Cloud Gaming چیست و آیا در ایران می‌توان با آن کار کرد؟

روزهایی را به یاد می‌آورم که با جیب‌هایی پر شده از پول پس‌انداز یک ماه و دلی مالامال از شور و شوق پله‌های عصر جدید را می‌پیمودم و وارد زیرزمین آکنده از بوی CD و DVDهای بازی می‌شدم. بازی‌ای می‌خریدم و در راه بازگشت به خانه همه نوشته‌های روی جلد آن را بارها و بارها می‌خواندم و در ذهنم تصویری از جهان بازی می‌ساختم. سرما یا گرما، برف یا باران فرقی نمی‌کرد؛ هیچکدام از اینها نمی‌توانست جلوی این روند را بگیرد. در هنگام نصب نشانگر موس را معیار پیشرفت نصب بازی قرار می‌دادم و CDها را یکی پس از دیگری درون کامپیوتر می‌گذاشتم تا فرآیند نصب پیش برود. در این میان بارها و بارها با اروری ناخواسته و ناشناخته رو به رو می‌شدم و بازی نصب نمی‌شد که نمی‌شد. جا دارد یادی کنم از داد و ستدهای دوستانه‌ای که بازی‌هایمان را با یکدیگر عوض می‌کردیم و CDهای یکدیگر را امانت می‌گرفتیم تا فقدان ناکامی‌ها در نصب کمی تسکین یابد. به هر روی آن زمان به دلیل نبود اینترنت همه‌چیز بستگی به قدرت سخت‌افزاری و پردازش کامپیوتری داشت و کسانی همچون من که از کامپیوترهای رده بالا بی‌بهره بودند باید با شکیبایی در انتظار فرداهای بهتر می‌نشستند.

امروزه اما به لطف پیشرفت پرشتاب دانش و فناوری، چنین مشکلی دیگر پابرجا نیست؛ دست‌کم روی کاغذ که اینگونه به نظر می‌رسد. بنابراین منطقی می‌نماید که به همگان مژده بدهیم که بدون کنسول یا کامپیوتر قدرتمندی، خواهید توانست بازی‌های روز را با بالاترین کیفیت اجرا بنمایید. Cloud Gaming به این منظور ساخته شده که شما بدون نیاز به سخت‌افزار ویژه، به بازی کردن بپردازید. در واقع سیستم بازی‌های ابری به این صورت است که شما به وسیله اینترنت نیرومند و پرسرعت به یک سیستم پرقدرت وصل می‌شوید، بازی مورد نظر شما روی همان سیستم نیرومند اجرا می‌شود ولی تصویرش از راه اینترنت به صورت استریم برای شما نمایش داده می‌شود. به بیانی دیگر اینترنت پلی خواهد بود میان سیستم پردازنده و گیرنده، شما به وسیله سیستم خود آن کامپیوتر نیرومند را کنترل و به اجرای بازی ‌می‌پردازید.

نکته‌ای که در اینجا می‌درخشد و تبدیل به برگ برنده بازی ابری می‌شود این است که در واقع هر دستگاهی که به اینترنت دسترسی باشد می‌تواند از این فناوری بهره ببرد. فرقی نمی‌کند اگر شما با رایانه، تلویزیون و حتی موبایل خود به سرور وصل شوید و بازی کنید. چنین چیزی دیوانه‌وار می‌نماید و شما را وسوسه می‌کند دست‌کم یکبار به تجربه آن بنشینید. تصورش را بکنید بازی‌های بزرگ سال را روی موبایل خود بازی کنید! بله چنین چیزی کم و بیش شدنی است و به شخصه دوهفته پیش را سرگرم بازی کردن عناوینی همچون Elden Ring، Batman Arkham Knight، Spider Man و حتی Call of Duty به این شیوه بوده‌ام. پیش از اینکه به جنبه‌های مثبت و منفی تجربه‌ام بپردازم بد نیست کمی درباره تاریخچه بازی ابری بدانیم.

سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵: در نیمه نخست دهه ۲۰۰۰ ایده و مفهوم بازی‌های آنلاین و استریمینگ در حال شکل‌گیری بود و بسیاری از شرکت‌ها در تلاش بودند با بوجود آوردن زیرساخت‌های موردنیاز، بازی‌بازان را از سخت‌افزار بی‌نیاز کنند. دو شرکت OnLive و Gaikai در این دوران پی‌ریزی‌ ساختمان بازی‌های ابری را بوجود آوردند.

سال ۲۰۱۰: در این سال Cloud Gaming شرکت OnLive راه‌اندازی شد و به بازی‌بازان اجازه می‌داد بدون دانلود یا نصب، به بازی کردن بپردازند. شرکت Gaikai نیز در این زمینه فعال بود با این تفاوت که این شرکت بر روی استریمینگ بازی‌ها به وسیله مرورگرها متمرکز بود.

خرید Gakai توسط سونی در سال ۲۰۱۲: سیستم PlayStation Now سونی برپایه تکنولوژی شرکت Gakai استوار شد. جالب است بدانید که سونی دیگر شرکت پیشگام در این زمینه یعنی OnLive را پس از برشکستگی به زیرمجموعه خود افرود.

سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴: در این سال‌ها دو سرویسی که هم اکنون جزو بهترین‌ها در این زمینه به شمار می‌رفتند معرفی شدند: PlayStation Now و Nvidia GeForce Now. این دو سرویس قابلیت اجرای بازی‌های باکیفیت را به بازی‌بازان می‌داد.

سال ۲۰۱۹ و سر و صدای Google: شرکت Google با معرفی پر سر و صدای سرویس Stedia که به بازی‌بازان اجازه می‌داد با هر پلتفرمی و با به کارگیری موتور جستجوی Chrome به اجرای بازی‌ها بپردازند، وارد این عرصه شد.

سال ۲۰۲۰ و کرونا: با همه‌گیری ویروس کرونا و ناچار شدن به خانه‌نشینی، صنعت بازی‌های ویدیویی و سرویس‌هایش در زمینه جذب مخاطب، رشد چشم‌گیری داشتند‌. این به توسعه سرویس‌های ابری نیز کمک کرد و دو شرکت مایکروسافت و Amazon نیز وارد این حوزه شدند.

تاریخچه این تکنولوژی نشان دهنده پرفراز و فرود و ریسکی بودن این بازار است به گونه‌ای که بسیاری از شرکت‌های این زمینه یا برشکسته شده‌اند یا بخشی از یک کمپانی دیگر، ازطرفی بسیاری از سرویس‌ها نیز یا به طور کامل برچیده گشته‌اند و یا با دگرگونی همراه بوده‌اند.

و اما برویم سراغ تجربه من از Cloud Gaming در دوهفته‌ای که گذشت. در آغاز باید بگویم با توجه به اینکه من شیفته کنسول‌های دستی نینتندو هستم تلاش کردم با به کارگیری موبایل خود و با بهره‌بردن از یک برنامه ایرانی در زمینه بازی ابری، تئوری خود مبنی بر جایگزین کردن تلفن همراه به جای کنسول‌های دستی را مورد آزمایش قرار دهم. از این رو ناچار شدم به برنامه‌ای روی بیاورم که سرورهایش در کشور خودمان باشد تا با توجه به وضعیت بد اینترنت همراه، با مشکلات کمتری مواجه بشوم.

موبایلی که من از آن استفاده کردم یک میان‌رده معمولی بود که توانستم بازی‌های یاد شده را با رزولوشن ۱۰۸۰ و ۳۰ فریم بر ثانیه اجرا کنم. به شدت به شما پیشنهاد می‌کنم که از یک دسته استفاده کنید تا کنترل بهتری روی بازی‌ها داشته باشید. بدون هیچ زیاده‌گویی دیگری به نکات مثبت و منفی Cloud Gaming خواهیم پرداخت.

نکات مثبت:

بدون نیاز به سخت‌افزار ویژه بازی‌ کنید: بدون شک این مورد بزرگترین ویژگی بازی ابری می‌باشد که بدون نیاز به کامپیوتر و یا کنسول به شما اجازه تجربه عناوین روز را خواهد داد.

بدون نیاز به دانلود: برای اجرای بازی مورد نظر هیچ نیازی به دانلود خود بازی و یا آپدیت‌هایش نخواهید داشت. از این رو نه تنها به عناوین دسترسی سریع خواهید داشت بلکه در فضای سخت‌افزاری خود نیز با مشکل مواجه نخواهید بود.

بازی در هر زمان و مکانی: طی دوهفته تجربه شخصی که از این بستر داشتم به جرئت می‌توانم بگویم در هر زمان و مکانی بازی کردم، البته جاهایی که اینترنت یاری می‌کرد. به لطف این سرویس شما تنها با یک موبایل که همیشه در جیبتان قرار دارد به بازی‌ها دسترسی خواهید داشت و دیگر نیازی به سخت‌افزارهای زمخت خود نخواهید داشت.

نکات منفی

شاید بازی مورد نظر خود را پیدا نکنید: سرویس‌های ابری تعداد بازی‌های محدود در اختیار شما می‌گذارند و این احتمال وجود دارد که شما در پیدا کردن بازی مورد علاقه خود ناکام بمانید.

مشکلات اینترنت در کشور: با توجه به وضعیت بغرنج پهنای باند در کشور، در صورت استفاده از این سرویس باید خود را آماده مشکلات بسیاری کنید. از قطع شدن اتصال تا فریز شدن صفحه، حالاتی هستند که با آنها دست به گریبان خواهید شد.

تاخیر در اجرای دستور: همانگونه که می‌دانید بستر این سیستم بر اینترنت پرسرعت استوار است. ممکن است زمانی که شما دکمه‌ای در دستگاه خودتان را می‌فشارید تا زمانی که دستور در سیستم مقصد اجرا بشود، تاخیر بوجود بیاید. از این رو پیشنهاد می‌شود از اتصال اینترنت پایداری برخوردار باشید و همچنین به هیچ‌وجه از Cloud Gaming برای تجربه بازی‌های رقابتی استفاده نکنید.

در این نوشتار کوتاه تلاش شد به بررسی و ارائه تجربه شخصی از سیستم بازی ابری بپردازم. در کل می‌توان گفت با همه خوبی‌ها و بدی‌هایی که از این بستر مشاهده شد، من همچنان بازی بر روی سخت‌افزار را بیشتر می‌پسندم و گمان می‌کنم Cloud Gaming مسیری طولانی در پیش دارد. درباره هزینه اینگونه بازی کردن نیز بد نیست نکاتی گفته شود، بحث هزینه را به این دلیل در بخش نکات مثبت و منفی نیاوردم که به شدت به نوع نگاه مخاطب بستگی داشته و ممکن است کسی آن را خوب و دیگری آن را بد بپندارد. هزینه هر ساعت بازی کردن به این شیوه چیزی میان ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان است که اگر میانگین بگیریم می‌توان گفت به ازای هر ساعت بازی، بیست‌هزار تومان تومان باید پرداخت. البته به هزینه گفته شده مبلغ اینترنت را نیز بیفزایید که با توجه به اپراتور و رزولوشن مدنظر اجرای بازی، متفاوت خواهد بود.