاص باشد؟ این سوالات را به احتمال زیاد در طی کمپین بی نظیر عنوان مستقل Hotline Miami از خود بپرسید؛ هر چند که اهمیت آن چنانی نداشته و با در اختیار داشتن گرافیکی خیره کننده و صدا گذاری های درجه یک، بازی به خودی خود شما را از همان ابتدا جذب می کند؛ در ضمن مقدار زیادی خون و خون ریزی راه هم فراموش نکنید. شخصیت بازی که ماسکی از صورت حیوانات به چهره دارد در این بازی تاپ دان شوتر به نقاط بازی (که از ۱۹ مرحله تشکیل شده اند) رفته و ماموریت های نه چندان آسانی را طی می کند. سیستم هوش مصنوعی بازی به حدی بالا و دقیق می باشد که اگر حرکت اشتباهی انجام دهید، به سرعت توجه دشمنان در نقاط مختلف را جلب کرده و باید با زندگیتان خداحافظی کنید. اگر در اکثر بازی ها خیال می کنید که هوش بیشتری نسبت به دشمنان خود دارید و همیشه یک قدم از آن ها جلو تر هستید، پس بهتر است در حین تجربه Hotline Miami کمی بیشتر و عمیق تر فکر کنید، زیرا دشمنانتان دست به اسلحه ای سریع تر شما دارند و ثانیه ای به شما مهلت فکر کردن نمی دهند. بازی به شدت سرعتی بوده و قبل از اینکه متوجه شوید، می بینید که یک مرحله را بیش از ۱۰۰ بار بازی کرده اید و هنوز پیروز نشده اید! Hotline Miami از آن دسته بازی هاییست که به محظ ورود به صنعت بازی تبدیل به یک عنوان کلاسیک شده و میراث فوق العاده آن نیز تا مدت ها فراموش نخواهد شد.
۰۷- بازی Undertale
توسعه دهنده: Toby Fox
پلتفرم ها: Microsoft Windows، OS X، Linux
موتور بازی سازی: GameMaker: Studio
سبک بازی: نقش آفرینی (Role-playing)
Undertale عنوانی نقش آفرینی و حاصل زحمات تنها و تنها یک فرد به نام توبی فاکس (Toby Fox) می باشد. شاید با خود فکر کنید که منظور از این جمله، کد نویسی و یا طراحی این عنوان می باشد که بر عهده یک نفر بوده است، ولی باید بدانید که علاوه بر طراحی هنری، برنامه نویسی و داستان سرایی بازی، تهیه قطعات موسیقی بازی نیز بر عهده آقای فاکس بوده است. این عنوان که با ادای احترام به بازی های کلاسیک نقش آفرینی ساخته شده، بر خلاف تمام چیز هایی است که تا به حال دیده اید پیش می رود و در هر ثانیه ای که از بازی می گذرد پتانسیل غافلگیر کردن شما را دارد. Undertale داستان تمدنی از هیولا ها را بازگو می کند که با انسان ها سر جنگ دارند و با شکست خوردن از آن ها، به دنیای زیر زمینی تبعید می شوند. پس از سال ها که از این ماجرا می گذرد، یک کودک از جهان انسان ها به صورت تصادفی راه خود را به این جهان باز می کند و درگیر ماجرا های فراوانی در دنیای هیولا ها می شود. چیزی که Undertale را تبدیل به یک عنوان بخصوص می کند، شیوه روایت ماجرای هیولا هاییست که با آن ها مبارزه می کنید و قطعاً شوکه می شوید وقتی بفهمید که هر شخصیتی که در بازی وجود دارد، دارای پس زمینه و داستانی تازه برای بازگو کردن است. هر حرکتی که در بازی انجام دهید، سرنوشتتان را در پایان بازی رقم می زند و کاملاً به شما بستگی دارد که در مبارزه با صحبت با شخصیت ها، بر آن ها چیره شوید یا اینکه با زور بازو آن ها را از سر راه خود کنار بزنید. در اولین نگاه شاید Undertale به چشمانتان مانند یک پروژه خانگی با گرافیکی خاک خورده به نظر بیاید، ولی با فرو رفتن در اعماق این شاهکار مستقل متوجه خواهید شد که Undertale فراتر از یک به ظاهر بازی بوده و احساسات و عواطفی که درون بازی پنهان شده اند، نیازمند قلبی قدرتمند برای تحمل تمامی این لحظات شیرین و غمگین می باشند. قطعاً با ورود به دنیای Undertale یا مسیرتان را به پایان می رسانید و یا هرگز از این بازی خارج نخواهید شد.
۰۶- بازی Fez
توسعه دهنده: Polytron Corporation
پلتفرم ها: Linux، Microsoft Windows، OS X، PlayStation 3، PlayStation 4، PlayStation Vita، Xbox 360
موتور بازی سازی: Microsoft XNA Game Studio
سبک بازی: معمایی و سکو بازی (Puzzle-platform)
Fez دقیقا چه چیزی است؟ یک توهم یا حقیقتی منطقی؟ بازی مذکور عنوانی خاص در سبک سکو بازی می باشد که به صورت مستقل تولید شده و روایت گر کلاهی جادویی بر سر شخصیت اصلی بازی است که به او توانایی و قدرت بخصوصی را اهدا کرده که توسط آن می تواند مرز بین جهان دو بعدی بازی را شکانده و بین جهان سه بعدی و دو بعدی در حرکت باشد. در اوایل و طی ساعات اولیه، شاید شما با خود فکر کنید که تنها نوآوری بازی Fez برای ارائه دادن همین می باشد و دیگر هیچ؛ اما زمانی که بفهمید، این قابلیت قرار است در حل کردن پازل ها و معما های بازی به کارتان بیاید، آنجاست که دیدتان به طور کل نسبت به بازی تغییر خواهد کرد. با چرخاندن جهان بازی، شما می توانید به طور کلی با محیط تعمل کرده و راه خود را به سوی مسیر درست پیدا کنید؛ البته فراموش نکنید که مانند اکثر بازی های معمایی، باید از هوش و حواس تان نیز بهره برده تا از پس حل معمای تا حدودی سخت بازی بر بیایید. موسیقی های زیبای بازی نیز در شرایط متفاوت، تغییر کرده و حالات بازی را به خوبی به نمایش می گذارند. مراحل زیادی در جهان Fez وجود دارند که در طراحی هر کدام به نوعی خلاقیت به کار رفته و با تجربه این بازی، به طور قطع شاهد چیز هایی خواهید بود که پیش از این در هیچ بازی رایانه ای شاهد آن نبودید. قطعاً در دنیایی به این شلوغی قطعا باید شاهد مسیر های مخفی و راز هایی باشیم که سازندگان برایمان تدارک دیده اند و این موارد با دقت زیاد در مراحل قابل رویت هستند. همانطور که گفتیم برای حل معما های بازی، بازیکن نیازمند تعامل با محیط بوده و در واقع باید ابتدا پازل و محیط را درک کرده تا بتواند از پس حل آن بر بیاید. تمامی این موارد از Fez عنوانی را پدید آورده اند که مایه افتخار بازی های مستقل بوده و در بین بازیبازان و منتقدان نیز بسیار محبوب می باشد. اگر به دنبال این هستید که ذهن خود را مشغول کنید و معما هایی اورجینال و در عین حال زیبا را حل کنید، پس Fez دقیقاً همان بازی ای است که دنبالش می گردید.
۰۵- بازی To the Moon
توسعه دهنده: Freebird Games
پلتفرم ها: Microsoft Windows، OS X، Linux
موتور بازی سازی: RPG Maker XP
سبک بازی: ماجراجویی، نقش آفرینی (Adventure، role-playing)
تنها و اصلی ترین حرف و سخنی که عناون To the Moon قصد دارد به ما بیاموزد پیرامون مسئله ای به نام “زندگی” می چرخد. سازمان Sigmund Corp موفق به خلق یک تکنولوژی شده است که می تواند در خاطرات انسان ها دست برده و آن ها را تغییر دهند. این سازمان از این تکنولوژی استفاده می کند تا مردمی که بر بالین مرگ افتاده اند را به آرزو های دوران جوانیشان برساند، البته تنها در رویا هایشان. داستان اصلی To the Moon روایت گر دو دانشمند و کارمند شرکت مذکور است که مامور می شوند تا وارد خاطرات پیرمرد در حال مرگی شوند و او را به آخرین آرزویش که سفر به ماه می باشد، برسانند. بازی پس از ورود به خاطرات پیرمرد به صورت معکوس از دوران پیری وی تا کودکی اش روایت می شود و با هر مرحله ای که پیش می روید، بخشی از سوالات گنگ و مبهمی که در خاطره پیشین برایتان پیش آمده بود، برطرف می شود و البته سوالات جدید مطرح می شوند. To the Moon به ما لحظات شاد مخصوص به خود و همینطور لحظاتی را ارائه می دهد که تحمل آن ها از عهده هر کسی بر نمی آید. شاید نشود به طور کامل به To the Moon لقت یک بازی را داد و باید به آن شبیه ساز احساسات بگوییم! تقریباً امکان ندارد کسی پایان بندی بازی را با چشمانی خشک به تماشا کرده و جیکش هم در نیاید! گیم پلی بازی شاید در برابر سایر عناوین لیستمان حرف خاصی برای گفتن نداشته باشد و تنها به چند کلیک ساده خلاصه شود، ولی شیوه روایت داستان بازی به همراه موسیقی های دلگیر و زیبایش به تنها عامل گرافیک و گیم پلی را پوشانده و آن ها را کاملاً بی اهمیت جلوه می دهند. حال که صحبت از موسیقی بازی شد باید به این نکته اشاره کنیم که تقریباً هیچ موسیقی متنی را در هیچ بازی ای نشنیدیم که به خوبی موسیقی To the Moon بتواند بازیکن را نابود کند و از نو بسازد. To the Moon در نهایت عناوینی به خصوص می باشد که برای افراد عاشق و قلب های بزرگ ساخته شده است. به جرئت می گوییم که بازی ذکور از بهترین دستاورد های صنعت بازی های مستقل تا به امروز می باشد.
۰۴- بازی Super Meat Boy
توسعه دهنده: Team Meat
پلتفرم ها: Xbox 360، Microsoft Windows، OS X، Linux، PlayStation 4، PlayStation Vita، Wii U، Android
زبان برنامه نویسی: C++، Flash
سبک بازی: سکو بازی (Platform)
بازی Super Meat Boy عنوانی بخصوص است که توسط Edmund McMillen طراحی شده و پس از انتشار شاید تا سال ها بر سر زبان با بود. چیز هایی که بازی در وحله اول به ما ارائه می دهد، قهرمانی است که از جنس گوشت بوده و باید از میان بیش از ۳۰۰ مرحله طاقت فرسا، پر از تله ها و دشواری های مختلف عبور کرده تا نامزدش را از دست دشمن شرور بازی نجات دهد. بازی به شکل عجیبی سخت و مرگبار می باشد و با اولین برخورد با آن، قطعاً از این درجه سختی بالای بازی شوکه خواهید شد. با این حال بازی به حدی زیبا و متنوع طراحی شده که با مخلوط شدن این سختی زیاد، تا حدی با Dark Souls بازی های مستقل رو برو هستیم. الهام گیری های فراوانی هم که بازی Super Meat Boy از عناوین کلاسیکی مانند Super Mario Bros و Ghosts ‘n Goblins کرده به نوبه خود جالب و متفاوت به نظر می رسند. بازی توسط Adobe Flash توسعه یافته و به گفته سازندگان بازگشتی به عناوین کلاسیک و هاردکور کنسول NES مانند سری Super Mario Bros و Mega Man می باشد. بازی از همه جهت قابل تقدیر است؛ از طراحی بامزه و دوست داشتنی شخصیت های آن تا طراحی بی نظیر و چالش بر انگیز مراحل بازی. بازی موفق به کسب میانگین نمرات بسیار خوب ۹۰ از ۱۰۰ شده و موفقیت بسیار زیادی، چه از نظر منتقدان و چه بازیکنان را تجربه کرد. بازی بیش از ۱ میلیون نسخه در تمامی پلتفرم ها به فروش رساند و موفقیت بسیار زیاد آن، دست بسیاری از بازیسازان را باز گذاشت تا عناوینی با سیستم مشابه یا حتی بازی هایی شبیه به Super Meat Boy بسازند. شما حتی می توانید مراحل اختصاصی خودتان را در بازی ایجاد کرده و بازیکنان دیگر را برای تجربه آن ها به چالش بکشید. اگر خود را به عنوان یک بازیکن حرفه ای و هاردکور می شناسید و فکر می کنید که توانایی شکست همه بازی ها را دارید، پس ما شما را دعوت می کنیم تا سفری داشته باشید به دنیای تاریک، در عین حال زیبای بازی Super Meat Boy.
۰۳- بازی Braid
توسعه دهنده: Number None, Inc
پلتفرم ها: Linux، PlayStation 3، OS X، Microsoft Windows، Xbox 360
زبان برنامه نویسی: #C
سبک بازی: معمایی و سکو بازی (Puzzle-platform)
از طرفی با یک عنوان عمیق و داستان محور و از طرفی دیگر با یک بازی ساده سکو بازی با المان های حل کردن پازل طرف هستیم. خالق بازی، جاناتان بلو (Jonathan Blow) پروسه ساخت بازی کوچکش یعنی Braid را در طی مدت زمان ۳ سال و بدون هیچ گونه سرمایه گذاری خارجی و با هزینه شخصی خودش طی کرد. بازی بر خلاف چیزی که به نظر می رسید، موفق به کسب بالا ترین نمرات و امتیازات در شبکه Xbox Live شد و از موفق ترین بازی های مستقل از دید منتقدان به شمار می رود. عنوان Braid در دنیای بازی های مستقل، مانند یک الگو و سر لوحه می باشد و نمانگر شجاعت و استواری سازنده اش می باشد که با کمترین امکانات ممکن دست به خلق همچین شاهکاری زد. در مستند Indie Game: The Movie که پیش تر به آن اشاره شد نیز می توانید جاناتان بلو و مشکلاتی که در طی خلق بازی اش با آن ها مواجه شده بود را مشاهده کنید. بازی وی که برایش مبلقی بالق بر شش میلیون دلار را رقم زده بود، از موفق ترین بازی های مستقل در بین مردم نیز به شمار می رود و به وی این امکان را داد که دست به خلق عنوان بعدی اش یعنی The Witness بزند. عنوان Braid که در نگاه اول تنها یک اقتباس معمولی از دنیای بازی های ماریو به شمار می رود، روایت گر داستان مردی می باشد که به دنبال یافتن پرنسسی است که ربوده شده و داستان بازی به همین نقطه نیز ختم نمی شود و قرار است شاهد پیچش های فراوانی در آن باشید. استفاده از اِلِمان کنترل زمان نیز در خاص تر کردن بازی نقش به سزایی داشته است. طراحی هنری بازی هم که شباهت زیادی به نقاشی های دوران کودکیمان دارد به نوبه خود زیبا به نظر می رسد. در نهایت شما صاحب یک عنوان بی همتا هستید که تمرکز بالایی را می طلبد و داستان درگیر کننده آن نیز کنجکاوی شما را تا پایان آن تحریک می کند. Braid عنوانی است که معادلات بازی های مستقل را باری دیگر در صنعت بازی ها از نو نوشت و ترس سازندگان دیگر را برای دسترسی به رویا هایشان از بین برد.
۰۲- بازی Limbo و بازی Inside
توسعه دهنده: Playdead
پلتفرم ها:
Limbo:
Xbox 360، PlayStation 3، Microsoft Windows، OS X، Linux، Xbox One، PlayStation 4، PlayStation Vita، iOS، Android، Wii U
Inside:
Xbox One، Microsoft Windows، PlayStation 4
موتور بازی سازی: Unity
سبک بازی: معمایی و سکو بازی (Puzzle-platform)، ماجراجویی (adventure)
در این شماره شاهد کمی ساختار شکنی هستیم که کاملاً با آنچه در ابتدای مقاله گفتیم تناقض دارد ولی نگران نباشید زیرا دلایل خوبی برای قرار دادن ۲ عنوان در این رتبه داریم. بازی Limbo در سال ۲۰۱۰ عرضه شد و با ظاهر ساده یک بازی دو بعدی، توانست چیز هایی را به صنعت بازی نشان بدهد که تا به امروز از عجایب هفتگانه این صنعت به شمار می شود. عنوان Limbo یکی از نمونه های بسیار مهم برای تعریف سبک سورئالیسم در بازی های رایانه ای است. بدون هیچ نوشته، دیالوگ و حتی توضیحی درون بازی، افراد نابغه ی استودیوی پلی دد (Playdead) اثری را خلق کردند که این توانایی را دارد تا جوری با روح و روان بازیکنان بازی کند که شاید ۹۰ درصد بازی های دیگر این صنعت از پس این کار بر نیایند. خیلی راحت می شود Limbo را در اکثر لیست های برترین ها جای داد: برترین شیوه روایط داستان، برترین سکو بازی دو بعدی، برترین بازی معمایی، برترین پایان و… و صد البته تاثیر گذاری این بازی همچنان بی رقیب باقی مانده است و مطمئن باشید که تا مدت ها ذهن شما را به خود مشغول خواهد کرد. Limbo از عناوینی است که تقریباً برای تمامی پلتفرم های موجود در بازی منتشر شده و تجربه آن را برای همه آسان می کند. ۶ سال، زمانی بود که سازندگان نیاز داشتند تا جهان و محیط بخصوص Limbo را دست خوش تغییرات فراوانی کرده و پروژه به شدت مورد انتظار بعدیشان را که تحت عنوان Inside شناخته می شود عرضه کنند. بازی مذکور در ژوئن ۲۰۱۶ عرضه شد و با کسب میانگین نمرات ۹۲ از ۱۰۰ و گرفتن نمره کامل از معتبر ترین سایت ها تحلیلی بازی، تبدیل به یکی از بهترین بازی های سال شد. Inside بازیکن را درون جهانی مشابه به جد بزرگ خود قرار می دهد و با داستان پیچیده و عمیق خود، شما را در پیچ و خم جهان مرموز خود فرو می برد. بازی موفق به کسب ۵ نامزدی در مراسم The Game Awards 2016 شد (از جمله بهترین بازی سال) که در دو رشته پیروز میدان شد (بهترین بازی مستقل و بهترین کارگردانی هنری). تجربه Inside برای تمامی طرفداران بازی های رایانه و دوست داران هنر، ضروری و از واجبات می باشد.
۰۱- بازی Minecraft
توسعه دهنده: Mojang
پلتفرم ها: Microsoft Windows، OS X، Linux، Android، iOS، Windows Phone، Xbox 360، Xbox One، PlayStation 3، PlayStation 4، PlayStation Vita Raspberry، Pi، Universal، Windows Platform، Wii U
موتور بازی سازی: Lightweight Java Game Library
سبک بازی: بقا (Survival)، جهان آزاد (Sandbox)
ساده بودن در وحله اول اصلی ترین دلیل موفقیت عظیم عنوان Minecraft به شمار می رود. مکانیک خارق العاده بازی در ساخت و ساز چیزیست که قطعاً در کتاب تاریخ بازی های رایانه ای ثبت خواهد شد و همه به یاد خواهد داشت که یک زمانی، عنوانی یک بار برای همیشه این صنعت را تکان داد. در Minecraft هیچ قانونی وجود ندارد و به هیچ وجه قرار نیست به تعقیب و گریز و کشت و کشتار مردم مشغول شوید؛ تنها کاری که باید انجام دهید این است که هر کاری که می خواهید انجام دهید! این آزادی کامل به بازیکنان در سراسر دنیا این اجازه را داده تا از خلاقیت خود به طور کامل بهره برده و دستاورد های عظیم و خلاقانه ای را خلق کنند. از خلق قلعه ها و قصر های عظیم، تا برج ها و مجسمه افراد معروف. در Minecraft حتی می توانید یک کشور ساخته و خودتان آن را مدیریت کنید. با قرار گرفتن در لیست یکی از پر فروش ترین بازی های تاریخ، Minecraft نه تنها موفق ترین بازی مستقلی است که تا به حال ساخته شده، بلکه یکی از موفق ترین بازی های تاریخ از لحاظ فروش و بازخورد منتقدان و بازیکنان می باشد. مطمئناً شما به هیچ کدام از این تعاریف نیازی ندارید، زیرا مطمئنیم که تا حالا، ساعات زیادی را درون بازی گذرانده اید، پس مزاحمتان نمی شویم و می گذاریم که سر کارتان بازگردید.
بله و این بود داستان شگفت انگیز بازی هایی که بدون گرفتن دست کسی، روی پای خود ایستاده و به قلدر های صنعت بازی و همگان ثابت کردند که برای بهترین بودن، نیازی به براق بودن و عظیم بودن نیست و با چند تکه چوب و یک طناب ساده نیز می شود خانه ای ساخته و در نهایت آن را ذره ذره تبدیل به یک برج عظیم کرد. نظر شما چیست؟ به نظرتان چه بازی های مستقلی لیاقت حضور در لیست را داشتند و بازی مستقل مورد علاقه خودتان را نام برده و با سایر افراد در رابطه با آن ها بحث کنید. اگر هم از افرادی هستید که بازی ساز بوده و احساس تنهایی می کنید، بدون هیچ گونه ترسی از جای خود برخاسته و به دنیا نشان بدهید که می توانید خالق عنوان موفق بعدی در صنعت بازی ها باشید.
پر بحثترینها
- بازیگر شخصیت اصلی Intergalactic نیل دراکمن را خدای بازیهای ویدیویی میداند و از همکاری با او هیجانزده است
- رکورد دیسلایک تریلر Concord توسط Intergalactic در یوتیوب شکسته شد
- رئیس ناتی داگ: تست بازیگری Intergalactic به اندازه انتخاب بازیگر نقش الی شگفتانگیز بود
- بازیهای انحصاری کنسولی بیشتری از پلی استیشن برای Xbox عرضه خواهند شد
- مدیرعامل ناتی داگ: Intergalactic دیوانهوارترین ماجراجویی ما است
- دیجیتال فاندری تریلر Intergalactic را از نظر بصری شگفتانگیز توصیف میکند
- سازنده بازی Black Myth: Wukong بابت برنده نشدن در مراسم The Game Awards 2024 گریه کرد
- گپفا ۲۶؛ مورد انتظارترین بازیهای شما در سال ۲۰۲۵
- مدیرعامل مایکروسافت: طرفدار Xbox بودن یعنی تجربه بازیهای آن روی تمامی دستگاهها
- این ۱۵ ویژگی منحصر به فرد GTA 6 را به یک تجربه خیرهکننده تبدیل خواهند کرد
نظرات
ممنون بابت مقاله. رتبه بندی خوب بود ولی به نظرم جای خالی بازی journey بد جوری توی لیست حس میشه.
به هر حال ممنون بابت این که زحمت کشیدید. :yes:
جورنی هم بازی خیلی خوبی بود. من آخرش ده دقیقه به احترام سازندش کف زدم
منم مافیا ۲ وقتی مجله پیدا میکردم بیس دقیقه کف میزدم
:rotfl: :rotfl: :rotfl: :rotfl: :yes: :yes: :yes: :yes: :yes:
unravel هم خوب بودا
ار اسمت معلومه :rotfl:
دهنت سرویس :rotfl: :rotfl: :rotfl: :rotfl: :rotfl:
وای خدا…….حس ترس و غمی که بازیه limbo به من داد هیچ بازیه دیگه ای نداد .مطمعنا هیچکدوم از این بازیای لیست به پای limbo نمیرسن.(اون احساسرو میگما 😀 )
ori and the blind forest :yes: :yes: :yes: :yes:
واقعا مقاله خوبی بود :inlove:
خیلی ممنونم
ولی شاید بهتر بود به جای ۱۰ تا ، ۱۵ تا بازی مستقل رو قرار میدادین تا عناوین خوب دیگه ای هم توی لیست قرار بگیرن مثل journey یاinside
(در ضمن “فلفلی که ریز نبود” :yes: :yes: )
خسته نباشید آقای کاظمی واقعا یه همچین نقد و مقاله ای لازم بود …..
به شخصه بازی braid رو بیشتر میپسندم چون واقعا بازی فسفر سوزیه…..
دوستان اگر کسی مثل بازی braid سراغ داره معرفی کنین ممنون میشم…. :snicker: :snicker:
راکت لیگ هم بنظرم عنوان مستقل خوبیبود.
البته گلایه یا شکایتی ندارم که چرا تو لیست نیست. لیست نظر شخصی هست و طبق خواسته های ما نیست :rose: :rose: :rose:
ممنون آقای کاظمی تز مقاله خوبتون.
:cigarette: :coffee: اینم سیگار و قهوه که مثلا روشنفکرم
راکت لیگ خیلی سرگرم کننده بود ولی بازم مثل قضیه ی overwatch یه جور سرمایه گذاری و سود بود نه هنر(البته این که یه بازی مستقل اینقدر سر و صدا کنه و موفقیت کسب کنه خودش هنره ولی…)خودت تا تهشو برو 😉
😀 این کامنته هم نشون میده هنوزم کسانی هستند که از گوتی شدن اورواچ ناراضی باشن هرچند حقش نبود گوتی شدن :rotfl: 😀
برای بار هزارم… گوتی اصلی بیگ وینر هست نه تی جی ای…
تی جی ای یک مراسم خصوصی هستش نه دولتی… یعنی هر موقع تهیه کنندش اراده کنه از سال بعدش مراسم برگزار نمیشه و یا اصلا خدای نکرده بمیره سرمایه گزار بعدی مغزش اسیب ندیده که بیاد ادامه این مراسم رو برگزار کنه… به اسم خودش یه مراسم رو تشگیل میده…
ــ
حالا گوتی اصلی چیه… یعنی تمام سایت ها و مراسم ها گوتی های خودشون رو تا اخر سال اعلام می کنن و جمع اینا بیگ وینر میشه… بالای ۴۰۰ تا سایت… که تشگیل شدن از نظر مردم و منتقد ها… خوده تی جی ای ۲۰تا منتقد بیشتر نداره… حالا شما وارد این وبلاگ بشید بهتر متوجه میشید… تی جی ای فقط فقط فقط یکی از اون سایت ها و مراسم ها هستش… و گوتی که انتخاب می کنه دلیل بر این نیست که گوتی اصلی هم همونه… مثل سال ۲۰۱۱ که بتمن رو تی جی ای گوتی کرد ولی اسکایریم اخر سال با اختلاف گوتی شد… یا مثلا سال ۲۰۱۳ جی تی ای رو گوتی کرد ولی تلو با اختلاف اول شد…
امسالم همینه انچارتد تا الان ۱۲۵ تا گوتی برده
و اورواچ تا الان ۸۸ تا
http://gotypicks.blogspot.ae/
ــــــــــــــــ
اصلا شما میلیاردر باشی… می تونی خودت یک مراسم خصوصی مثل تی جی ای برگزار کنی و با اوردن ۲۰ یا ۳۰ تا منتقد… برای خودتون جوایز پخش کنید…
به غیر از تی جی ای ۵ یا ۶ تا مراسم بزرگ دیگه هم داریم…
کلا تو یه سایت خارجی بگید گوتی رو تی جی ای مشخص می کنه… بهتون می خندن:دی
حالا بیا خودتو بکش از سر چارتا بازی 😐
#نظرشخصی: من که باهاش نتونستم ارتباط برقرار کنم چندان ازش خوشم نیومد بعد پاک کردنشم خوشحال بودم که حداقل برای بازیی که ازش خوشم نیومده از طرح حجم نت دادم پولم هدر نرفته :rotfl:
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
متاسفانه توی کشوری زندگی میکنیم که افراد با یه فنجون قهوه و یه نخ سیگار روشنفکر میشن :shy:
:rotfl: :rotfl: الکی مثلا من شاخ مجازیم به استاد خویش هم توهین روا میدارم
😐 حکیم به دل نگیریا شوخی بود
مقاله جالبی بود خسته نباشید آقای کاظمی :yes:
Ori نیست؟! یکی از بهترین بازی های مستقل رو فراموش کردین!
پس چی شد؟به اینا نیست.جورنی باید تو لیست می بود
Limbo بازی خیلی قشنگی من که خیلی دوستش داشتم.
فقط الان من ماینکرافت رو دانلود کردم (کرکیش)
میشه انلاین بازی کرد؟
بله میشه. فقط یکم سخته سرورهای مناسب پیدا کنی. توی اینترنت یک سرچ بکن. سرورهای ایرانی هم پیدا میشه
جای بازی های ori و super hot هم خالیه
مقاله زیبا و قشنگی بود ممنون کسری :yes: :-*
اما جای اوری و جورنی کاملا خالیه
واقعا خوبه ادم بعد یمدت از بازی های بزرگ خسته میشه و بدون هیچ انتظاری میره دنبال بازی های مستقل و در کمال تعجب میبینه ایده ها و خلاقیت های اعمال شده تو این بازی ها حتی از بازی های AAA هم لذت بخش ترشون میکنه.
مرسی بابت مقاله ولی خیلی بازی های دیگه هم بود که میشد قرار بگیره مثل journey و ori و final station و خیلی های دیگه
undertale هفتم؟؟؟؟ :no: :no: :no: :no: :no: :no: :no: :no: :no:
واقعا بازی های مستقل پیشرفت محسوسی داشتن تو این چندساله و به نظر من بیشتر از بازی های AAA و پر هزینه احساسات گیمر رو درگیر میکنند و خلاقیت بیشتری توشون هست و یه جورایی واسه بزرگسالا بهتره چون مفاهیم عمیق تری دارن بهترین نمونه هاش هم Limbo و Inside و Ori و Journey و Brothers a tale of two son و machinarium که هنر و نبوغ خالصن
مقاله خوبی بود خسته نباشید آقای کسری
پس shovel knight چی اون که حداقل از ماشیناریوم قشنگ تر بود!!!
اری اری تو راست میگویی! تو گیمفا یکی از بازیایی که اصلا بهش توجه نشده همین شاول نایته که آخرش خیلی ساده ولی در عین حال زیبا بود با اون گیم پلی اعصاب خورد کن و سختش!
ممنون.اینجور بازی های مستقل ثابت کردن که خلاقیت حرف اول رو میزنه و ساخت یه بازی خوب با بودجه کم امکان پذیره.بهترین بازی های مستقلی که تا حالا بازی کردم،Undertale و super meat boy هستن.البته Owlboy هم بازی خوبی بود.
تو تصاویر عکس ori هست ولی تو خود مقاله نیست
بازی dokuro هم فوق العاده بود اگه بازی نکردید جواهر زیبایی رو از دست دادید
انشااله بازی منم میاد
فقط امیدوارم این کار به اخر برسه
جالبه که بر حسب اتفاق پیتزا فروشی فردی واقعا وجود داره و عده زیادی از بچه ها به اونجا زنگ میزدن و در مورد عروسک های داخل بازی میپرسیدن که ایا اون عروسک ها واقعا شب ها در پیتزا فروشی حضور دارن یا خیر.تو یکی از شهر های امریکا فکر کنم باشه.
ینی تقریبا ۷۰ درصد بازیایی که اینجا بودنو تجربه و تموم کردم یدونشونم که فردیه که همون اول ترسیدم در رفتم ولی در هر حال افتخار میکنم که فن بازی های مستقل هستم!
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اما به نظر رتبه ی اول لایق بازی آندرتیل یا تو د موون هستش نه ماینکرافت چون ماینکرافت از خیلی جهات ممکنه خوب باشه اما داستانی وجود نداره توی بازی(البته برای یه بازی کاملا خلاقانه و نو آورانه که باعث ایده دهی به خیلیا شد و گیم پلیش اینقدر وسیع بود داستان چندان کمبودش حس نمیشه) و همین باعث میشه که بازی هرچند انقدر محبوب و معروفه تو ایران که هر جایی بری یه اثری ازش هست نتونه بنظرم لایق اول شدن باشه
درضمن بازی icey هم هست که واقعا یه هک اند اسلش-معمایی خارق العادست! حتما پیشنهاد میکنم که تجربش کنید.
درضمن To The Moon با موتور بازی سازی RPG Maker XP ساخته شده که یه موتور بازی سازی خیلی سادست و بر پایه ی مبارزاته ولی این عنوان اصلا از المان مبارزه استفاده نکرده تو بازی و سبک بازی رو معمایی کرده! 😀
کاملاً حق با شماست و بازی مورد علاقه خودم (تو لیست) همون To The Moon هست که با داستان جادوییش، یجورایی نسبت به تمامی داستان های موجود برتری داره، ولی خوب اینجوری نگاه کنیم که شاید حتی یه مقدار از سختی ها و مصیبت هایی که سازنده های Super Meat Boy برای بازیشون کشیدن رو این بازی نداشته و برای همین گذاشتنش تو رتبه اول کمی ظلمه برای بازی های دیگه.
ممنون بابت مطالعه
فردیو حتما بازی کن
لیمبو خیلی خوبه .
یه سوال داشتم برای ساخت بازی مستقل کدوم موتور مناسبتره؟
یعنی کار کردن باهاش آسونه ویکمی هم قدرت داره؟
یه مدت پیش با دوستان میخواستیم بازی بسازیم یه موتور آوردن اینقدر پیچیده بود عطاش رو به لقاعش بخشیدیم.
بهترین گزینه ها گیم میکر و آر پی جی میکر هستند و در این بین برای کارهای بزرگ تر یونیتی نیز به کار میاد
موتور کانستراکت هم هست که چندان نیاز به برنامه نویسی نداره و همچنین آنریل که هرچند موتور بزرگیه ولی میشه با آموزشای ابتدایی یه بازی ساده باهاش ساخت…
تو این لیست فردی عالیه عالی ولی جای چندتا بازی خالیه یکی اوری که دنیایی بود برای خودش journey هم ارامش فوقالعاده ای داشت و یکی دیگه که نظر شخصیمه اسلندرمنه ترس به معنای واقعی منتقل میشد بازم ممنون
چرا Rocket League تو لیست نیستش؟؟؟
مقاله ی خیلی خوبی بود ولی جورنی هم میتونست باشه
ایست خیلى خوبى بود. من به جز ماینکرافت که برادرزاده هام چندین هفته وقت گذاشتن یادم بدن و بازم خوشم نیومد، از بقیه خیلى لذتربردم. به نظر من اما بازى Journey و Don’t strave جاشون خیلى خالى بود.