نقد فیلم تمساح خونی | جواد عزتی جلوتر از فیلم

تمساح خونی نام نخستین ساخته جواد عزتی است که در ژانر کمدی اکشن پس از چندین هفته اکران عمومی به اکران آنلاین نیز رسید.

جواد عزتی نامی آشنا برای تمامی اهالی سینما و تلویزیون و البته نمایش خانگی در ایران است. او بازیگری توانمند چه در نقش‌های کمدی و چه در نقش‌های جدی بوده و اکنون جزو چند چهره شاخص بازیگری کشور به حساب می‌آید. عزتی به راستی پله‌های ترقی در بازیگری را به معنای واقعی کلمه یکی پس از دیگری طی کرد و پس از حضور در نقش‌های فرعی و یا بازی در نقش‌هایی مثل “بابا اتی” در قهوه تلخ که تا مدت‌ها عده‌ای نمی‌دانستند که آن کاراکتر را عزتی بازی کرده، حال تبدیل به نامی شده که برای فروش آثار سینمایی کافی بوده و همچنین در نمایش خانگی نیز می‌تواند یک تنه باعث توجه و استقبال از سریال ضعیفی مثل زخم کاری شود. جواد عزتی حال پس از پیمودن پله‌های ترقی بازیگری تصمیم گرفته تا پا به عرصه کارگردانی و فیلمسازی گذاشته و این امر را نیز تجربه کند.

فیلم تمساح خونی هیچ چیز جدیدی برای ارائه ندارد، شاید مشابه تمساح خونی را در طول سال چندین و چند بار در سینمای آمریکا ببینیم اما فیلم در سینمای ایران اثری نو از نظر صحنه‌های اکشن به حساب می‌آید. جواد عزتی به عنوان کارگردان تمساح خونی، خود بسیار از اثر جلوتر است. کارگردانی جواد عزتی به عنوان یک فیلم اولی کاملا قابل توجه و قابل دفاع بوده اما فیلم تمساح خونی بجز در بحث کارگردانی، ایرادات مهمی به خصوص در بخش فیلمنامه دارد. بنابراین باید گفت که عملکرد شخص جواد عزتی به عنوان کارگردان از کلیت فیلم تمساح خونی بسیار بهتر و جلوتر است.

از همین جا بحث را شروع کنیم یعنی کارگردانی جواد عزتی. کارگردانی عزتی در شروع و اوایل فیلم کمی نگران کننده نشان می‌دهد. در همان سکانس‌های ابتدایی چند جای دوربین و نمای بد و سپس در جلوی درب قمارخانه شکستن خط فرضی بدون رعایت اصول، از مواردی است که ما را در برابر کارگردانی عزتی دو دل می‌کند، اما فیلم هر چه جلوتر می‌رود کارگردانی عزتی نیز رو به جلو حرکت می‌کند. جواد عزتی به عنوان کارگردان اثر در وهله اول بسیار شجاعت به خرج داده است. همانطور که اشاره شد نام جواد عزتی به عنوان سازنده می‌توانست فروش فیلم را تضمین کرده و عزتی نیز می‌توانست فیلمی به مراتب ساده و راحت‌تر در اجرا بسازد. اثری مثل اغلب آثار کمدی آبکی سینمای ایران که عده‌ای را دور هم جمع کرده تا با لودگی و شلنگ تخته خنده بگیرند. اما جواد عزتی دست به کاری زد که برای یک فیلم اولی ابدا آسان نیست. انتخاب سبک اکشن برای روایت داستان خود در حالی که فیلم صحنه‌های اکشنی دارد که در اجرا بسیار مشکل است. اما او از پس این کار مشکل به خوبی برآمده است.

صحنه‌های اکشن فیلم تمساح خونی در سطح سینمای ایران واقعا دقیق و تمیز در آمده‌اند. تنوع تکنیکی در فیلمبرداری و تنوع دکوپاژی در گرفتن نماهای اکشن داخلی و خارجی ماشین نشان از وسواس و وقت گذاشتن کارگردان بر روی سکانس‌ها و اجرای آن‌ها است. استفاده از کات‌های سریع، تدوین مناسب و دارا بودن انواع مختلف نماهای دو نفره (توشات) و عوض شدن آن‌ها به نماهای تک نفره در ماشین که خود بخشی از کمدی را می‌سازد از نکات قابل توجه کارگردانی است.

این تنوع دکوپاژی و وسواس در گرفتن پلان‌ها شاید در تمام فیلمسازان ما وجود نداشته باشد و ترجیح بدهند که با گذاشتن دوربین در یک مکان ثابت یک نمای ساده بگیرند و سریع‌تر سراغ پلان‌های بعد بروند، مثل کاری که رفیق جواد عزتی در زخم کاری انجام می‌دهد. در نتیجه جواد عزتی به عنوان کارگردان از نظر بصری چیزی نسبتا نو و جدید و متفاوت از کمدی‌های آبکی مثل هتل و امثالهم ارائه کرده و حداقل شاهد یک اثر سینمایی با استفاده از چند تکنیک دوربین و کارگردانی هستیم. تمام بار فیلم اما بر روی کارگردانی جواد عزتی است. اگر امتیاز کارگردانی جواد عزتی را به او بدهیم و به سراغ دیگر موارد فیلم برویم با ایرادات مهمی روبرو می‌شویم.

مشکل اصلی فیلم تمساح خونی همان مشکل همیشگی بالغ بر ۹۰ درصد آثار سینمای ایران یعنی فیلمنامه است. فیلمنامه تمساح خونی بسیار ساده و بدون جزئیات نوشته شده به گونه‌ای که به نظر می‌رسد فیلمنامه در یک ایده و طرح کلی گیر کرده و نتوانسته از آن جلوتر برود و به درستی شاخ و برگ مورد نظر را بگیرد. همچنین فیلم در قصه چیز جدیدی نداشته و یک کلیشه آشنا و همیشه دیده شده می‌باشد. این موضوع باعث شده تا فیلمنامه اثر از جایی به بعد تمام شده و اثر دیگر چیزی برای ارائه نداشته باشد. از لحظه‌ای که دو کاراکتر اصلی در پمپ بنزین از یکدیگر جدا می‌شوند، فیلم نه در قصه و نه در طراحی کمدی موفق نیست.

پس از جدا شدن این دو کاراکتر فیلم هم از ریتم افتاده و از آن حالت پر ضرب و با کات‌های سریع و هیجان دور شده و از فرم خود خارج می‌شود، به علاوه اینکه آن دو کاراکتر در کنار یکدیگر منجر به خلق آن موقعیت‌های کمدی می‌شوند و پس از جدایی آن‌ها فیلم رفته رفته دچار افت و ضعف بیشتری می‌شود. یا مثلا در سکانس‌های مربوط به قمارخانه و بازی پوکر در بین سکانس‌های پر هیجان بازی شاهد سکانسی به شدت لوس و کلیشه هستیم که نقش منفی فیلم سر دو کاراکتر اصلی را زیر آب می‌کند که سکانسی خیلی بد بوده و باعث سکته در سکانس بازی پوکر نیز می‌شود.

همچنین چیزی به اسم طراحی شخصیت و یا شخصیت‌پردازی نیز در فیلمنامه وجود ندارد و هیچکدام از افراد فیلم تبدیل به کاراکتر نمی‌شوند.این ضعف در فیلمنامه قطعا به ضعف در پایان بندی نیز منجر شده و باعث یک پایان بندی ضعیف و به نوعی سرهم بندی شده و آبکی می‌شود که عملا در آن فیلم فقط به پایان می‌رسد و چندان با پایان بندی طراحی شده و جانداری طرف نیستیم. هر چقدر تلاش شده فیلم از نظر بصری متفاوت باشد اما در متن تکراری و کلیشه‌ای است. از نظر بازی نیز فیلم قابل قبول است. به آن معنا که با بازی عجیب خیلی خوبی روبرو نیستیم اما بازی‌ها اذیت کننده نیز نبوده و بازیگران توانسته‌اند کار خود را انجام دهند. شخص جواد عزتی نیز همان بازی همیشگی خود را تکرار می‌کند اما واقعیت آن است که مردم این سبک و مدل جواد عزتی را دوست دارند و صرفا تکرار آن تا زمانی که موفق باشد منع و ایرادی ندارد.

در پایان باید گفت فیلم تمساح خونی به عنوان یک اثر کمدی اکشن (در مقیاس کلی سینما) کار عجیب و جدیدی انجام نداده و کاملا طبق فرمول‌های این ژانر و بدون اضافه کردن چیزی جدید و یا خلاقیت خاص پیش می‌رود. البته که همین حرکت طبق فرمول‌های ژانر نیز در مقیاس سینمای ایران حرکت جدیدی به حساب رفته و جواد عزتی به عنوان یک فیلم اولی، سبک بسیار سختی را انتخاب کرده و در مجموع در کارگردانی نمره قبولی می‌گیرد، اما جز کارگردانی عزتی و بازی‌های معمولی و قابل قبول، تمساح خونی در فیلمنامه بسیار ضعیف عمل کرده و ما با فیلمنامه‌ای بسیار کم جان و بدون پتانسیل برای اثری یک ساعت و چهل دقیقه‌ای روبرو هستیم که ضربه بزرگی به فیلم زده است با وجود آنکه کمدی فیلم نیز غیر سخیف است. همه این موارد باعث شده تا جواد عزتی خود موفق‌تر از فیلمش باشد.

امتیاز نویسنده: ۵ از ۱۰