مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا
مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا
مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا
مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا

مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی

محمد سپهری
۱۲:۲۰ ۱۳۹۲/۰۶/۲۲
مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا

انتظار شما از یک بازی چیست؟ گرافیک خوب؟ نظیر Crysis، گیم پلی خوب؟ نظیر The Last Of Us، داستان خوب؟ نظیر Metal Gear Solid. یا نه فاکتورهای دیگری را قبول دارید؟کشور ما چند سالی می شود که به صنعت بازی سازی روی آورده است. که اکثر بازی های ساخته شده بازی های ضعیفی هستند که گیم پلی ای سطحی، باگ های پرشمار، داستان نه چندان جالب، موسیقی و صداگذاری ضعیف و بسیار سطحی و خصوصا گرافیک بسیار بد از جمله عوامل اصلی هستند که گیمرهای ایرانی حاضر نیستند حتی کوچک ترین هزینه ای را در قبال این نوع بازی ها متقبل شوند.

مثال میزنم. عنوانی نظیر عملیات انهدام که به تازگی نسخه ی دوم آن هم در حالی قصد انتشار دارد که ۱۲۰ میلیون تومان بابت آن هزینه شده که در قیاس با بازی های خارجی اصلا مبلغ زیادی نیست. اما متاسفانه بخش خصوصی در کشورمان حتی در مورد باشگاه های فوتبال که قراردادهای میلیاردی را با هزینه های دولتی می بندند فعال نیست چه برسد به صنعت بازی سازی. به هر حال وقتی که قرارست همین هزینه ناچیز صرف ساخت بازی ای شود که نه فروش مناسبی خواهد داشت و نه کیفیت مناسبی دارد بهتر است که پول بیت المال را بیهوده هدر ندهیم. نمی گویم که استعدادی نیست ولی خب واقعا این بودجه یک هزارم هزینه های تبلیغاتی یک بازی خارجی هم نیست! و طبعا بازی این شکلی به دل مخاطب نخواهد نشست.

مثالی می زنم: مثلا چندی قبل شینجی میکامی اذعان داشته که سازندگان ژاپنی نسبت به غربی ها ریسک کمتری می کنند و به جز یکی دو استدیو سایرین پول چندانی را خرج نمی کنند تا مبادا فروش نکند. نکته ی جالب این است که اصل سخن میکامی در مورد کپکام بود. او می گفت که کپکام فقط برای ساخت یک بازی بیش از ۳۰ میلیون یورو هزینه نمی کند. مبلغی فقط برای ساخت بازی متقبل می شود. هزینه های تبلیغات و نمایشگاه ها و غیره به کنار. در حالی که اگر بخواهیم کل هزینه های ساخت همین بازی «عملیات انهدام ۲:خرمشهر» را به یورو تبدیل کنیم، خیلی رند و تخمینی بگویم نهایتا ۴۰ هزار یورو که واقعا مبلغ قابل توجهی است؟ آن هم در حالی که واقعا این بازی ها قیمت پایینی دارند چون در صورت بالا بودن قیمت حتی حدود ۲۰-۳۰ هزارتومان به ضرس قاطع می گویم یک نفر هم بازی را خریداری نخواهد کرد(!)

البته عناوینی نظیر شبگرد و ارتش های فرازمینی که به E3 2013 هم راه پیدا کرد بازی های خوبی محسوب می شوند اما خب سازندگان این بازی ها هم مجبورند از جیب خود در کشور ما خرج کنند. در کشوری که اغلب کارها بر اساس بودجه دولتی صورت می گیرد قطعا بخش خصوصی نمی تواند پیشرفتی داشته باشد. این عناوین هم هر چه قدر شایسته باشند با توجه به سابقه ی نه چندان خوب بازی های قبلی نمی توانند فروش خود را داشته باشند و امکان شکست پروژه هم هست.

برای شما عنوان شبگرد را مثال میزنم. آیا واقعا به جز اعضای پردیس گیم و اهالی سایت های مرتبط با گیم در ایران، سایر افرادی که اهل بازی هستند استقبال چندانی به صورت عمومی خواهند کرد؟

مثلا همین چندی پیش یکی از دوستانم به من گفت که در نمایشگاه بازی های رایانه ای تهران مشغول بازی شبگرد بوده است که یک نفر آمده و او را مورد تمسخر قرار داده است! این دوست ما هم کنترلش را کمی از دست داده بود. جالب این است که این دوست من خودش عضو سایت پردیس گیم محسوب می شود!

من واقعا قبول دارم که با این هزینه های کم بازی های خوبی تولید شده اند. شبگرد و ارتش های فرازمینی را کاملا قبول دارم و به این نکته هم اعتقاد دارم که عناوینی نظیر جاده های نبرد، گرشاسب، مبارزه در خلیج عدن و تا حدودی میر مهنا و سیاوش نسبت به هزینه هایشان عناوین خوبی محسوب می شوند. اما بازهم نمی توانند حتی همان قدر هم بازدهی هزینه هایشان را داشته باشند. در کشور ما برای بهترین بازی های جهان نهایتا ۱۰ هزار تومان خرج کنیم و عده کمی هم حاضر به خرید بازی های اورجینال می شوند.

به هر حال نکته ای که می ماند این است که این بخشی از مشکلات بازی های داخلی ما هستند.

البته چون از صنعت بازی سازی ما نه از طرف دولت حمایت می شود و نه بخش خصوصی روی به این صنعت می آورند قطعا می توان به سازندگان حق داد که چیزی بهتر از این را نتوانند بدهند. من باب مثال موتور Cry Engine 3 تبدیل به یک موتور عمومی شده است اما واقعا می شود از قدرتش حداقل در بخش گرافیکی بهره برد؟ پاسخ قطعا خیر است زیرا با وجود مشکلات فعلی ارزی واقعا کسی حاضر می شود به این دلیل راهی سفر خارجی شود؟

چالش های ما این ها هستند. البته تحولات خوبی هم انجام شده است. به عنوان مثال بازی

«مبارزه در خلیج عدن» باوجود بخش Multi Player نشان داده که پیشرفت ها با وجود محدودیت ها به خوبی صورت می گیرد.

باگ های آزاردهنده یکی از اصلی ترین دغدغه های ما گیمرها است. واقعا گیمر ایرانی حاضر نیست بازی ضعیفی را بخرد که پر از باگ های آزرده کننده و البته بعضا خنده دار است. خب قطعا من گیمر حاضر نیستم از این بازی استقبال کنم. خود شما حاضرید بازی ای را انجام دهید که در آن شخصیت بازی در یک جا گیر می کند و حاضر به هیچ حرکتی هم نیست؟ و هم چنین سیستم چک پوینت هم وجود ندارد؟:|

به نظر من بازی های اخیر ایران خصوصا ارتش های فرازمینی و شبگرد:طلوع تاریکی نسبت به سایر بازی ها واقعا عالی به نظر می رسند. این را برای چندین بار است که می گویم. این دو بازی با استفاده از موتور UDK ساخته شده اند که با توجه به وسعشان بهره خوبی از این انجین برده اند. قصد من کوبیدن بازی ها نیست. بازهم می گویم که سازندگان ما بهتر است بازی های ضعیف ارائه ندهند و می توان از این دو بازی الگویی گرفت. هزینه های کم و مشکلات زیاد مالی زیاد گریبانگیر این عزیزان هم بوده اما توانسته اند خیلی خوب توجه ما گیمرها را نسبت به بازی خود جذب کنند.

به نظر من اگر واقعا نمی توان گرافیک خوبی را از آب در آورد. حداقل می توان کنار یک گرافیک معمولی و یک گیمپلی خلاقانه و یک داستان عالی بازی خوبی را از آب درآورد. باور کنید به نظر من که مخاطب خیلی بیشتر از یک بازی شوتر مطلق بدون گرافیک و داستان از چنین بازی ای خوشش می آید.

البته همان طور که اشاره داشتم مسئله این است که اکثر گیمرهای ما بازی های ایرانی را مورد تمسخر قرار می دهند.به نظر من بازی گرشاسب عنوان بدی محسوب نمی شد اما خیلی توسط گیمرهای ما کوبیده شد.

دو بازی ارتش های فرازمینی و شبگرد: طلوع تاریکی و ارتش های فرازمینی توانستند به E3 2013 راه پیدا کنند که اولی حتی در این نمایشگاه حضور هم یافت. یا همین عنوان گرشاسب توسط سایت معتبری نظیر گیم اسپات مورد نقد قرار گرفت. کاری با نمره اش ندارم ولی مثالی می زنم. همین عنوان The Walking Dead: Survival Instinct واقعا یک افتضاح به تمام عیار بود. در حالی که بازی گرشاسب چند سال قبل آن قدر خوب بوده که مورد نقد گیم اسپات قرار بگیرد و از این بازی که چند سال بعد عرضه شده نمره بالاتری دریافت کند. آن هم در حالی که ناشر بازی شرکت مشهور Activision بوده است!

پس اگر کمی دقت کنیم می بینیم که با وجود این همه محدودیت، میزان استعداد بچه های ایرانی خیلی خیلی بالا است.با این هزینه های کم بازی های بهتری نسبت به اکثر کشورهای اروپایی می سازیم.

در امر مشکلات مالی هم اگر یک سازنده از جیب خود پول خرج کند قطعا به مشکل بر خود خورد زیرا گیمر ما با توجه به بازی های قبلی، بازی را نمی خرد و در نتیجه احتمال ضرر دادن بسیار بسیار زیاد است. پس یکی از مشکلات دیگر که مشکل عدیده ای هم هست، ترس از زیان دادن است که خب احتمالش هم خیلی خیلی بالا است.

عدم تبلیغات هم یک نکته ی منفی است. حالا این کم کاری سازندگان یا مسئولین است مشخص نیست اما بازی ها نه در صدا و سیما تبلیغ مناسبی دارند نه در هیچ جای دیگری. شما حتی در سطح شهر یک تابلوی تبلیغاتی هم نمی بینید. نمایشگاه های خارجی هم با توجه به مشکلات ارزی نمی توان کار خاصی کرد. به شکلی که ما دیدیم سازندگان اصلی ارتش های فرازمینی نتوانستند به آمریکا بروند و فقط چند نفر غرفه ی بازی در E3 را اداره کردند.

مسئله دیگر سبک بازی ها است. الان اکثر بازی های ساخته شده عناوین FPS هستند. عناوین دو بعدی قشنگ تر می توانند جای این بازی ها را بگیرند. واقعا عناوین خلاقانه ای مثل Limbo-Rayman می توانند جای بازی های بی کیفیت تر را بگیرند. واقعا اگر خلاقانه باشند و با قابلیت Co_Op آفلاین ساخته شوند می توانند محبوب تر از بازی های فعلی باشند. خصوصا اگر چاشنی طنز هم به این بازی ها اضافه شود.

به راستی اگر نمی توانیم به جز چند بازی که استثنا محسوب می شوند بازی های خوبی را بسازیم می توانیم از بازی های دو بعدی برای سیستم عامل هایی نظیر اندروید، یا بازی های استراتژِیک شروع کنیم و از این راه گام به سوی موفقیت برداریم.

من خودم یک گیمرم و با توجه به سابقه ای که از این نوع بازی هایی که ذکر کردم دارم، اعتقاد دارم که می توان به این شکل راه این معدود بازی های خوب را هم ادامه داد.

با توجه به این مشکلات و کمبود بازی های خوب داخلی و با توجه به این که سابقه ی خوبی از بازی های داخلی نیست، ممکن است این معدود بازی های خوب هم مورد توجه گیمرهای ما قرار نگیرند.زیرا حتی اگر یک بازی داخلی نسبت به هزینه ی ساختش بسیار خوب باشد، گیمر ایرانی حاضر است یک بازی بی کیفیت را به شکل کپی بخرد ولی نسخه ی اصلی یک بازی ایرانی را نخرد که این هم از اتفاقات عجیب است! به هر حال از صمیم قلب آرزو دارم استقبال خوب باشد تا این بچه های با استعداد نا امید نشوند.

به هر حال در این جا یک بار دیگر به شکل خلاصه دلایل نخریدن بازی های ایرانی توسط یک گیمر را ذکر می کنم:

۱)دلایل فنی که یکی از اصلی ترین دلایل است. به ویژه گرافیک پایین و باگ های پر شمار

۲) مشکلات مالی سازندگان، باعث می شود که نتوان بازی خوبی ارائه داد.

۳) نه بخش خصوصی از این صنعت حمایت می کند نه دولت.

۴) عدم تبلیغات مناسب.

۵) سابقه ی بد بازی های ایرانی که باعث می شود گیمر به سمت آن نرود.

۶) اغلب سازندگان با وجود عدم منابع مالی می خواهند بازی ای در سطح AAA ارائه کنند.

به هر حال این صنعت به شکل امیدوار کننده ای رو به پیشرفت است اما متاسفانه هنوز هم این فرهنگ بد بین ما هست که حتی اگر یک بازی ایرانی خوب را هم ببینیم آن را بکوبیم.

اگر یک بازی واقعا بد است خب ایراد گرفتن درست است، اما واقعا اگر نسبتا به این مشکلاتی که گفتم بازی خوبی را ببینیم، واقعا باید این فرهنگ را به کل از خود دور کنیم.

«به امید پیشرفت ایران و ایرانی، در هر زمینه ای»

مطالب مرتبط سایت

تبلیغات

مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا
مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا
مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا
مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا
مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

  • ramin#x#.x گفت:

    کم کم و اهسته اهسته اما با کیفیت غیر این باشه هرگز پول رودور نمیریزم
    به حداقل ها هم امید دارم و حتما از ارتش های فرازمینی حمایت خواهم کرد اما به شرط ساپورت خوب.

  • D.O.T.A.S گفت:

    عکس آخری خراب هست . :-((
    ممنون بابت مقالبه خیلی جالب ببه نظر میاد دارم می خوانم :silly:

  • hoomangamer گفت:

    خدایی بعضی بازی ها ارزش بازی کردن ندارن مثل عملیات انحدام ولی شبگرد وارتش فرازمینی خدایی باحاله

  • shadow گفت:

    ۵یا ۶ سال پپیش بود که بازیه مقاومتو گرفتم اینقدر نصبش دردسر داشت
    درضمن محدودیت نصبو یه عالم دردسر دیگه ازاون به بعد بازی ایرانی نمیگیرم! 🙁

  • Razer Guy گفت:

    اگر پشتیبانی باشه چرا که نه من به شدت علاقه دارم که نسخه مولتی مبارزه در خلیج عدن رو تجربه کنم یا غیره و غیره اما اگه از این بخش ها ساپورت نشه فایده ای نداره مشکل اینجاست که سازنده بازی رو که منتشر کرد دیگه هیچ فکر دیگه ای برای گیمر نمی کنه مثلا مشکلی باشه تو بازی باگی چیزی آپدیت بیاد DLC اصلا خلاص!!!

  • CryBite 3 گفت:

    ب غیر از ارتش های فرازمینی و شبگرد ی بازی دیگه هم هست که با cryengine 3 و توسط اپیدمیک ساخته میشه به اون بازی هم میشه امیدوار بود

  • D.O.T.A.S گفت:

    ۱۲۰ میلیون تومان 😯 باور کنید ۵ تومن هم ارزش نداره :rotfl: بهتره نمی ساختن خیلی خیلی ضرر دارن میزنن به خودشون بعضی از بازی فلش ها گرافیکشون خیلی بهتر و باحال تر از این بازی هست :smug:

  • من فقط از WarTime 2 و ارتش های فرازمینی و شبگرد حمایت میکنم

    WarTime 1 ماد بود…. Wartime 2 ماد نیست

  • PARSA0123 گفت:

    ممنون اقا محمد :-*
    جدی نگرفتن این صنعت از طرف مسئولین باعث ایجاد همچین شرایطی شده یعنی اهمیت نمی دن و وقتی هم که اهمیت ندن بودجه هم اختصاص نمی دن و بازی ساز ها هم مجبورن برای ساخت بازی از ابزار های ابتدایی و سطح پایین استفاده کنن و به همین راحتی بازی هایی با داستان های خوب(همه ی بازی های ایرانی داستان خوب ندارن اما بیشترشون دارن) به فنا می رن و اینکه من هم با شما موافقم که اگه نمی تونن بازیه FPS خوب بسازن حداقل بیان بازی های دو بعدیه خوب بسازن
    سپاس فراوان خسته نباشی

  • LORDSTARK گفت:

    به امید روزی که برای انتشار بازی ها ی ایرانی لحظه شماری کنیم :yes: :blush:

  • Sourena گفت:

    دوستان بازی اینها لیست بازیهای ایرانی هستند که واقعا عالی هستند:

    بازی Wartime3 که دیگه ماد Crysis نیست و یک بازی کاملا نستقل شده.

    بازی هنر سرعت که بتازگی منتشر شده،بازی با سبک رالی که کیفیتش خیلی بهتر از شتاب در هست،اینم لینک تصاویرش
    http://www.google.com/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&docid=AneTnD_Ig9Es8M&tbnid=wpOda3MnqpmHRM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Fircg.ir%2Fsn%2FiranianGames%2Fpt%2Ffull%2Flang%2Ffa%2Fid%2F1070&ei=tswyUvnSN-rb0QXiyYGgBQ&bvm=bv.52164340,d.d2k&psig=AFQjCNHep3JIHksv1J_4m4IO1CcwAuGgPw&ust=1379147313170818

    بازی تب یخزده هم که گرافیک خیلی بالایی داشت که تصاویرش توی همین گیمفا هم منتشر شده،اینم لینک تصاویرش
    https://gamefa.com/41675/%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%A8-%DB%8C%D8%AE%D8%B2%D8%AF%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%A7/

    در ضمن بازی مقاومت هم با داستان دفاع مقدس که گرافیک خوبی هس=م داشت وتوی مجله گیمفا پلا معرفی شده.
    اینم بگم که بازیهای ایران فقط شبگرد وارتشهای فرازمینی نیستند(البته هردوتا شونو حتما میخرم)وبازیهای دیگه ای هم هستند که نیم نگاه به اونها میتونه به سازندگانش کمک کنه.
    در ضمن کسانی که گفتند گرافیک شبگرد یک نسل پایین تره،اینم بگم که گرافیک بازی با یه سبک خاصی تولید شده دقیقا مثل بیوشاک که رنگاش غیر واقعی بودند
    که البته اینم توی مجله خوندم 😀

  • Sourena گفت:

    در ضمن توی گوگل سرچ کنید بازی هنر سرعت تصاویر بیشتری هم هست بعلاوه تریلر از گیم پلی بازی…….

  • آن بو جه و عواملی که واسه خلق یک بازی خوب لازم
    هست متاسفانه در مملکت ما موجود نیست .چه بسا بسیاری از بازی های ساخت غرب داستان آن آمیزه ای
    از داستان های ایرانی است
    با تشکر از مطلب تان.

  • mercenery گفت:

    خب میدونید یه مشکل اصلی دیگه چیه؟! بستر سازی نشده برای عوام!…….
    آقا من علاقه ی اصلیم گیمه!…….. چرا باید من رو نادیده بگیرن به خاطر این که جلوی چیزی میشینم و باهاش کار میکنم و بقیه سردرنمیارن؟! خودشم جالب این جاست که طرف به جای این که بیاد بگه «اوه!داداش به ما هم یاد میدی؟!» میگه«خشونت توی این ها بالاست!، کار با کامپیوتر باعث ضعیف شدن چشم میشه، برو عمو! برو بیرون یه بادی به کلت بخوره!، بدترین : اصلاً آینده ای به نظرت توی این کار وجود داره؟ مثلاً فوق فوقش میخوای چیکار کنی؟ میری یه بازی میسازی و همه بهت میخندن و تهش میفهمی چی میشه!» خب؟! بدترین قسمت کار این جاست که مردم ما با چیز های جدید میونه ی خوبی ندارن و اسم یه سری کار های بیخود رو گذاشتن سنت! س.ن.ت!!!!! مثلاً همیشه باید یه سر بری بیرون یه چرخی بزنی ، غذا باید تا خرخره بخوری، همیشه سعی کنی بیشتر از توان و وجودت نشون بدی تا یه وقت غیبتت رو نکنن یا مثلاً آتو بگیرن!…………… این سلاح غیبت متأسفانه خیلی تیزه و واقعاً صدکه میزنه!…….. یه مدت من و دو تا از دوستام اومدیم زدیم تو کار موتور Unity! اول های کار یه حالی میداد که نگو………. هر دو سه هفته یه بازی رو میساهتیم، با این که جالب نبودن اما داشتیم به یه پیشرفتی میرسیدیم! که چی شد؟! آخ آخ! آقا یکی از فامیل اومد سرمون گفت داری کجا میری ؟! من هم گفتم با دوستام میخوایم یه سر بریم بیرون…… رفتیم سراغ یه داستان اون موقع و داشتیم بحث و بوق میکردیم ….. برگشتم خونه چی شد به نظرت؟! اومدم تو و دیدم طرف داره یه جوری بهم نگاه میکنه …. رفتم تو اتاق و رخت عوض کردم و تو حال پذیرایی اومدم نشستم… همون طوری داشت من رو نگاه میکرد و معلوم نبود چی داره زیر لب میگه ….. بهم با یه لحن مسخره ی نزدیک به عادی میگه «خب ، این تلفنتون رو میدی من یه زنگی بزنم؟!» من هم اومدم تلفن رو دادم و گفت «با اتاقت که کاری نداری؟» ما هم هیچی نگفتیم و رفت ….. حدود ۲۰/۳۰ دقیقه طول کشید و بیرون نمیومد!…….. بالاخره اون موقع هنوز سیستم دیجیتال نبود و یه نمه هوش من رو وادار به این کار کرد!…….. آنتن رو جدا کردم از تلویزیون و زدم یه کانال برفکی!……… صدا سخت میومد!…… خوش بختانه کسی نزدیکای تلویزیون نبود و گوش را بچسباندم به بلند گو و بله! داره چیکار میکنه؟! زنگ زده داره غیبت ما رو میکنه «آره ! رفتم از مامانش پرسیدم این واسه چی میره، مامانش اومد بهم گفت که هیجی ! با دوستاش میره واسه ی بازی سازی …. نه ، واسا! این اصلاً درس هم مگه میخونه؟! بهت بگما ! اصلاً تو آینده کمکش نمیکنی (مکث!) آره بابا! تو اتاقش کلی پوستر زده ؛ اصلاً مگه کتاب درسی این دور و برش پیدا میشه؟! نه بابا! فقط پا میشه میره کلاس زبان ، همش بیرونه!(خودشم زمان مدرسه که تا ۴ تو مدرسه بودم!) ……….
    آره دیگه! خلاصه بخوام بگم دیگه بعد از اون به خاطر این که هر وقت میرفتیم مهمونی فامیل اونطوری نگام نکنن دیگه زدم کنار!…….. زدم کنار به معنای واقعی ! از پردیس گیم زدم بیرون، از فروم ها زدم بیرون و فقط بعضی وقتا بازی میکردیم با این PS3 که چی بگم؟ همین مرداد فروختم که حداقل نه حرف بشنوم و هم که یه پولی بذارم واسه PS4 !…….
    این خودش یه مشکل بسیار بزرگه که ماشالله هیچ کسی هم جلودارش نیست!
    الآن نشستم پشت یه PC ضعیف با رم ۲ که متأسفانه نیم سوز هم شده!
    در مورد این کار بازی سازی هم این هستش!: میشه که این کار ها رو اصلاً بدون خرج انجام داد، اگه از فروشش میترسی باید یه نوع سیستم بسته داشتی باشی که فقط بازی بسازی و به پیشرفت برسی، بعد از این که یه بازی درست و حسابی از کار دراومد دو تا تریلر بنداز رو اینترنت و بعد همه چی حله!
    الآن یه داستانی داریم برای یه بازی مینویسیم (من و خودم!) که اگه درست و حسابی درآد با یه موتوری هم که البته دست و پا شده ان شاءلله برا دو سال بعد حاضر میشه …….
    هیچوقت نباید دلتو به کسی خوش کنی! تنها امیدم اینه که این کنکور لعنتی رو بدم و یه ذره آزاد باشم!……. سخته !

  • xbox infinity گفت:

    یکی از مشکل های بزرگ بازیهای ما اینه که ناشر درست و حسابی نداره
    به نظر من اگه یه تیم متمرکز جمع کنن که حداقل تعدادشون به صد نفر برسه بهتر از اینه که با یه تیمه ده نفره یه بازی بی کیفیت بسازن
    الان استودیو های بازی سازیه خارج پایین سیصد نفر نیستن

    به امید روزی که ماهم مثل لهستان و فندلاند cd project و remedy داشته باشیم تا باعث سربلندیمون شن
    تشکر بابت مقاله

  • به نظر من اصلا نباید بعضی بازی ها ساخته بشه و نباید حتی هزار تتومان براش بودجه بدن . همش که نباید اکشن اول شخص بسازید که با Call of Duty یا Battlefield رقابت کنید . اولا که هم هزینه ی ساخت هر کدومشون برابر با چند سال بودجه بنیاده ، دوما هیچ وقت نمی تونین روند بازی و اون گیم پلی که چند ساله این شرکت ها دارن روش کار می کنند روی بازی تون پیاده کنید .
    همونطور که می دونید Walking Dead Survival Instinct با اون افتضاحی که به بار اورد هم به نام Walking Dead ضربه زد هم نام اکتیویژن هم آبروی استودیوی خودشون رفت . مگه عملیات انهدام چیش از اون سرتره . گرافیکش ؟ داستانش ؟ گیم پلی ؟ موسیقی و صداگذاری ؟ من کاری ندارم صدای RPG 7 رو از روی دیزلت کانتر برداشتن ، یا چفیه سرباز ها ۶ ضلعیه ، ولی با این بازی هم به نام بنیاد ، هم بازی ایرانی و از اون بدتر به ۸ سال دفاع مقدس که قراره اون رو برای مخاطب کم سن و سال که چیزی در اون مورد نمی دونن و قبل اون فقط با تروریست های دشمن آمریکا آشنا شدن ، بشناسونند ضربه می خوره . متاسفانه این دست بازی ها که به جای کمک کردن به شناخت دفاع مقدس به افراد کم سن و سال ، باعث به سخره گرفتن هر چیزی می شوند ، کم نیستند و چون بودجه ی دولتی و سازمانی که به اینگونه تیم ها داده میشه فکر کنم نسبت به بقیه بیشتر باشه ، اکثر تیم های کم و بی تجربه به این سمت میان .
    نمی خوام سیاه نمایی کنم ، ولی متاسفانه بیشتر بازی ساز های ایران برنامه نویس هستند تا بازی ساز . البته همین برنامه نویسی شون هم کمکی نکرده و بازی های پر از ایراد فنی وکم پیدا نمیشه . بازی سازی کد نویسی و برنامه نیست . الان بازی یه هنر محسوب میشه .
    اگه بازی ساز های ایران واقع نگر باشند و نخوان با با بازی های AAA خارجی که توسط غول های بازی سازی با بودجه چند ده برابر رقابت کنند ، بهتر میشه . مگه همه بازی ساز های مشهور این راه رو طی نکردند ؟ کلیفی بی از اول Gears of War ساختش یا دیوید کیج Heavy Rain رو ؟
    یادمه یه بازی ساز که اسمش رو نمی گم هیچی از گیم و روند بازی سر در نمی آورد و خر ترین بازی ای که کرده بود COD بود و اومده بود توی تلویزیون آموزش بازی سازی میداد و اتفاقا یکی از همون بازی های مبارزه با استکبار جهانی رو ساخته بود ، که بهتره بقیه ـش رو نگم .
    همیشه پیمودن یک راه مشکلات خاص خودش رو داره و بهتره با تفکر و از روی عقل یه درستی قدم برداشت تا بخواهیم به جای پیمودن یک به یک پله ها ، ۶ تا ۶ تا قدم برداریم ، چون نتیجه چیزی نیست جز سقوط .

  • arian awesome گفت:

    واقعا باعث تاسفه که اینهمه استعداد داره تلف میشه ولی به نظر من اگه بازی های با کیفیت آندرویدی مثل گیملافت عرضه شه خیلی سود بیشتری داره!

  • ممنون آقاى سپهرى تحلیل فوق العاده مفیدى بود :yes:

  • agent-63 گفت:

    اگه بازی خوب بیرون بدن من که میخرم
    ممنون بابت مقاله :yes: :yes: :yes:

  • m.reza king گفت:

    ۱۲۰ میلیون؟؟!؟!؟!

    میترسن پول خرج کنن!!!

  • واقعاً داستان بازی های ما همگی در مورد دفاع از کشورمون هست.
    خب خوبه اینا رو درست کنن ولی دیگه بسه
    یکمی به فکر بازی های ایده گرا باشید

    • D.O.T.A.S گفت:

      دقیقا کاملا موافقم :yes: حالا نمیخوام تعریف کنم ولی خودم خیلی خیلی داستان بازی ساختم و روز ها نشتم فکر کردم که از نظر من خارق العاده بودن ولی هیچ شرکت ایرانی نمیاد بازی هایی که من فکر میکنم رو بسازه :-(( 🙄 بجز من خیلی ها ایده هایی دارن که از بعضی بازی های جهانی ایده و داستاناشون بهتره :-((

  • shin123 گفت:

    باید منطقی با این قضیه برخورد کرد یه گیمر میخواد سرگرم شه ارضا شه بازیایه ایرانی هیچ کدوم از خواستهای گیمرارو بر اورده نمیکنن و در اکثر مواقع بازیایه دیگرو دستکاری میکنن وبعد به اسم بازیه ایرانی میفروشن این یه امر تبیعیه که خریدار انتظار داشته باشه نه فروشنده اون فروشنداست که باید برای جلب نظر مشتری تلاش کنه نه خریدار

  • justcobra11 گفت:

    بازی های ایرانی تا داستان نداشته باشن و یه گیم پلی خوب به هیچ جا نمیرسن تو ایران علاوه بر اکثریت گیمر ها که فقط گرافیک براشون مهم هس سازنده ها هم همینطورن متاسفانه یکی نیس بهشون بگه لیمبو و journey و mark of the ninja و….چه گرافیک خیره کننده ای داشتن ولی متای همشون بالای ۹۰ هس به شخصه حتی ۲ تومن هم باری بازی ایرانی نمیدم تا این وضعش باشه تنها بازی ایرانی هم که میخوام بخرم ارتش های فرازمینی هس که فقط برای حمایت میخرم و گرنه میدونم این هم یه افتضاح و اشغالی مثه جنگ در خلیج عدن هس که فقط گرافیک داره(مثلا)توی موتور های گرافیکی تحریمیم؟پس به فکر ایده ی داستان و گیم پلی باشیم اخه نمیشه که سازندگان عزیز هر اشغالی بسازن و بعد ما بخریم تا رفتارمون هنجار بشه که در کل بازی های ایرانی حالا حالا ها جای کار دارن دلیل اصلیش هم دیر شروع کردن و عقب ماندگی هس یه مثال میزنم زمانی که شرکت سونی داشت کنسول افسانه ای ps2 رو عرضه میکرد تو سال ۲۰۰۰ ما چیکار میکردیم؟اونوقت توقع هم داریم بین بازی ایرانی و خارجی بازی ایرانی رو انتخاب کنه؟واقعا خنده داره برای صنعت گیم این کشور متاسفم و هیچ امیدی هم بهش ندارم

  • Tidus گفت:

    عملیات انهدام رو تو نمایشگاه دیدم نمیدونم چی بگم یه جورایی خجالت کشیدم! :shame: وقتی گیم پلی رو میدیدم انقد حرص خوردم که نگو! :reallyangry:
    تا به حال فقط گرشاسپ و خلیج عدن رو گرفتم خداییش خوب بودن ارزش بازی کردن رو داشت.دم سازنده هاشون گرم. :yes: 😀
    یه بازی اسمشو یادم نیست ستار خان بود چی بود یادم نیست ?:-) ! خیلی خیلی ضایع بودن مثلا میخوان تاریخ کشورمون رو نشون بدن!؟ :hypnotized:
    بازیها اصلا اتمسفر خاصی ندارن خیلی بی روح و معمولی!
    اصلا مشخصه رو بازی کار نمیشه ۱۰ دقیقه بازی می کنی از هر چی بازیه بدت میاد!!
    ممنون از مقاله زیبات به موضوع خوبی اشاره کردی. :inlove:

  • واقعا گل گفتین :yes: بنده چند وقت پیش که نمایشگاه بودم و بازی ها رو نگاه میکردم ۹۰٪ اونها FPS کاملا بی کیفیت و کم ارزش بودن به طوری که نگاه کردن بهشون بیشتر از ۳۰ ثانیه ممکن نبود! ظاهرا بخش دولتی فقط حاضره برای بازی های بی کیفیت دفاع مقدس پول خرج کنه گرچه هیچکس هم اونها رو نخره به کارشون ادامه میدن :wilt:

    چند روز پیش بازی مستقل Brothers: A Tale of Two Sons رو انجام میدادم…باور کنید مشکلات گرافیکی و باگ هاش از بازی ایرانی کمتر نبود! ولی انقدر زیبا و خلاقانه ساخته شده بود که گیمر تا پایان نمیتونست ازش دست بکشه!

    حالا بازی های ما ۹۰٪ که FPS بقیه هم تقلید مستقیم از عناوین غربی مثلا بازی تراتئون که من خیلی هم بهش امید داشتم حتی منوهای کاربری داخل بازی رو مستقیم از بازی ES IV:Skyrim کپی پیست کرده 😐 به نظر من سازنده های ما باید الگوی خودشون رو از بازی های بزرگ غربی به عناوین خلاقانه و فوق العاده ای مثل Brothers تغییر بدن تا موفق بشن… 😎

  • nima2007 گفت:

    درود
    مقاله خیلی خوبی بود… اما متاسفانه من هم فکر می کنم این همه استودیو رو باید درهمشون رو تخته کنند بعد بنیاد بیاد تو کل ایران به ۳ تا شرکت زیر مجموعه ایجاد کنه و به اون ها دستور ساخت ۳تا بازی خلاقانه (نه بازی های درجه یک دنیا که اونها هم تو کار خودشون موندن بزور بازیشون با این همه خرج فروش مناسبی میکنه) و بعد بگه که بازیسازان گرامی بفرمایین بیان تو این سه محموعه که سه بازی با سبک مختلف قرار هست درست بشه عضو بشین و عضو گیری کنه بودجه درست حسابی هم بدن و همه رو تو اون سه شرکت جذب کنند … والسلام :snicker:
    در غیر این صورت این شرکتهای بازی سازی چندین نفره که صد سال دیگه هم بشینن به جز ضرر چیز دیگه ای نمی تونند بدن بیرون … و من بیشتر فکر میکنم این تعداد کم افراد سازنده بازی ها این هست که متاسفانه ایرانی ها تو این مورد و موارد مشابه دیگر همه فکر میکنن علامه دهرند و کسی دیگه رو قبول ندارن غیر از خودشون رو و این باعث میشه حسن و محمد و تقی با هم برن بازی بسازن علی و نقی و حسین هم یه بازی و هر جفتش دوزار نمی ارزه… باید یک سازماندهی درست حسابی بشن به اینصورت که گفتم و گرنه تا باشه همینه که هست… با من من کردن ها بجایی نمی رسیم همه باید از خود گذشتهگی کنند که تازه بشه امیدوار بود یک بازی درست درمون از اون سه شرکت بیاد بیرون نه سه تا.
    باور کنید یک بازی موفق و خوب بهتر از ۱۰ بازی اشغال و متوسط هست که همشون ضرر میدن و این همه بودجه که خودشون می گذارند خراب میشه… و همه رو هم من از چشم بنیاد میبینم که چرا اینها رو ساماندهی نمی کنه و خدا نیامرزه مسولینشو هر کی هستند… :no: :no: :no: :no:

  • YouneSs گفت:

    وقتی ما میتونیم با ۱۰ هزار تومن یه بازی AAA بخریم کی میره پولش رو رو خرج این بازی ها بکنه؟

  • DEXTER گفت:

    بازی ایرانی اگه واقعا خوب باشه من میخرم ولی واقعا موجود نیست؛ این همه بازی مستقل سالانه منتشر میشه که نمره های خوبی میگیرن فروش خوبی هم میکنند.
    بازیسازای ایرانی حتی از پس یه اسم قشنگ واسه بازیشون برنمیان چه برسه به نوآوری تو داستان و گیم پلی گرافیکم که اصلا حرفشو نزن. دونفر میان بدون هیچ بودجه اب بدون هیچ بنیادی یه بازی به اسم super meat boy میسازن که متای بالا ۹۰ میگیره فروششم سربه فلک میزنه؛
    اصن از دید من وقتی به بازیسازه به چشم یه صنعت ملی نگاه بشه بگن بازی ایرانی فلان بازی ایرانی بهمان (وقتی اصن از جمله بازی ایرانی استفاده بشه) وقتی با نژادپرستی به این قضیه ترکیب بشه جای هیچ پیشرفتی باقی نمومونه؛ اگه قرار باشه استدیو ها و ناشرای آمریکایی و فرانسوی هی پشت بند اسم بازی اسم کشورشونو بیارن ۲۴ ساعت باید باید بشنویم بازی فرانسوی بازیه آمریکایی… ولی اونا میان بجای اینکه از زبان اصلی کشورشون استفاده کنن از زبان انگلیسی استفاده میکنن چه بازیای مستقل و چه بازیای بزرگ چون بازیاشون در سظح جهانی منتشر میشه. مث بازیای ژاپنی که اکثرشون زبون اصلیه بازی انگلیسیه.

  • Mammad Hitler گفت:

    مهمترین عاملی که باعث میشه یه گیمر ایرانی به سمت بازی های ایرانی نره اینه که اون بازی رو با بهترین بازی های خارجی مقایسه میکنه و اگه خوب باشه و قیمتش برابر با بازی های خارجی یا کمتر منظورم به صرفه بودن است باشه میخره.خود من بازی ارتش های فرازمینی رو با بهترین بازی های جهان مقایسه میکنم و مثلا وقتی تریلر بازی رو میبینم که افت فریم پیدا میکنه یا آهنگ ها و صداگذاری ها یی که توی بازی شده و هوش مصنوعی ضعیف هستن دلسرد میشم البته اگه یکم بیشتر در این بخش ها کار بشه میشه با بازی های خارجی مقایسه کرد همچنین گیمران ایرانی به خرید بازی های ایرانی روی می آرند.
    به نظر من اگه بازی سازان ما به جای اینکه چند بازی رو تولید کنند با هم متحد بشن و همگی با کمک هم یک بازی با کیفیت رو تولید کنند چون حمایت مالی نمیشن و رقابت آنچنانی هم وجود نداره خیلی خیلی بهتر هست.

  • armick گفت:

    منم با نظر دوست خوبمون موافقم.
    به نظر من اگر تمام این شرکتها باهم جمع شوند میتوانند بازی های بهتری بسازند ومشکلاتشان کمتر میشود.بهتر بیشتر سرمایشونو توی ساخت بازی های موبایل خرج کنند.

  • Gunslinger گفت:

    ولی میدونید چیه ؟؟؟
    این بازیای بی کیفیت ایرانی ( البته بعضیاشون خیلی خوبه ) ایجاد انگیزه میکنه خودش ؟

    چطوری ؟

    معلومه بعد اینکه شما یه بازیه افتضاح رو بازی کردید بجای کوبیدن سر به دیوار میرید میشینید پای درستون بلکه بزرگ بشید ، برید بشید رییس بنیاد ملی بازی های رایانه ای بلکه بتونید یه تحول عظیمی ایجاد کنید ! :heh:

  • Rakin24 گفت:

    ممنونت از این مطالب بیش تر بنویس من که هر دوی این بازی ها رو حمایت میکنم

  • Mehrad گفت:

    مرسی.مقاله ی خوبی بود :yes:
    متاسفانه بازیسازی مثل فیلمسازی نیست که با بودجه ی کم بشه یه فیلم خوب ساخت (البته این بودجه ی کم باعث میشه فیلمساز نتونه فیلم اکشن،علمی-تخیلی و… بسازه) و من فکر می کنم بنیاد ملی بازی های رایانه ای و صنعت بازی سازی ایرانی و… شوخیِ خیلی بی نمکیِ چون پولی که باهاش بازی می سازن اندازه ی پول خریدِ یه ماشینِ معمولیِ.در ضمن یه همین خاطر کوبیدنِ بازی های ایرانی نشون دهنده ی درکِ پایین یا خوشبینانه عدم اطلاعاتِ کافیِ.

    نمی دونم با این بودجه ها و این شرایط بد،خوبِ بازی بسازیم یا نه.از طرفی بهترین بازی هامون بازی های متوسطین و تا اینجا خوب جلو نرفتیم.از یه طرف دیگه به هر حال باید از یه جایی شروع کرد و شاید بهتر باشه حمایت کنیم تا توجه سرمایه دارهامون به بازی سازی جلب بشه(البته وضع اقتصادی مردم و…!!! و فرهنگ مشتری نه مداری!!!!!!! هم باید در نظر داشت).

    نسل هشتم داره میاد و من مطمئنم با این بودجه ها تا سال ها نمی تونیم بازی هایی نزدیک به بازی های نسل هشتم درست کنیم و بعید می دونم سطح بازیسازیمون از سطح فوتبالمون فراتر بره!!!

  • sajjadrj گفت:

    خدایی هیچ کسی نیست بگه این ۱۲۰ میلیون می دادید به تیم سازنده ارتش های فرازمینی براشون یک بازی می ساختن تا متوجه شن بازی ساختن درست حسابی چیه
    دم بچه های سازنده ارتش های فرازمینی گرم که تازه به این میشه گفت گیم
    از همین جا به همه تیم سازنده ارتش های فرازمینی تبریک می گم و امید وارم موفق باشن

  • amir.da گفت:

    داداش اون حرفت رو قبول دارم که گفتی از بازی های استراتژیکی شروع کنید من خیلی پیشا ی ژنرال که ایران ساخته بودش رو توی گیم نت بازی کردم خیلی ازش خوشم اومد ، از نظر من واقعا عالی بود،به شما هم توصیه اش میکنم
    لینک خرید پستی این بازی رو واستون میزارم
    شاید شما هم دوست داشته باشید،چون خودم خیلی دوسش دشتم واسه شما هم میزارمش،دوستون دارم دوستان :yes:
    http://www.gamebaz.net/component/k2/item/6753.html

    اسم بازی هم general armaggedon هست

  • DFSHINNOK7 گفت:

    متاسفانه هر بازی ای توی ایران فروش نمیره.

    دلیلشم اینه که ما ایرانیا دنبال بازیهای فقط، گرافیکی هستیم و اصل بازی اصلا برامون مهم نیست.یعنی اگه یه بازی ضعیفِ اول شخص، و یه بازی ساده ولی اصولی بذارن جلومون، بدون شک میریم سراغ اول شخصه (البته من نمیرم 😉 )

    چندتا بازی مینویسم که خیلی ساده به نظر میرسن ولی یـا جایزه گرفتن و یـا چند صد هزار نسخه فروختن:

    Mark Of The Ninja–
    Super Meatboy–
    Spelunky–
    Limbo–
    Bastion–
    Braid–
    Fez–
    Minecraft–
    Plants vs. Zombies

    حالا، بازی سازان عزیز ایرانی باید یکبار و برای همیشه تصمیمشون رو بگیرن،

    میخوان بازی بسازن، یا میخوان ادای بازی سازی رو در بیارن؟!!!!!! 😐

  • bto گفت:

    ممنون محمد جان ، قول میدم در اسرع وقت بخونم 🙂

  • amira گفت:

    از ارتش فراززمینی خوشم اومده :yes: در ضمن این استعدادهای ایرانی چرا نمیرن تو کمپانی های معتبر شروع به کار کنن

  • s-zeus گفت:

    بازی خوب نباشه من اون بازی رو نمیخرم حالا بخواد ایرانی باشه یا عمم ساخته باشسدش هرچی
    یه نگاه بیه بازی مترو بسازید سازندگانشونو ببینید ۱۰ برابر فقیر تر از ماند ببینید کجای دنیا دارند بازیشونو میسازند

  • ایران هنوز اولای کاره.همیشه هم در حال پیشرفته.من خودم اصلا از بازی های ایرانی سراغی نمیگرفتم ولی مثلا بازی مثل ارتش های فرازمینی واسه ایران بازی خیلی خوبی هست. :yes:

  • -WAmirak گفت:

    من که تا حالا بازی ایرانی نکردم برای همین نمیتونم نظری بدم :smug:

  • Klaus گفت:

    خیلی پست خوبی بود .
    من بازی های ایرانی زیادی رو نخریدم و حتی از قیمتشون هم خبر ندارم اما چند سال پیش توی تیر ماه که تازه شمشیر نادر اومده بود به صورت اورجینال خریداریش کردم ، قیمت مناسبی داشت برای بازی اورجینال .
    ملاک من برای بازی سبک بازی و داستانش هست اما توی بازی های ایرانی برام فرقی نمیکنه سبکش چطور باشه ، مثلا من از سبک بازی ارتش فرازمینی ها اصلا خوشم نمیاد اما چون بازی ایرانی هست حتما این بازی رو میخرم . شبگرد هم یه سبک جدید و داستان متنوع بین بازی های ایرانی هست اما کسایی که این بازی رو بازی کرده بودن توی نمایشگاه تهران ، گفتن کنترلش اصلا خوب نیست ، اما با توجه به اینکه بازی ایرانی هست و همونطور که گفتین نه دولت نه بخش خصوصی پول ساخت بازی هارو میدن ، ارزششو داره که بخریمش تا ازشون حمایت بشه .

    امیدوارم هموطنان بازی های ایرانی رو به صورت اورجینال بخرن تا از سازنده ها حمایت بشه و بازی ها پیشرفت کنن .

  • mahdi... گفت:

    برای این که زیرا. :laugh: :laugh: :laugh: :laugh: :laugh:

  • armin_as6 گفت:

    سلام.من بازی عملیات انهدام ۲ رو گرفتم اما بازیش باگ داره.تو مرحله اول از پل که رد میشی اسلحش میره سمت چپ و قاطی میکنه تصاویر رو با هم.امیدوارم کار هموطن هامون بهتر بشه تا شاهد بازی هایی با هویت خودمون باشیم.

  • Mr.B گفت:

    به نظر من یه سری عقاید احمقانه هست که وقتی مردم بهش دچار میشن یگه سخت میشه ازش نجات پیدا کنن.
    یکیش هم همین دیدگاه راجع به گیم های ایرانیه .

    من یه صحبتی دارم برای اینگونه افراد: مگه شرکت Ubisoft از assasin 3 شرع کرد که حالا به اینجا رسیده؟
    مگه شرکت R* از GTA V شروع کرد و موفق شد؟

    و آیا این شرکتا بدون حمایت مردم به اینجایی که هستن رسیدن؟

    چرا فکر میکنید اگر از محصولات ایرانی حمایت کنید و نسخا اصلشو بخرید، نا امیدتون میکنن؟

    و البته یه اشکال دیگه هم هست ( همونطور که دوستان اشاره کردن) سرمایه گذاران بخش داخلی هم متأسفانه حمایت نمیکنن ….

    من که در حد خودم به محض اینکه بازی های ایرانی وارد بازار بشن ، نسخه ی اصلشو تهیه میکنم و وظیفمو انجام میدم.

  • اقا محمد خیلی خوب بود.
    به وبلاگ بازی ایرانی هم بیاید:
    bazi-irani.blogfa.com

مقاله :‌چرا بازی ایرانی را نمی خریم؟ | تحلیلی بر رفتارهای ناهنجار جامعه نسبت به محصولات ایرانی - گیمفا