مقاله : تاریخچه کنسول های قدیمی (بخش دوم)

تقریبا خیلی از گیمرهای امروزی بازی های رایانه ای را از کنسول های فوق محبوب سگا و نینتندو یا همان میکرو خودمان به یاد دارند.در بخش اول مقاله به قدیمیترین و ابتدایی ترین کنسول های ارائه شده در دنیا پرداختیم و در این قسمت از تاریخچه ی کنسول های قدیمی این سلسله ها را ادامه میدهیم.

یکی از قدیمی ترین و به یاد ماندنی ترین کنسول های قدیمی در ایران کنسول میکرو بود که نام اصلی آن Nintendo Entertainment System ( به صورت مختصر NES نامیده می شد) است .

این کنسول ۸ بیتی ( با کنسول های Full HD امروزی مقایسه کنید ) برای اولین باردر ژاپن و توسط کمپانی نینتندو در سال ۱۹۸۳ ساخته و روانه بازار شد .با توجه به محبوبیت بالای آن خیلی سریع راه خود را به بازار های اروپا و امریکا باز کرد ودر سال ۱۹۸۵ وارد بازار امریکا شد.

فروش بالای این کنسول باعث شد که صنعت تقریبا شکست خورده بازی های رایانه ای دوباره احیا شود به طوری که در سال ۲۰۱۰ این کنسول توسط سایت IGN به عنوان محبوب ترین کنسول تمام ادوار در بازی های رایانه ای شناخته شد کنسولی ۲۵ ساله که همچنان مورد احترام بازی کننده ها و بازی ساز ها در تمام دنیا است .

نام گذاری این کنسول در نوبه خود جالب بود . در ابتدا قرار بود نام اولیه و پروژه ساخت این کنسول GameCom باشد اما همسر Masayuki Uemura ( سازنده کنسول ) به او پیشنهاد داد که نام کنسول را به Famicom تغییردهند. این نام به زبان ژاپنی یعنی pasokon که به معنی رایانه شخصی می باشد .

بعد از نام گذاری، نوبت به طراحی بدنه کنسول رسید و مدیرارشد آن زمان نینتندو آقای “هیروشی یاما اوچی ” تصمیم گرفت که بدنه کنسول ترکیبی از دو رنگ سفید و قرمز باشد ، او تحت تاثیر تبلیغات انتن های DX قرار گرفته بود که در بیلبورد های تبلیغاتی خود از این دو رنگ استفاده کرده بودند .

کنترلر های این کنسول در ابتدا قرار بود به صورت جوی استیک باشد اما بعد از یک تحقیق در مورد نحوه استفاده کودکان از این کنترلرها و ضریب بالای آسیب دیدن آن ها سازندگان تصمیم گرفتند که از کنترلر های D پد ( کنترلرهای دکمه ای )  برای اولین بار استفاده کنند. به همین دلیل یک پورت ۱۵ پین در جلوی کنسول قرار دادند تا دسته های سیمی  را به راحتی در جلوی کنسول قرار دهند . بعد ها بر روی دسته دوم کنسول یک میکروفون نیز تعبیه شد. همچنین برای راحتی خروج کارتریج یک اهرم فشاری در جلوی کنسول تعبیه شد تا کودکان به راحتی بتوانند کارتریج های بازی را از کنسول جدا کنند.

بعد از مدتی تقریبا اکثر بازی سازهای ژاپنی شروع به ساخت بازی برای این کنسول کردند  کمپانی هایی مانند : Konami, Capcom, Namco Bandai, Taito, Irem, Jaleco, Sunsoft .

اما چیزی که برای ما ایرانی ها خیلی خاطره انگیز است قطعه دیگری است که در این کنسول استفاده شد، یک کنترلر اسلحه مانند با قابلیت ارسال امواج اینفرارت که در آن زمان به “تفنگ نوری میکرو” شهرت یافت. این کنترلر به وسیله یه پورت ۱۵ پین وکمی بزرگتر درست بین پین های ورودی کنترلرها قرار می گرفت و نام اصلی آن NES Zapper بود .

همچنان شکار اردک و حمله به کابوی ها با این اسلحه لذت بخش است .

برای رسیدن به پرنسس باید واقعا از جان مایه بگذارید

خاطره این کنسول وقتی جاودانه شد که یکی از محبوب ترین بازی رایانه ای برای اولین بار در این کنسول ارائه شد . اولین نسخه از  Super Mario که در ایران با نام “قارچ خور” شهرت یافت برای اولین بار در این کنسول عرضه شد . بازی که در عین سادگی اما بسیار با ظرافت و دقت ساخته شده بود و حاوی تعداد زیادی راه مخفی بود به نحوی که در مرحله اخر بازی اصلا  امکان نداشت بدون استفاده از راه های مخفی به غول آخر بازی رسید .

میکرو بازی های فوق محبوب دیگری هم داشت که یکی از این بازیها “کنترا” نام دارد و کمتر کسی که نام این بازی را نشنیده باشد و در بین گیمرهای قدیمی هم کمتر کسی یافت می شود که این بازی را یک بار تا انتها نرفته باشد ! بازی فوق محبوب کنترا با ان غول آخر های فوق اغراق امیزش در ذهن هر گیمر و بازی کننده جای گرفته است و تا کنون بازی همتراز با  آن ساخته نشده است .

 بعد ها و در سال ۱۹۹۰ نینتندو کنسول دیگری با نام Super Nintendo Entertainment System که به صورت مخفف Super NES نامیده می شد روانه بازار کرد اما این کنسول به هیچ وجه نتوانست موفقیت های کنسول قبلی خود را تکرار کند و حتی فروش خیلی کمی هم در ایران داشت .

 ظهور سگا

 کنسول خاطره انگیز بعدی ، کنسول فوق محبوب کمپانی سگا بود که  مگا درایو نام داشت اما در ایران به صورت عامیانه سگا نامیده می شد ( هنوز هم به این اسم نامیده می شود.)

کمپانی سگا چند سال بعد از نینتندو اقدام به انتشار کنسول خود کرد که همین موضوع باعث شد به موفقیت چندانی نرسد. در واقع بازار های اروپا برای سگا تنها بازار پرفروش بود و بازارهای ژاپن و امریکا تحت سلطه کنسول های نینتندو قرار داشت . اما در آن  زمان مدیر عامل کمپانی سگا  آقای “هایائو ناکایاما “تصمیم بزرگی گرفت ،  ساخت یک کنسول جدید با فن اوری ۱۶ بیتی !

در ابتدا این کنسول با نام یونانی V شناخته می شد اما آقای ناکایانا نام دیگری برای کنسول انتخاب کرد . او نام مگا درایو را که در واقع از ترکیب  “مگا” به معنی برتری و “درایو” به معنی سرعت بود، برای این کنسول انتخاب کرد که نشان دهند پردازنده فوق قدرتمند و سریع آن زمان یعنی Motorola 68000 در داخل کنسول بود .  این کنسول خیلی زود روانه بازار های امریکا و اروپا و اسیه و استرالیا و برزیل شد . نسخه امریکایی کنسول با نام سگا جنسیس شناخته می شد .

سگا کنسول مگا درایو را در سال ۱۹۸۹ روانه بازار امریکا کرد ان هم با قیمت تنها ۱۸۹ دلار و ۱۰ دلار ارزان تر از قیمت برنامه ریزی شده ، که باعث فروش بالای آن شد .

 این کنسول خیلی سریع وارد نبردی جدید شد، نبردی که امروزه با نام  جنگ کنسول ها از آن یاد می شود و شاید بتوان گفت که پایه ریزی این نبرد توسط دو کمپانی سگا و نینتندو ریخته شد. سگا با توجه به برتری کنسول نینتندو در ژاپن موفق شد تنها در سال اول چیزی حدود ۴۰۰ هزار عدد را بفروش برساند . به همین دلیل مسئولین سگا برای فروش بیشتر اقدام به انتشار بازی های بیشتر کردند و حتی سامانه پاسخ گویی ۲۴ ساعته به مشتریان را نیز راه اندازی کردند . اما حتی با این برنامه کنسول سگا نتوانست  از پس دو کنسول فوق محبوب نینتندو بر بیاید و به جایگای سوم در فروش درژاپن بسنده کرد .

در بازار امریکا کمی وضع متفاوت بود . کمپانی سگا برای فروش بهتره به سراغ چهره های سرشناس رفت و در تبلیغات خود از انها کمک گرفت چهره هایی مانند Pat Riley در بسکتبال ، Arnold Palmer در گلف ، Joe Montana در فوتبال ، Tommy Lasorda در بیس بال ، Mario Lemieux در هاکی  حتی بوکسور معروف آن زمان James Douglas   که به “خورد کننده” شهرت یافته بود نیز به کمک سگا امد.

در سال ۱۹۹۰ آقای Tom Kalinske به عنوان رئیس بخش آمریکا انتخاب شد و با پیشنهاد ایشان یک بازی جدید برای سگا ساخته شد. بازی فوق محبوب “سونیک ” ، این بازی توسط مجلات آن زمان به شدت مورد ستایش قرار گرفت و بالاخره سگا توانست برای بازی های فوق محبوب نینتندو رقیبی سرسخت به وجود بیاورد . رقابت بین این کنسول در امریکا هر روز تنگترو تنگتر می شد به نحوری که فروش آنها با اندک اختلاف از یکدیگر پیشی می گیرفت .

پدیده بازی ممنوعه

 در نهایت سگا بازی را منتشر کرد که باعث شد یک سازمان ویژه برای بررسی محتوای بازی های در امریکا تاسیس شود .در سال ۱۹۹۳ رسانه های امریکا شروع کردند به تمرکز بر روی محتوای بازی های ارائه شده در بازار، در همین زمان نیز بعضی سناتور ها و خانواده ها نیز به محتوای تعدادی از بازی ها از نظر خشونت گله داشتند.

 در همین زمان بازی “مورتال کمبت” عرضه شد و با موجی از اعتراضات مواجه گشت. خشونت در این بازی به حداکثر خود رسیده بود و خانواده ها از این موضوع ناراحت بودند . سگا باعت شد اولین بار سیستم رتبه بندی امریکا برمحتوای بازی ها نظارت کند .  با اعلام نظر این سازمان در بازی مورتال کمبت خون به طور کامل از بازی حذف شد و بازی اجازه انتشار گرفت .

این کنسول وقتی وارد ایران شد با همان نام سگا به مردم و بازی کننده ها معرفی شد و در آن زمان هم هیچ سازمانی بر روی محتوای بازیها نظارت نمی کرد به همین دلیل تقریبا همه بازیهای ساخته شد برای سگا بدون محدودیتی در ایران عرضه شدند . هنوز هم گیمر های قدیمی کد رمز های بازی مورتال کمبت را به یاد دارند . کد رمز هایی که در کلوپ های بازی های رایانه ای دست به دست منتقل می شد تا در بخش انتهایی بازی مورد استفاده قرار بگیرد .

این کنسول در ایران با چند بازی فوق محبوب شناخته می شود . بازی هایی مثل :  استریت فایتر ، مورتال کمبت ، سونیک و بازی فوق محبوب شورش در شهر که نام اصلی آن Street of Rage بود .

این کنسول تا چند سال گذشته نیز در بازار ایران خرید وفروش می شد و یکی از کنسول های فوق محبوب در ایران شناخته می شود.

کنسول های متفرقه آن زمان :

کنسول TurboGrafx-16/PC Engine

این کنسول حاصل تلاش یک شرکت مهندسی جوان به نام Hudson Soft بود که در ابتدا با کمپانی نینتندو همکاری می کرد . محصوا اصلی شرکت هادسون در واقع چیپ های گرافیکی بود که با توجه به محبوبیت کنسول های ان زمان به شدت مورد علاقه نینتندو واقع شده بود .

PC Engine بسیار شبیه به کنسول ها بود ولی تفاوت های واقعا چشم گیری نسبت به  کنسول های دیگر خود نیز داشت . وجود سه چیپ برای پردازش ، گرافیک و حافظه  و استفاده از کارت های مخصوص “HuCards” که به آن “TurboChip” نیز گفته می شد ( تقریبا به اندازه کارت های اعتباری امروزی ضخامت داشت )  از تفاوت های چشم گیر آن با دیگر محصولات نینتندو بود .

این کنسول برای اولین بار از CD ها برای ذخیره سازی اطلاعات استفاده کرد و اولین کنسول  رسمی می باشد که از CD برای بازی های خود استفاده کرده است. در ژاپن این کنسول به همراه CD-ROM در سال ۱۹۸۸ و در امریکا برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ عرضه شد .

این کنسول به همراه CD-ROM در زمان عرضه ۳۹۹ دلار امریکا قیمت داشت که متاسفانه هیچ بسته بازی را نیز شامل نمی شد و در زمان عرضه تنها دو بازی برای این کنسول وجود داشت .  دوبازی Monster Lair و Street Fighter تنها باز یهای موجود بر روی CD بودند که در زمان عرضه این کنسول  وارد بازار شدند . بعد ها نیز بازی های دیگری برای این کنسول ساخته و روانه بازار شد که باعث محبوبیت بیش از پیش این کنسول شد .

شاید به جرات بتوان گفت یکی از مطرح ترین بازی های عرضه شده برای این کنسول بازی نیست جز Castlevania: Rondo of Blood که با سبک و گرافیک ویژه خود در آن زمان به شدت مورد توجه هوادارن قرار گرفته بود .

این کنسول در نهایت توانست در دنیا ۱۰ میلیون عد فروش داشته باشد که تنها سهم آمریکا از این میزان ۲٫۵ میلوین عدد بود . عمر کوتاه ۵ ساله این کنسول و ظهور قدرتمند دو کنسول گفته شده در بالا عملا هیچ جایی برای عرض اندام دیگر کنسول ها باقی نمی گذاشت ، به نحوی که لقب  سلطان بلامنازع نسل های ۳ و ۴ در تاریخ کنسول ها متعلق به دو کمپانی نینتندو و سگا می باشد .  این دو کمپانی پایه گذار نبرد کنسول های امروزی هستند که بین سونی و مایکروسافت در حال جریان است .

 ظهور کنسول های دستی در سال های اولیه دهه ۹۰ میلادی

تقریبا همزمان با ارئه کنسول ها جرقه ها مبنی بر ارائه کنسول های دستی در ذهن سازمگان کنسول ها ایجاد شد و باز هم طبق معمول نینتندو پیشتاز این امر بود . در این بین دیگر کمپانی های سازنده کنسول نیز بیکار ننشسته و همزمان با نینتند کنسول های دستی خود را روانه بازار کردند اما هیچ کدام نتوانستند موفقیت های نینتندو را به دست بیاورند .

نینتندو  Game Boy

اولین کنسول دسته ساخته شده Game Boy نام داشت که توسط نینتندو ساخته و روانه بازار شد . یک کنسول دستی خوش دست  که با مشخصات سخت افزاری جالب خود توانست تا مدت ها در جیب گیمر ها جاخوش کند . این کنسول اولیه تنها را گرافیک ۸ بیتی و رم ۸ کیلوبایتی عرضه شد و از پردازنده شارپ ۴٫۱۹ مگاهرتزی که بسیار شبیه به پردازنده اینتل ۸۰۸۰ بود بهره می برد . باتری این کنسول در حالت بازی کردن می توانست بین ۱۵ تا ۳۰ ساعت دوام بیاورد که در نوع خود واقعا عالی محسوب می شد .

از قیمت اولیه این کنسول اطلاع دقیقی در دست نیست اما می دانیم که این کنسول فوق موفق به تنهایی ۱۱۸٫۶۹ میلیون نسخه در دنیا فروش داشته است و دو بازی پرفروش این کنسول عبارتند از :

بازی “تتریس” به  تعداد ۳۰٫۲۶ میلیون نسخه

بازی پک من به تعداد ۲۳٫۶۴ میلیون نسخه

فروش این کنسول از سال ۱۹۸۹ شروع شد و تا سال ۲۰۰۳ به اقتدار به فروش خود ادامه داد .

کنسول دستی Atari Lynx

کنسول دستی کمپانی آتاری که در سال ۱۹۸۹ ساخته و روانه بازار شد . این کنسول به هیچ وجه نتوانست موفقیت های کمپانی آتاری را ادامه دهد و به معنی واقعی کلمه برای این کمپانی شکست بود . فروش نه چندان بالای این کنسول دستی باعث شد که اتاری خیلی زود از بازار کنسول های دستی خارج شود .

این کنسول در سال ۱۹۸۹ توسط اتاری ساخته شد و به نظر می رسد که تا سال ۱۹۹۴ نیز ساخت ان ادامه داشته ، اما در طول این مدت  فروش این کنسول  بین ۱٫۵ تا ۳ میلیون نسخه گذارش شده است  که بسیار رقم پایینی می باشد و این فروش بد باعث شد که اتاری از بازار کنسول های دستی خارج شود و میدان را به رقیب های خود سگا و نینتندو واگذار کند .

 کنسول Sega Game Gear

کمپانی سگا برای اینکه از رقیب و دشمن خود عقب نباشد اقدام به ساخت کنسول دستی کرد ، کنسول دستی Sega Game Gear در سال ۱۹۹۱ ساخته و روانه بازار شد .  این کنسول دستی ویژگی های و برتری های بارزی نسبت به کنسول رقیب داشت .

پردازنده ۳٫۵۸ مگا هرتزی  به همراه ۸ کیلوبایت RAM و صفحه تصویر رنگی ۳۲ کیلیوبایتی با تفکیکی رنگ بالا و اندازه رزولیشن ۱۶۰ * ۱۴۴ باعث شد که در همان سال های اولیه  انتشار مورد توجه بازی کننده ها و گیمر ها قرار بگیرد .

قیمت پایین ۱۵۰ دلاری این کنسول نیز مزید بر علت بود تا به قدرت هرچه تمام تر به سمت رقیب خود یعنی نینتندو یورش ببرد . اما قیمت بالای بازی های ساخته شده برای این کنسول و تعداد کم آن ها نتوانست آنطور که باید جوابگوی سگا باشد و این کنسول در فروش با شکست مواجه شد .

تنها بازی موفق این کنسول بازی Sonic the Hedgehog بود که آن هم با توجه به شکست کنسول دستی در فروش نتوانست به فروش بالایی دست پیدا کند .

در نهایت کنسول دستی سگا با فروش ۱۰ میلیون نسخه ای در سال ۱۹۹۷  از گردونه رقابت با نینتندو کنار رفت تا این کمپانی برای دو نسل متوالی سلطان بازی های رایانه ای باشد .

پایان بخش دوم