سبک شناسی بازی های ویدئویی | قسمت اول

همه چیز با چند پیکسل غیرشفاف آغاز شد! زمانی که محیط و مکانیک های بازی های مختلف ساده بودند. اما بعد از مدتی، به کمی ابتکار و نوآوری در صنعت تازه به دوران رسیده نیاز بود. ایده ها و خلاقیت های متنوع و متعدد باعث ایجاد انواع گوناگون بازی ها با “اهداف” مختلف شدند. کم کم این بازی ها به شاخه های مختلفی پیوستند و “ژانر” های مختلف را تشکیل دادند. می رویم سر اصل مطلب و زیاد وارد حاشیه نمیشویم، زیرا می خواهیم در ارتباط با خود ژانر بدانیم، نه تاریخچه اش. در مجموعه مقالات سبک شناسی بازی های ویدئویی، با انواع مختلف ژانرها آشنا می شوید.

Grand Theft Auto V | Action-Adventure/Open World

ژانر بازی با توجه به گیم پلی و چالش های آن مشخص می شود و به مانند فیلم ها و کتاب ها به محیط، دنیای بازی و داستان مربوط نمی شود. به عنوان مثال، یک بازی اکشن، چه در دنیایی فانتزی قرار گیرد و چه در فضا باشد، تفاوتی در سبک و ژانر آن ایجاد نمی شود. باید اشاره داشت که سبک شناسی بسیار پیچیده بوده و بسته به طراحی هر سازنده ای با هر موانع و مکانیک های گیم پلی، می تواند متفاوت باشد. Chris Crawford سازنده بازی های ویدئویی در این ارتباط می گوید:« وضعیت طراحی بازی های ویدئویی سریعا تغییر می کند به طوری که ممکن است رده بندی ارائه شده در مدتی کوتاه منسوخ و ناقص شود.»    باید اشاره داشت که ژانرهای بازی ها حتی می توانند یک تفسیر شخصی برای هر فرد باشند و همینطور باید بدانید که یک بازی ویدئویی می تواند در چند سبک مختلف طراحی شود.

در ابتدا باید گفت که ما چندین ژانر اصلی داریم که برای هر کدام، چند زیرمجموعه وجود دارد. از ژانرهای اصلی می توان به اکشن (Action) – ماجراجویی (Adventure) – اکشن/ماجراجویی (Action Adventure) – نقش آفرینی (Role Playing Games – RPG) اشاره داشت.

ماجراجویی (Adventure)

در این ژانر که یکی از اصلی ترین و محبوب ترین سبک های موجود است، بازیکنان در نقش شخصیت اصلی قرار گرفته و در یک خط داستانی همراه با پازل ها و موانع مختلف قرار می گیرند. بخاطر تمرکز زیاد این ژانر بر روی داستان، شباهت های زیادی به دیگر صنعت ها و رسانه های مختلف همچون فیلم ها و کتاب ها وجود دارند. کلمه ماجراجویی (Adventure) از بازی کامپیوتری متنی سال ۱۹۷۰ با همین نام گرفته شده است.

تمرکز این ژانر بر روی خط داستانی، گردش و حل پازل ها است. این سوال برای شما پیش می آید که تفاوت سبک ماجراجویی با نقش آفرینی (RPG) در چیست؟ در بازی های نقش آفرینی عناصر اکشن دیده می شوند و تمرکز بر روی ساخت تیم، ارتباطات با شخصیت ها و مدیریت امتیازها می باشد. این در حالیست که در بازی های ماجراجویی، مبارزات و چالش های اکشن حضور ندارند. البته بعضی از عناوین نقش آفرینی با داستان پردازی قوی و عناصر پازل همراه هستند که به آن ها RPG-Adventure می گویند.

در نقش آفرینی، تصمیماتی که شما می گیرید بر روی داستان و دنیای بازی تاثیر می گذارند و یا به عبارتی، تصمیم گیرنده اصلی شما هستید که این امر در سبک ماجراجویی صدق نمی کند.

Beyond: Two Souls | Interactive Drama/Action-Adventure

زیرمجموعه های سبک ماجراجویی

1. ماجراجویی متنی (Text Adventure)

در این سبک شما در یک ماجراجویی متنی همراه می شود. فعالیت ها و اهدافی که باید انجام دهید از طریق پیام های متنی به شما داده می شوند و همینطور نحوه ارتباط شما با محیط بازی از طریق متون خواهد بود. بازی های قدیمی از عبارت های ساده استفاده می کردند. به عنوان مثال، بازیکن می توانست با تایپ «open door (بازکردن در) و get key (گرفتن کلید)» فعالیت های مورد نظر را انجام دهد. بازی های جدید از جملات پیچیده تر استفاده می کنند که یک مثال آن را می توانید در زیر مشاهده کنید:

“Take the key which is on the desk, then open the door”

ترجمه عبارت: کلید روی میز را بردار و سپس در را باز کن.

2. ماجراجویی گرافیکی (Graphic Adventure)

در این سبک، ارتباط بازیکن و محیط با استفاده از تصاویر گرافیکی انجام می شود. روش پیش رفتن در این گونه بازی ها می تواند متفاوت باشد. Point-and-click (نشانه و کلیک) یک نوع رایج در این سبک است که در آن، بازیکن از یک اشاره گر مثل ماوس کامپیوتر استفاده می کند تا با محیط ارتباط برقرار کرده و پازل ها را حل کند. یکی از بازی های جدید ساخته شده در این سبک The Wolf Among Us می باشد که به صورت “قسمتی” توسط Telltale Games ساخته شد.

The Wolf Among Us | Graphic Adventure

3. رمان بصری (Visual Novel)

در این سبک، گرافیک های ثابت به همراه متن ها اکثرا در حالت انیمه به نمایش در می آیند. این ژانر در ژاپن بسیار رایج است بطوری که ۷۰ درصد بازی های PC ژاپنی Visual Novel هستند. این بازی ها برای کنسول ها ساخته نمی شوند مگر در مواردی که عناوین، به سیستم هایی چون Dreamcast و PlayStation 2 پورت شوند.

اکشن ماجراجویی (Action Adventure)

همانطور که از اسم آن پیداست، اکشن ماجراجویی تشکیل شده از عناصر دو سبک “اکشن” و “ماجراجویی” می باشد. در این نوع بازی ها، موانع بسیار زیاد هستند و شما باید ابزار و وسایل مختلف را جمع کرده تا از این موانع عبور کنید. حل کردن پازل ها و مبارزات نیز در این نوع بازی ها وجود دارند. اکشن ماجراجویی اخیرا به بازی هایی نسبت داده می شود که با توجه به خصوصیاتشان، برای ژانرهای شناخته شده دیگر مناسب نیستند. اما اکشن ماجراجویی دو زیرمجموعه و سبک مهم دارد:

1. مخفی کاری (Stealth)

در این ژانر، بازیکنان باید با مخفی کاری بازی را پیش ببرند و از شناسایی شدن جلوگیری کنند. هسته گیم پلی در این سبک این است که شما باید بدون ایجاد سر و صدا و شناسایی شدن پیشروی کرده و دشمنان را در سایه ها از بین ببرید. البته بعضی عناوین هستند که به شما اجازه می دهند با مخفی کاری پیش بروید و یا به طور مستقیم با دشمنان مورد نظر به مبارزه بپردازید که در این صورت، سیستم رتبه بندی “مخفی کاری” به میان می آید. به عنوان مثال، هرچقدر که درصد مخفی کاری بازیکن در یک مرحله بیشتر باشد، امتیاز بیشتری دریافت می کند. این ژانر معمولا عناصر داستانی همچون جاسوسی و تروریسم را به همراه داشته است. از فرانچایزهای بزرگ مخفی کاری می توان به سری Metal Gear، سری Splinter Cell و بازی های Thief اشاره داشت.

Metal Gear Solid V: The Phantom Pain | Action-Adventure Stealth

2. ترس و بقا (Survival Horror)

تمرکز اصلی این سبک که زیرمجموعه اکشن ماجراجوییست، ترساندن بازیکنان است. برعکس بسیاری از بازی های دیگر، شما در این سبک از عناوین، آسیب پذیر هستید و قدرت کمتری دارید. همچنین ابزار، مهمات، سلامت و سرعت نیز محدود است که بازیکنان را به چالش می کشد و اکثرا این چالش ها به مدیریت منابع شما بستگی دارد. بازیکنان ممکن است در بازی مجبور شوند از مکان ها و مازهای تاریک عبور کنند و به طور ناگهانی با دشمنان رو به رو شوند. از بازی های معروف این سبک می توان به سری Resident Evil، بازی های Metro و عنوان برتر سال یعنی The Last of Us اشاره داشت.

The Last of Us | Action-Adventure Survival Horror

نقش آفرینی (Role-Playing)

گیم پلی بازی های نقش آفرینی از عناوین سنتی و قدیمی این سبک مانند Dungeons & Dragons گرفته می شود. در این بازی ها، شما در نقش یک شخصیت قرار می گیرید و با پیشرفت در مراحل، شخصیت پردازی کارکتر شما بیشتر می شود. همچنین امتیازات و قابلیت ها (که قابل ارتقا هم هستند) در این عناوین نقش مهمی را بازی می کنند. یکی دیگر از ویژگی های مهم این بازی ها انتخاب دیالوگ توسط خود بازیکن و تصمیم گیری های مهم در طول خط داستانی می باشد. در این ژانر با ابزار سر و کار زیادی دارید. ممکن است بخشی در بازی تحت عنوان Inventory (انبار) وجود داشته باشد که می توانید وسایلتان را در آن ذخیره و در طول بازی آن ها را مورد استفاده قرار دهید.

RPG غربی و ژاپنی

تفاوت های فرهنگی در بازی های RPG دیده می شوند و این باعث شده که نقش آفرینی ها به دو دسته Western-RPG (نقش آفرینی غربی) و Japanese-RPG (نقش آفرینی ژاپنی) تقسیم شوند. در نقش آفرینی غربی خط داستانی به بازیکنان بستگی دارد و آنها هستند که تصمیمات را در بازی می گیرند اما در نقش آفرینی ژاپنی، بازیکنان با گروهی از شخصیت ها داستان را پیش می برند که از قبل تعیین شده است. این دو نقش آفرینی مزیت های خود و همچنین طرفداران خود را دارند.

The Elder Scrolls V: Skyrim | Role-Playing Action

همانطور که قبلا گفته شد، در بسیاری از نقش آفرینی ها، بازیکنان می توانند تصمیمات مهم داستان را بگیرند که دنیای بازی را تغییر می دهد؛ مثلا شما می توانید یک فرد را بکشید و یا جان او را ببخشید. در میان بازیکنان، این نوع عناوین بسیار معروف هستند چرا که بازیکنان نتیجه اعمال خود در طول بازی را مشاهده می کنند که می تواند مثبت یا منفی باشد. در حالت منفی، مثلا ممکن است بازیکن نتواند شخصیتی که می خواهد را نجات دهد و یا پایانی که میخواهد را دریافت کند. فرانچایز Mass Effect یکی از نمونه های بارز تصمیم گیری درون بازی می باشد.

یکی از ویژگی های اکثر عناوین RPG، وجود یک دنیای فانتزی و خیالی است. اکثر این دنیاهای خیالی تاثیرات زیادی از محیط های دوره وسطی در اروپا گرفته اند. از این بازی ها می توان به سری های The Elder Scrolls، Final Fantasy و Diablo اشاره داشت. البته چندین استثنا نیز وجود دارند که بازی های علمی-تخیلی را تشکیل می دهند؛ مانند فرانچایز Mass Effect و بازی Star Wars: Knights of the Old Republic.

از دیگر زیرمجموعه های مرتبط می توان به Action-RPG و Sandbox RPG اشاره داشت. در نقش آفرینی اکشن همانطور که از نام آن پیداست، مبارزات حضور پررنگ تری دارند. RPG های Sandbox به بازیکن استقلال می دهند که دنیای آزاد (Open World) هستند.

به دلیل حجم بالای مطلب، بسیاری از سبک ها و توضیحاتشان به طور خلاصه آورده شده اند و مقاله به چند قسمت تقسیم شده است. در بخش بعدی مقاله به بازی های MMORPG و دیگر ژانرهای اصلی می پردازیم.