در مصاحبه با مهر؛ پاسکال لوبان از بازی سازی ایران می گوید

پاسکال لوبان استاد بین‌المللی بازی‌سازی در گفتگوی مشروح با خبرگزاری مهر آینده بازی‌سازی در ایران را امیدوارکننده دانست و گفت: در پنج سال آینده حداقل یک بازی ایرانی در سطح کلاس یک جهانی خواهیم داشت.

پاسکال لوبان(pascal luban) استاد بین‌المللی بازی‌های رایانه‌ای است که اواخر هفته گذشته برای برگزاری کارگاهی آموزشی به ایران آمد و با بازی‌سازان ایرانی دیدار و تبادل تجربه کرد. در واپسین روز حضور او در ایران و پس از بازدید مستقیمش از چند استودیوی بازی‌سازی ایرانی، با هماهنگی بنیادملی بازی‌های رایانه‌ای فرصت انجام این گفت‌وگو فراهم شد.

جناب لوبان باتوجه به بازدیدی که در روزهای اخیر از استودیوهای بازی‌سازی در ایران داشتید علاقمندم برای شروع بحث تحلیل شما درباره شرایط بازی‌سازان ایرانی را بدانم.
فکر می‌کنم در پنج سال آینده حداقل یک بازی ایرانی در سطح کلاس یک جهانی خواهیم داشت. این صنعت در ایران جوان است و ۶ یا هفت سال بیشتر ندارد اما شاهد پیشرفت بسیار خوبی در همین مدت زمان اندک بودم. در این بازدیدها استعدادهای فردی بسیار خوبی را در ایران دیدم و علاوه‌بر این استعدادهای فردی شاهد یک نظام و سامان‌دهی دقیقی هم بودم. کشورهای زیادی هستند که استعدادهای فردی بسیار شاخصی دارند ولی نمی‌توانند محصول خوبی ارائه دهند چراکه بیش از اندازه فردی کار می‌کنند. استودیوهایی که در ایران دیدم حتی استودیوهای کوچک بسیار خوب سازماندهی شده‌اند و این خیلی مهم است.
ساختن یک بازی خوب مانند بازی فوتبال است و این تیم است که بازی را پیش می‌برد. بنابر این علاوه‌بر اینکه همه باید با استعداد باشند باید بتوانند بایکدیگر هم همکاری کنند. این به مدیریت خوب و سازماندهی خوب نیازمند است. این مسئله نیازمند یک فهم درست از بازی‌سازی است و این دقیقاً همان چیزی است که من در ایران مشاهده کردم.

دقیقا از چند استودیو بازدید داشتید؟
من در این سفر پنج استودیوی بازی‌سازی را بازدید کردم که همه آن‌ها بازی‌هایی را در دست انتشار داشتند. طبیعتاً خیلی از بازی‌های این استودیوها کامل نیست و ضعف‌هایی دارد اما برای صنعتی به این جوانی این اوضاع خیلی خیلی خوب است. من کار دانش‌آموزان و دانشجویان بازی‌سازی شما را دیدم و از برخی از‌آن‌ها شگفت‌زده شدم. به خصوص یک تیم مستقل دانشجویی که به معنای واقعی کلمه بنده را شگفت‌زده کرد.
این حقیقت که دولت شما این عزم را دارد که از صنعت بازی‌سازی حمایت کند نکته‌ای بسیار مثبت برای کشور شماست. من کشورهای مشابهی را حتی در قاره اروپا می‌شناسم که استعدادهای بسیاری دارند اما با مشکلات بسیاری در مسیر سامان‌دهی استودیوهای بازی‌سازی مواجهند.
نظام و سازماندهی‌ای که دولت شما برای بازی‌سازان به وجود آورده‌است یکی از دلایل رشد سریع آن است.

اگر بازی‌سازی را به دو بخش ایده و اجرا تقسیم کنیم برگ برنده بازی‌سازان ایرانی کدام بخش است؛ خلاقیت در ایده‌پردازی یا اجرای سخت‌افزاری؟
نمی‌توانم در این زمینه حکم کلی بدهم چراکه در همین استودیوهای محدود هم شرایط یکسان نبود اما در مجموع اگر بخواهم پاسخی به این سوال بدهم می گویم شما در اجرا بهتر هستید…

انتظار این پاسخ را نداشتم و فکر می‌کردم شرایط عکس این باشد!
در مرحله ایده هم شما خوب هستید اما باید چند پله پیش بروید. به طور مثال در این سفر شاید دو بازی را دیدم که ایده‌های بسیار خلاقانه داشت.

در زمینه حضور ایران در بازارهای بین‌المللی بازی‌سازی در ابتدا یک پیش‌بینی را طرح کردید؛ مهمترین لازمه تحقق این پیش‌بینی را چه می‌دانید؟
دو نکته در این زمینه مهم است. اول اینکه باید بدانیم یک بازی از چند مولفه تشکیل می‌شود؛ هنر، بازیکن، هوش مصنوعی و غیره. نکته مهم اینجاست که برای موفقیت همه این مولفه‌ها باید رشد همگن داشته باشند. همه با هم باید رشد کنند. این مسئله مهمی است که در مدت حضورم در ایران با آن مواجه بودم.
نکته دیگر هم این است که شما نیاز به ایده‌هایی یونیک و منحصر به فرد دارید. دلیل این مسئله این است که بازار بین‌المللی بازی بسیار شلوغ است و اگر شما ایده منحصر به فردی نداشته باشید دیده نمی‌شوید و اصلاً کسی متوجه شما هم نمی‌شود.
البته منحصر به فرد بودن ایده به این معنا نیست که ایده بیش از اندازه دیوانه‌وار باشد. تنها کافیست ایده‌ای باشد که مخاطب پیشتر با آن مواجه نشده باشد. این تفاوت بسیار مهم است. مثلاً در خیلی از مدارس بین‌المللی بازی می گویند که شما باید به هر قیمتی خلاق باشید اما این اشتباه است. اگر ایده‌ای آنقدر خلاقانه باشد که کسی متوجه آن نشود، ارزشی ندارد. چالش اصلی این است که بازیکن با فضای جدید مواجه شود اما در عین حال فضایی باشد که بتواند آن را بفهمد و با آن ارتباط برقرار کند. رسیدن به این بالانس کمی دشوار است.

غیر از بازی‌سازان فکر می‌کنید مخاطبان و بازی‌گرها در ایران چقدر به روز هستند؟ بازی‌هایی مانند «انگری‌بردز(پرندگان خشمگین)» که در مقطعی در ایران فراگیر شد واقعاً چنین اقبالی را در سطح بین‌المللی هم تجربه کرد؟
در صنعت بازی‌سازی اصلی وجود دارد و آن اینکه یک بازی محبوب همه جا محبوب می‌شود. تفاوت‌هایی وجود دارد به خصوص در مقایسه شرق دور با سایر نقاط دنیا اما در واقع بازی‌های خوب همه جا خوب کار می‌کنند و جواب می‌گیرند.

شما فرانسوی هستید و ما در فرانسه شاهد تعامل خوبی با مسلمانان هستیم که حتی در سینمای شما هم نمود دارد. در عالم بازی‌سازی به ویژه بازی‌های غربی غالباً شاهد حضور کاراکترهایی در موضع اعمال خشونت هستیم که دین‌شان اسلام است و گویی در قالب این بازی‌ها قرار است «اسلام‌هراسی» به مخاطب القا شود. به‌عنوان یک بازی‌ساز فرانسوی چه تحلیلی درباره این رویکرد بازی‌سازان غربی دارید؟
این رویکرد برای من هم واقعاً عجیب است و شگفت‌زده‌ام از اینکه برخی ناشران بازی کاراکترهای منفی خود را از مسلمانان انتخاب می‌کنند. در این زمینه تنها یک دلیل قابل طرح است و آن اینکه این نکته‌ای است که در اخبار بسیار شاهد آن هستیم. عموم مردم اهمیتی به مذهب نمی‌دهند و اینگونه نیست که از یک نفر به دلیل مسلمان بودنش متنفر شوند. در عین حال با هیچ قصد مشخصی هم تصمیم به تخریب یک مذهب و تفکر نمی‌گیرند اما این موارد در اخبار منعکس می‌شود. به همین دلیل هم فکر می‌کنم اگر همین فردا آمریکا با برزیل وارد جنگ شود همه دشمنان در بازی‌ها اهل آمریکای جنوبی می‌شوند! (می‌خندد)

به‌عنوان سوال پایانی علاقمندم تحلیل شما درباره آینده بازی‌های رایانه‌ای در ایران و جهان را بدانم.
سوال بسیار دشواری است. جواب‌های زیادی هم می‌توان به آن داد اما سعی می‌کنم جوابی با معنا به سوال شما بدهم. نکاتی که شاید اغلب مردم متوجه آن نباشند. فکر می‌کنم در آینده نزدیک ما عناصر بازی را در خیلی از نقاط زندگی روزمره خواهیم دید. بازی برای آموزش در مدارس مورد استفاده قرار خواهد گرفت. بازی برای بازپروری و توانمندسازی مصدومان استفاده می‌شود. به عنوان یک درمان برای رفع سرخوردگی افراد به کار می‌رود. شاید در آینده به جای مصرف دارو از بازی برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده شود. از سوی دیگر بازی به عنوان یک ابزار تجاری حضوری پررنگ در جوانب مختلف زندگی ما در‌آینده خواهد داشت.
این جریان خیلی به کندی از همین امروز آغاز شده‌است و این بسیار مهم است که دولت‌ها هم به این باور برسند که بازی‌ها تنها برای سرگرم‌سازی نیستند.  بازی‌ها می‌توانند ابزارهای قدرتمندی در آینده باشند.
حالت ممکن دیگری که البته خیلی درباره آن مطمئن نیستم این است که فکر می‌کنم در آینده بسیار بیشتر از امروز شاهد احساسات در بازیها خواهیم بود. چراکه بازیکنان امروز به مرور سن‌شان بالا می‌رود. من زمانی که جوان بودن بازی کردن را آغاز کردم، الان هم که کمی سن‌ام بالاتر رفته کماکان دارم بازی می‌کنم. در عین حال فرزند و خانواده هم دارم. نگاهم به زندگی تغییر کرده و به تعبیری بالغ شده‌ام. امروز دیگر من به دنبال بازی‌هایی هستم که کاراکتری مشخص با داستانی غنی داشته باشند. به‌دنبال بازی‌هایی هستم که احساسات من را مانند یک فیلم خوب برانگیخته کند.
فکر می‌کنم این یک تحول بلندمدت در عالم بازی‌سازی است چراکه بازی‌سازان هنوز جوان هستند و بیشتر به دنبال اکشن و سرگرمی هستند. ما اما به دنبال آن هستیم که بازی‌های بالغ‌تری بسازیم. بازی‌هایی که شما را به فکر وادارد. منظور از فکر کردن هم صرفاً حل پازل نیست. منظورم بازی‌هایی است که شما را متوجه ارزش‌های انسانی کند. دقیقاً مانند یک کتاب یا یک فیلم خوب.
نکته آخر هم این است که فکر می‌کنم در آینده‌ای دور بازی‌های توسط همه نقاط دنیا تولید می‌شوند و اینگونه نیست که بخش‌هایی تولید کنند و باقی مصرف کننده باشند. این را به این دلیل می‌گویم که با افرادی در ارتباطم که  از همه جای دنیا به‌دنبال بازی‌سازی هستند؛ آمریکای جنوبی، آسیا، خاورمیانه، اروپای شرقی و حتی بخش‌هایی از آفریقا امروز شروع به بازی‌سازی کرده‌اند. این به معنای حرکت دنیا به سمت بازی‌سازی است.