معرفی فیلم CODA | خانواده‌ای توانمند

فیلم CODA محصول سال ۲۰۲۱، فیلم درام-کمدی به کارگردانی شان هیدر است که توانسته در زمینه ناتوانی جسمی تحولی جدید را در سینما خلق کند.

ناتوانی مقوله بسیار مهمی است که در سینما و تلویزیون آنطور که باید به آن پرداخته نشده است. همیشه شاهد بوده‌ایم ناتوانی جسمی و ذهنی بعنوان تنبیهی برای شخصیت‌های شرور داستان یا برانگیختن حس تنفر یا ترحم در مخاطب بکار گرفته شده و عمدتا بازیگران این کاراکترها، ناتوان نبوده و تنها سعی کرده‌اند معلولیت را بازی کنند. نکته حائز اهمیت در اینباره نوع نگاهی است که جوامع بشری و انسان امروزی به ناتوانی دارد. افرادی که با معلولیت متولد شده‌اند یا به مرور زمان دچار معلولیت گشته‌اند گرچه از نظر جسمی یا ذهنی با دیگر افراد متفاوت هستند اما قطعا توانایی‌های متفاوتی دارند.

فیلم CODA روایت دلنشینی از ماجراهای خانواده ناشنوایی است که یک عضو شنوا دارد. تمرکز اصلی فیلم بر روی افراد ناتوان است و زندگی آنها را به زیبایی به تصویر می کشد. CODA به دلیل نگاه متفاوتش به افراد معلول یا ناشنوا به شیوه‌ای دلپذیر که به ندرت در فیلم‌های دیگر می‌بینیم مورد توجه قرار گرفته است. در این فیلم با افراد ناشنوای افسرده و مطرود و فضای غم‌انگیز مواجه نیستیم، بلکه سرزندگی و جریان داشتن زندگی علیرغم تمامی محدودیت‌ها و کمبودها را شاهد هستیم. این فیلم توانسته نامزد چندین جایزه از جمله جایزه اسکار برای بهترین فیلم درام و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای کاتسر به عنوان یک بازیگر ناشنوا برای اولین بار در تاریخ شود.

در ادامه به معرفی این درام-کمدی برنده اسکار می‌پردازیم که با صحنه‌های خنده‌دار، روایت منسجم و بازی جذاب هنرمندانش، لحظاتی مفرح و جالب را برای شما رقم می‌زند.

• نام فیلم: CODA
• نام فیلم به فارسی: کودا
• ژانر: درام و کمدی
• سال تولید: 2021
• نویسنده و کارگردان : شان هیدر
• بازیگران: امیلیا جونز، اوخنیو دربس، تروی کاتسر، فردیا والش-پیلو، دنیل دورانت و مارلی متلین

فیلم CODA بازسازی فیلم فرانسوی‌زبان خانواده بلیر (۲۰۱۴) است. این فیلم حول محور خانواده‌ای ناشنوا، مادر-پدر-پسر می‌چرخد، که در حوزه تجارت ماهیگیری فعالیت می‌کنند و تنها دختر خانواده، روبی، (با بازی امیلیا جونز) شنوا است. روبی به موسیقی علاقه دارد اما زمانی که متوجه می‌شود کسب و کار ماهیگیری خانواده در معرض تهدیدی جدی قرار گرفته‌است، میان انتخاب رشته مورد علاقه خود و کمک به کسب و کار خانواده‌اش، دچار تردید شده‌است.

فیلم کودا، شهری بندری گلاستر که شغل برخی از مردم آنجا ماهیگیری است را نشان می‌دهد. بیشتر رویدادها در مدرسه، بندر، دریا، خانه‌ روبی و آقای وی رخ می‌دهند. رئالیسم و فضاسازی صحنه‌ای در این فیلم از جنبه حضور مردم، ارتباطات و دغدغه‌هایشان قابل توجه است. گویا انتخاب این شهر به خاطر سرزندگی آن باشد که روح زندگی در آن به چشم می‌خورد. احساسی که فضای شهر و فیلم به مخاطب منتقل می‌کند، گرما، عشق، مراقبت، رها کردن و آینده است. دریا موهبتی دارد، نه تنها روح مردم را آرام می‌کند، بلکه نیازهای آنها را نیز برآورده می‌کند. دریا نماد تداوم در کارها و رها کردن هر چیزی که راه شما را می‌بندد، است.

اگر بخواهیم به معنی کودا بپردازیم باید بگوییم که واژه کودا (CODA) مخفف عبارت فرزند والدین ناشنوا است. اما اگر همین اسم را در دیکشنری تخصصی موسیقی جستجو کنیم به نتیجه‌ای می‌رسیم که با محتوای فیلم کاملاً همخوانی دارد، کودا را بخش پایانی و نسبتاً مستقل یک قطعه موسیقی می‌نامند. پس به نظر می‌رسد اینکه بگوییم کارگردان در نامگذاری فیلم یک ایهام را مدنظر دارد، قطعی به نظر می‌رسد.

بازیگران فیلم، به خصوص بازیگران ناشنوا، فوق‌العاده هستند. یکی از نکات مثبت فیلم انتخاب بازیگران ناشنوا است که گرچه کار با آنها بسیار سخت بوده اما بهترین کار ممکن است. تعامل آنها با بازیگران دیگر و عوامل کار باورنکردنی است. هر سه بازیگر ناشنوا فیلم، قبلا هم تجربه بازی کردن داشته‌اند. بازیگر نقش اول، روبی، در همکاری با این بازیگران ناشنوا عالی است.

پلات فیلم یکپارچه است. وارد موضوعات مختلف نمی‌شود. راه خود را می شناسد، پس آن را دنبال می‌کند. در بیان داستان، آغاز و پایان به خوبی عمل کرده است. شخصیت‌پردازی و روایت کامل است. شخصیت‌ها، احساسات و کنش‌ها یا واکنش‌های آنها کاملاً نشان داده می‌شود. به این موارد به خوبی پرداخته شده و نکته مبهمی در فیلم باقی نمانده است. اگرچه شخصیت‌های اصلی، ناشنوا هستند، اما سنت به تصویر کشیدن افراد ناتوان افسرده و رها شده، شکسته شده است. این کاراکترها از نظر اجتماعی فعال هستند، با اینکه ناشنوا هستند، ارتباط برقرار می‌کنند و به اجتماعات می‌روند. آنها خود را از جامعه طرد نمی‌کنند و حتی از دیگران کمک می‌گیرند.

روبی تنها عضو شنوای خانواده است که از کمک به والدینش خسته شده است و نمی‌تواند ناتوانی آنها را تحمل کند. به عنوان کودکی که در یک خانواده ناشنوا به دنیا آمده است، نتوانسته است مانند آنها صحبت کند، همانطور که می‌گوید، “خنده دار” صحبت می‌کند و در بزرگسالی به خاطر خانواده و ماهیگیری مورد تمسخر قرار می‌گیرد. او به نوعی محکوم به تحمل و مدارا با خانواده معلول خود است. در جامعه‌ای که افراد معلول «دیگری» هستند، روبی «دیگری» در خانواده‌اش است. آنها ناشنوا هستند، او نیست. آنها نمی‌توانند صحبت کنند، او می‌تواند. مادرش سعی می‌کند نظرش را در مورد آواز خواندن تغییر دهد، و ادعا می‌کند که چون آنها نمی‌شنوند، روبی می‌خواهد آواز بخواند، مثل اینکه اگر نابینا بودند، او می‌خواست نقاشی بکشد‌.

دوگانگی ناشنوایی و موسیقی در فیلم از نکات مهم هستند. پدر و مادر و برادری که نمی‌شنوند و دختری که آواز می‌خواند. آنها حتی به کنسرت او می‌روند، آنجا می‌نشینند، حوصله‌شان سر می‌رود، در مورد خواربارفروشی‌ها صحبت می‌کنند، به دیگران نگاه می‌کنند تا بفهمند چه اتفاقی می‌افتد و اگرچه چیزی نمی‌شنوند، اما به خانواده‌های دیگر ملحق می‌شوند.

فرانک در نقش پدر روبی، مانند یک پدر عادی و بدون معلولیت عمل می‌کند. او در برخی صحنه‌ها جسور و مبارز ظاهر می‌شود. او برخلاف معلولیت خود قادر به سخنرانی و تشویق ماهیگیران دیگر به شورش است. او کاری را انجام می‌دهد که یک مرد شنوا می‌کند. او ماشین می‌راند، ماهی می‌گیرد، به همسرش عشق می‌ورزد و از خانواده‌اش حمایت می‌کند. او تنها عضوی از خانواده است که استعداد و درخواست روبی را درک می‌کند. صحنه‌ای که از روبی می‌خواهد برایش بخواند، آنقدر تاثیرگذار است که موسیقی را با وجود ناشنوایی حس می‌کند.

دو صحنه جذاب در فیلم وجود دارد. وقتی همه در سالن موسیقی نشسته بودند و دوربین به فرانک نزدیک شد، همه چیز ساکت شد. زاویه دید فیلم عوض شد، اینجا مخاطب نیز رسما ناشنوا و ناتوان می‌شود. همانطور که فرانک نمی‌توانست آهنگ یا صدای مردم را بشنود، همه چیز سکوت بود و مخاطب برای اولین بار در فیلم، زندگی را از منظر یک ناشنوا تجربه می‌کند. و همچنین، صحنه‌ای که روبی در حال تست دادن بود و خانواده‌اش در بالکن نشسته بودند و او را تماشا می‌کردند. روبی ناگهان شروع به استفاده از زبان اشاره هنگام خواندن کرد. او دوست داشت خانواده‌اش در این صحنه طرد نشوند.

در پایان باید بگویم اگر در تعطیلات نوروز به دنبال فیلم کمدی و درامی هستید که حالتان را خوب کند و لحظاتی متفاوت از دیگر فیلم‌ها را تجربه کنید، کودا گزینه بسیار خوبی است.

منبع: گیمفا